Çin lideri Putin’e gitti

ÇİN lideri Şi Cinping, görevdeki üçüncü döneminde ilk ziyaretini Rusya’ya yaptı. Bu aynı zamanda Şi’nin Ukrayna işgali başladığından beri ilk Rusya gezisi. Üç gün olarak planlanan gezi, Rusya lideri Vladimir Putin hakkında Uluslararası Ceza Mahkemesi’nce tutuklama kararı verilmesini izliyor. Karar sonrası dünyanın ikinci büyük ekonomisinin liderinin, Putin’le yan yana görüntü vermesi Putin için önemli bir destek olarak görülüyor. Pekin, Rus lider Putin hakkında tutuklama kararı çıkaran Uluslararası Ceza Mahkemesi’ni “çifte standart” uygulamakla suçlayarak, “Devlet başkanlarının uluslararası hukuka göre yargı dokunulmazlığı var” açıklamasını yapmıştı.

DÖRT BUÇUK SAAT SÜRDÜ

Çin liderinin uçağı dün Moskova’daki Vnukovo Havalimanı’na indiğinde Putin’in karşılama için orada olup olmayacağı merak ediliyordu. Şi, Putin yerine Başbakan Yardımcısı Dimitri Çernişenko tarafından kırmızı halıda karşılandı, askeri bando iki ülkenin marşlarını çaldı. Putin ile görüşmesinin içeriğine dair havalimanında ipuçları veren Şi Cinping, sadece ikili ilişkilerin değil, “bölgesel ve uluslararası konuların da ele alınacağını” söyledi. Rusya lideri ise “müzakerelere her zaman açık oldukları” mesajını verdi.

Putin ve Şi’nin Kremlin Sarayı’ndaki baş başa görüşmesi dört buçuk saat sürerken iki liderin bugün de bir araya geleceği açıklandı.

BARIŞ PLANI MASADA

Şi’nin, geçen ay ilan ettikleri 12 maddelik ateşkes planı çerçevesinde Rusya’yı Ukrayna ile müzakere için ikna etmeye uğraşması bekleniyor. Plan, Rusya’ya yönelik yaptırımların kaldırılması karşılığında bir ateşkes sağlanmasını öngörüyor. Ancak Rus askerinin Ukrayna topraklarından çekilmesini öngörmüyor ve Ukrayna buna itiraz ediyor. Buna göre, halihazırda Rusya’dan Kırım yarımadasına kadar uzanan kıyı şeridi ile Zaporojye ve Herson bölgeleri kısmen Rusya’nın kontrolünde kalacak. Donbas bölgesinde Donetsk ile Lugansk Rusya Federasyonu’nun parçası sayılacak. Kiev yönetimi daha önce bunu kesinlikle kabul etmeyeceklerini söylemişti. Çin liderinin, Kremlin’deki toplantılar sonrası Ukrayna Cumhurbaşkanı Zelenski’yi telefonla bilgilendirmesi, aldığı yanıta göre Putin ile bir kez daha masaya oturması bekleniyor.

UKRAYNA’DAN ÇAĞRI

Şi’nin ziyaretinden önce Ukrayna’dan Çin’e “gücünü savaşı bitirmek için kullanması” çağrısı geldi. Zelenski, Çin’in arabuluculuğuna açık olduklarını söylemişti. Ancak tarafların kapsamlı bir çatışmaya hazırlık yaptığı sırada olası ateşkese dair umutlar kuvvetli değil. Şi’nin ziyaretinden bir gün önce savaşta ağır yıkımın yaşandığı Ukrayna kenti Mariupol sokaklarında gezen Putin de geri adım atmayacağı sinyalini vermişti.

TARAFSIZLIK BOZULDU MU

Ziyaret, başta Washington olmak üzere Batı başlentlerinden Çin’e yönelik “savaşta taraf olduğu” yönündeki suçlamaların arttığı bir dönemde gerçekleşiyor. Rusya’ya silah sağladığı iddialarını reddeden Pekin, kendisini arabulucu olarak konumlandırmak istiyor. Ekonomisi Batılı ülkeler ile iç içe olan Çin, olası Batı yaptırımlarına karşı Rusya’ya kıyasla çok daha savunmasız.

