Çin köpek yılına giriyor

Takvime kaynaklık eden efsaneye göre, Buda bütün hayvanları huzuruna çağırmış. Emrini dinleyip gelen hayvanlara da geliş sıralarına göre birer yıl hediye etmiş. En hızlı olan fare ilk yılı almış. Onu öküz, kaplan, tavşan, ejderha, yılan, at, keçi, maymun, horoz, köpek ve domuz takip etmiş. Daha sonra yıllar, bu hayvanların isimleriyle anılmış.

Bir iddiaya göre, 12 burcun seçilmesi ve sıralanması da, hayvanların günlük hareketlerine göre saptandı. Bazı tarihçiler, bunun Çin ulusunun eski yılları kaydetme yöntemi ile azınlık milliyetlerin yılları hayvanlarla adlandırma yönteminin bir kaynaşması olduğu, bazılarıysa 12 burcun Çin'e Hindistan'dan girdiği görüşünü savunuyor.

Çin'de M.Ö. 3. yüzyılda bir gün 12 zaman birimiyle ifade edilmeye başladı. Gece 23.00-01.00 arası, bir zaman birimi olarak kabul edilmiş. Bu sürenin, farelerin en hareketli olduğu zaman olması nedeniyle fare birinci sırada yer almış.
  �
ÇİNLİLERİN YENİ YILI KUTLAMA ADETLERİ
  �
Batılıların Noel'i gibi, Bahar Bayramı da Çinlilerin coşkuyla kutladıkları ve büyük önem verdikleri bir bayram. Zamanla bayramın içeriği ve Çinlilerin kutlama biçimleri değişti, ama bayramın Çinlilerin yaşamı ve kültüründeki yeri hiç değişmedi.

Çin'de dört bir yan fenerlerle süslendi.

Efsanelere göre, Çinlilerin Bahar Bayramı'nı kutlama geleneğinin 4000 yıllık geçmişi var. M.Ö. 2100'lü yıllara gelindiğinde zamanın insanları Jüpiter gezegeninin bir turunu bir yaş olarak saptamış ve bunu Bahar Bayramı olarak kutlarken, adına da “Sui” (Çince'de ”yaş”) demiş. M.Ö. 1000 yılında ise “Nian” (Çince'de “yıl”) sözcüğüyle Bahar Bayramı betimlenir olmuş. “Yıl”, o zamanlar bol ürün anlamında kullanılıyordu. Tarımdan bol ürün alınmasına ”bereketli yıl” denildi.

Çinliler, 1912 yılında uluslararası takvim standardını kabul etti. Ancak ay takvimine göre belirlenen geleneksel yılbaşı, Çinliler arasında önemini korudu.

Bahar Bayramı'nı kutlama adetleri, Çin'in çeşitli bölgelerinde değişiklikler gösterir. Bütün ailenin bir arada yılbaşı yemeği yemesi geleneği ise her yerde aynı.

Bir tür Çin mantısı olan “cauzı”, en yaygın yılbaşı yemeği. Soya peyniri dofu ve balık kelimelerinin söylenişleri zenginlik kelimesini çağrıştırdığından, bunların yılbaşı yemeklerinde de özel bir yeri var.

Halk arasındaki örf ve adetlere göreyse, genel anlamda Bahar Bayramı, Çin'in ay takvimine göre 12. ayın 23. gününde başlar, yeni yılın ilk ayının 15. günü kutlanan Yuan Xiao Bayramı'na (Fener Bayramı) kadar yaklaşık üç hafta sürer.
  �
ÇİN KÜLTÜRÜNDE KÖPEĞİN YERİ
  �
Çin kültüründe köpek, insanlığın dostu sayılır. Çin'de köpekle ilgili konular çok zengin. Köpek, insanı anlayabilen bir hayvan. Köpeğin sahibini kurtardığı veya koruduğu, sahibi öldüğünde köpeğin de üzüntüden öldüğü şeklindeki hikayelere Çin'de sık rastlanıyor.

