'CIA benim yönetimimde sorgu programlarına dönmeyecek' dedi ancak...

ABD Başkanı Donald Trump’ın Mike Pompeo’nun yerine CIA (Merkezi Haber Alma Teşkilatı) Direktörlüğü için aday gösterdiği tartışmalı isim Gina Haspel’in ABD Senatosu’ndaki onay süreci Çarşamba günü başladı.

ABD Senatosu İstihbarat Komisyonu’ndaki kritik oturum öncesinde senatörlerden gelen 100 soruyu yazılı olarak cevaplandıran ve bazı senatörlerle birebir görüşmeler yapan Haspel’i salonda çok sayıda protestocu karşıladı. ‘İşkenceciler hesap versin’ şeklinde sloganlar atan protestocular tek tek salondan çıkartıldı. Komisyon Başkanı Richard Burr, ‘Protesto için gelen varsa bir an önce ortaya çıkın da işimize bakalım’ diyerek oturumu bölen herkesin güvenlik tarafından dışarı çıkartılacağı uyarısında bulundu.

CIA’YI AVUCUMUN İÇİ GİBİ BİLİYORUM

Demokratların Haspel’i terlettiği oturumun açık bölümünde deneyimli istihbaratçı, CIA’in Obama’nın başkanlığı döneminde sonlandırılan tartışmalı sorgu tekniklerindeki rolüne ilişkin sorulara karşı savunmasını 33 yıllık kariyeri boyunca yasal olmayan bir şey yapmadığı argümanı üzerine kurdu. Kendisini ‘Doğru ve yanlış duygusuna sahip ortalama bir orta sınıf Amerikalı’ olarak tanımladığı hazırladığı konuşmada şu noktalara yer verdi:

- CIA’i avucumun içi gibi biliyorum.

- Başkan’ın beni aday göstermesini kabul ederek hem CIA ve onun gizli faaliyetleriyle ilgili hem de benim bu kurumdaki kariyerimle ilgili soru işaretlerine neden olacağımı biliyordum.

- 11 Eylül günü o uçak ilk kuleye çarptığında bu yapanın Bin Ladin olduğunu biliyordum. CIA merkezi boşaltılmaya başlamışken hemen yerimden kalktım ve terörle mücadele merkezine gittim. Üç yıl da orayı terk etmedim.

BENİM YÖNETİMİNDE CIA O PROGRAMLARA GERİ DÖNMEYECEK

- Benim liderliğim altında, benim yönetiminde CIA tutuklama ve sorgu programlarına geri dönmeyecek. Geçmişte yaşanan o deneyimden CIA bazı zor dersler çıkarttı. O dönemde kendi uzmanlık alanımız dışında kalan bir misyonu yerine getirmemiz istenmişti. Geri dönük olarak bakıldığında CIA’in bu tür tutuklama ve sorgu programlarını yerine getirmeye hazır olmadığı açık.

- Bugün yürürlükte olan yasalara göre hiçbir tutuklu ABD ordusunun onayladığı ve el kitabında yazan teknikler dışında bir tekniğe maruz bırakılamaz. Ben tutuklulara bu yasayla belirlenmiş muameleyi destekliyorum.

- 11 Eylül’den epey ders çıkarttık. Ben kişisel olarak kongrenin CIA üzerindeki denetim yetkisinin büyük bir savunucusuyum. Deneyimlerimiz bize gösterdi ki CIA halkımızın güveni olmadan etkili olamaz ve o güveni kongre denetimi olmadan kazanamayız. Eğer işimizin gizli tarafını kamuoyu ile paylaşamıyorsak bunu mutlaka kongre üyeleriyle kapalı bir biçimde paylaşmalıyız. Denetim CIA’in savunduğu açık toplumun önemli bir unsuru.

TRUMP AHLAKEN TARTIŞMALI BİR TALİMAT VERİRSE YERİNE GETİRMEM

Senato İstihbarat Komisyonu Başkan Yardımcısı Mark Warner Haspel’e ‘Sizin ahlaki değer yargılarınızı anlamaya ihtiyacımız var. Eğer bu Başkan size hukuka uygun ancak ahlaken tartışmalı bir talimat verirse ne yapardınız?’ diye sordu. Haspel şöyle yanıt verdi; ‘Şu anda hayatının 33 yılını hava kuvvetlerine vermiş olan babam beni izliyor. Ben ahlaki değerlerle büyütüldüm. CIA’i hiçbir zaman sorgu programlarına geri döndürmeyeceğim. O zaman da yasayı uygulamıştık, bugün de yasayı uyguluyoruz. Bugünkü yasanın değişmesini istemem. Net yanıt alamayan Warner Trump’la ilgili sorusunu tekrarlayınca Haspel, bu tür bir talimatı yerine getirmeyeceğini söyledi.