MEDVEDEV: LAHEY’DEKİ O MAHKEMEYİ VURURUZ

ESKİ Rusya Devlet Başkanı Dmitriy Medvedev, Putin’i aranan kişi ilan eden Uluslararası Ceza Mahkemesi’ni (UCM) “füze” ile tehdit etti. Halihazırda Rusya Güvenlik Konseyi Sekreter Yardımcısı olan Medvedev, “Bunlar tamamen haddini aştı. Kuzey Buz denizindeki Rus savaş gemisinden ateşleyeceğimiz Onix hipersonik füzesi Lahey’deki o mahkemeyi nokta atışıyla yerle bir edebilir. Bunu yaparsak NATO’nun Rusya’ya savaş açacağını da zannetmiyorum. O mahkemede Avrupa ülkesi vatandaşları zaten bulunmuyor” dedi. Medvedev kararın “uluslararası hukuk sistemine konan bir bomba” olduğunu da söyledi.

UKRAYNA AYDA 350 BİN TOP MERMİSİ İSTİYOR

Moskova’da savaşın geleceğine dair olası senaryolar masaya yatırılırken, Brüksel’de Kiev’e yeni silah yardımları tartışılıyordu. Avrupa Birliği’nin dışişleri ve savunma bakanları, Kiev’e 2 milyar Euro’luk yeni mühimmat desteğini onayladı. Son yardım paketi, Ukrayna’nın “şu günlerde aylık 350 bini bulan top mermisi ihtiyacını” karşılamayı hedefliyor. İşgalin başından beri Ukrayna’nın ayda ortalama 110 bin adet 155 mm’lik top mermisi harcadığı belirtiliyor. Öte yandan yardım önünde en büyük engel siyasi ya da ekonomik değil, lojistik zorluklar. Avrupa’nın önemli mühimmat üreticileri tam kapasite çalıştıklarını ancak yine de ihtiyaca cevap vermekte zorlandıklarını bildirdiler. Dün 350 milyon dolarlık yeni askeri destek paketini açıklayan ABD’de de üreticiler, tükenen stokları doldurmak için yıllara ihtiyaç duyacaklarını açıklamıştı.

BATI BASINI NASIL GÖRDÜ

Çin lideri Şi Cinping’in Moskova ziyareti için öne çıkan yorumlar şöyle oldu:

- Wall Street Journal gazetesi Pekin’in kendisini potansiyel arabulucu olarak öne çıkardığını kaydetti, ancak hem Moskova hem de Kiev’in bahar aylarındaki büyük bir çatışmaya hazırlandığı bir ortamda bunun kolay olmadığını vurguladı.

- Washington Post, Şi’nin, Putin hakkında uluslararası mahkeme tarafından tutuklama emri çıkarıldığı bir ortamda Moskova’ya indiğine dikkat çekerek iki liderin birlikte Batı’ya karşı ortak tavır aldığını belirtti.

- “İşgalin başından beri bu ilk ziyaret Putin’e bir destek gösterisi” yorumunu yapan CNN, “İki ülke bağlarını derinleştirirken, Batılı hükümetler toplantıları dikkatle izleyecek” dedi.

- BBC de ziyaretin Uluslararası Ceza Mahkemesi kararını izlediğini vurguladı. Pekin’in gezi için “dostluk ve barış için” yorumunu yaptığını hatırlatan İngiliz kamu yayıncısı, Pekin’in 12 maddelik önerisine de değindi.

- Guardian gazetesi ise havalimanında Şi’yi karşılayanın Başbakan Yardımcısı Dimitri Çernişenko olduğuna dikkat çekti. “Çin lideri küresel arabulucu rolü arıyor” yorumunu yaptı.