Çin'in kuzeyindeki Mançuryalıların köpeği sevme alışkanlığı, ataları Nurhaç ile ilgili. Nurhaç, Çin'in son feodal imparatorluğu Qing'in kurucusu. Qing Hanedanı'ndan önce Ming Hanedanı vardı. Nurhaç, bir gün Ming ordusu tarafından kovulur. Nurhaç, tek başına bir at ve bir köpekle kaçar. Bir uçurumun kenarına gelince Nurhaç çaresiz kalır ve atla uçurumdan atlar. Ming askerleri, Nurhaç'ın vücudunda birkaç karga görünce öldüğünü zanneder, ancak Nurhaç'ı yakmak için yine de uçurumdan aşağıya ateş atar. Ming askerleri gittikten sonra Nurhaç'ın köpeği hemen bir nehre atlayıp kendini ıslatır ve Nurhaç'ın vücudundaki ateşi söndürür. Nurhaç yaşar, ancak köpeği yorgunluk ve yaraları yüzünden ölür.

Nurhaç, sonra Qing Hanedanı'nı kurarak Çin'i yönetmeye başlar. Köpek de Mançuryalıların sadık dostu olarak kabul edilir. Uzun yıllardan beri Mançuryalıların köpek öldürmeme, köpek eti yememe ve köpek derisinden şapka takmama gibi gelenekleri var. Evde beslenen bir köpek yaşlansa bile ona iyi bakılır ve öldükten sonra cenaze töreni düzenlenir.

Çin'de yaşayan Tibet, Pumi ve Lahu gibi milliyetler de aynı adetlere sahip. Köpek, genellikle insanlarda sıcak, sadık ve sevimli duygular bırakır. Halk arasında da “Köpek zenginlik getirir” diye bir inanış var. Evine köpek gelen ev sahibi onu besler, çünkü köpeğin uğur ve zenginlik getireceğine inanır.
  �
TREN VE UÇAKLAR DOLDU
  �
Çinlilerin yeni yılı aileleriyle kutlamaya önem vermelerinden dolayı, Bahar Bayramı öncesi tren ve uçaklarda yer bulmak çok zor. Özellikle büyük şehirlerde yaşayanlar, memleketlerine akın eder.

Çin Demiryolu Bakanlığı, bu yıl talebi karşılayabilmek için 301 ek sefer koydu. Bahar Bayramı sezonu olarak adlandırılan 14 Ocak ile 22 Şubat arasında, günde 3,6 milyon kişi olmak üzere 144 milyon kişinin trenle seyahat etmesi bekleniyor. Havayoluyla seyahat edecekler için ise bu dönemde 8 havayolu şirketi 8400 ek sefer yapacak.
  �
PEKİN'DE HAVAİ FİŞEK SERBEST
  �
Yılbaşı gecesi havai fişek patlatmak, Çin'de en sevilen gelenek. Çinliler, havai fişeğin çıkardığı gürültünün kötü ruhları korkutacağına inanır. Başkent Pekin'de kazalara yol açtığı gerekçesiyle yıllardır uygulanan havai fişek patlatma yasağı bu yıl kaldırıldı. Pekinliler günler öncesinden havai fişek geleneğine tekrar kavuşmanın zevkini çıkarmaya başladı. Bahar Bayramı sırasında evler, güzel deyim ve sözlerin yer aldığı yazılarla ve resimlerle de süslenir.
  �
ÇİN TAKVİMİNE GÖRE YILLAR
  �
Çin takvimine göre yeni yıl, 24 Ocak ile 19 Şubat arasında başlar. Bir yıl, 354 veya 355 günden oluşur.
  �
Çin takvimine göreyse yıllar şöyle kümelenir:
Fare yılları..... 1936 1948 1960 1972 1984 1996 
Öküz yılları..... 1937 1949 1961 1973 1985 1997
Kaplan yılları... 1938 1950 1962 1974 1986 1998
Tavşan yılları... 1939 1951 1963 1975 1987 1999
Ejderha yılları.. 1940 1952 1964 1976 1988 2000
Yılan yılları.... 1941 1953 1965 1977 1989 2001
At yılları....... 1942 1954 1966 1978 1990 2002
Keçi yılları...... 1943 1955 1967 1979 1991 2003
Maymun yılları... 1944 1956 1968 1980 1992 2004
Horoz yılları.... 1945 1957 1969 1981 1993 2005
Köpek yılları.... 1946 1958 1970 1982 1994 2006
Domuz yılları.... 1947 1959 1971 1982 1995 2007