SU TAHTASI SORGUSU GÖRÜNTÜLERİNDE BEN YOKUM İMHA ETTİREN DE BEN DEĞİLİM

Söz alan Demokrat Parti’den pek çok senatör lafı El Kaide şüphelilerine karşı kullandığı iddia edilen ‘su tahtası’ gibi tartışmalı tekniklerin kullandığı ve 2005 yılında imha edilen görüntüler konusunu gündeme getirdi. Gina Haspel o görüntülere ilişkin şunları söyledi: ‘Bir kere o görüntülerde bir çok değil sadece tek bir tutuklu var. 2005 yılında o görüntülerin imha edilmesi talimatını veren benim o dönemde özel kalem müdürlüğünü yaptığım CIA’in Gizli Operasyonlar Servisi Direktör Yardımcısı Jose Rodrigıez’dir. Kendisi bu kararı kendisinin aldığını açıklamıştır. Ben ne görüntüleri seyrettim ne de görüntülerde yüzü görünen kişilerden biriyim. Sorgulamalarda da kesinlikle yer almadım. Ancak yasalar izin verdiği sürece o görüntülerdeki çalışanlarımızın güvenlikleri açısından görüntülerin imha edilmesini savundum.’ Bugün olsa görüntülerin imhasını savunmayacağını vurgulayan Haspel, ‘İnsanların hataların ders çıkarması çok önemli’ dedi.

Bugün önemli bir teröristin gözaltındaki sorgusu sırasında Başkan Trump’tan su tahtası tekniğine onay vermesi yönünde bir talimat alması halinde ne yapacağının sorulması üzerine Haspel, Trump’ın böyle bir talepte bulunacağına inanmadığını kaydetti. Haspel, ‘Bana kim fikrimi sorarsa CIA’in sorgu için doğru adres olmadığını söylerim’ diye ekledi.

İŞKENCENİN İŞE YARADIĞINA İNANMIYORUM

Gina Haspel’in CIA’in geçmişteki faaliyetlerine ilişkin tüm soruları hukukilik kriteri üzerinden yanıtlaması üzerine Haspel’in adaylığına karşı en güçlü itirazı yapanlardan Kaliforniyalı Demokrat Kamala Harris, ‘CIA’in sorgu tekniklerinin ahlaki olduğuna inanıyor musunuz?’ sorusunu yöneltti. Harris soruyu üç kez tekrarladı ancak Haspel yanıt vermedi. Harris pes etmedi, bu kez de Başkan Trump’ın işkencenin işe yaradığını savunduğunu hatırlatarak ‘Siz de böyle mi düşünüyorsunuz?’ diye sordu. Haspel, işkencenin işe yaradığına inanmadığını dile getirdi.

TRUMP’LA AYNI ODADA YALNIZ KALMADIM

Haspel’in bugüne kadar Başkan Trump ile hiç aynı odada yalnız kalıp kalmadığı da oturumun konularından biriydi. Rhode Island’dan Demokrat Jack Reed’in sorusu üzerine Haspel, CIA Direktör Yardımcısı olarak bir yılı aşkındır Trump ile yakın çalıştığını ancak görüşmelerinde odada genelde ulusal güvenlik danışmanının, başkan yardımcısının ya da Ulusal İstihbarat Direktörü Dan Coats’ın olduğunu belirtti. Reed ‘Eğer Trump sizden kendisine kişisel sadakatinizi taahhüt etmenizi isterse ne yaparsınız?’ diye sordu.  Haspel, ‘Benim tek sadakatim Amerikan halkına ve Amerikan anayasasınadır’ diye yanıt verdi. Haspel, Trump’ın kendisiyle halihazırda sadakatini ispatlaması için görüştüğüne yönelik iddiayı da ‘böyle bir diyalogdan haberim yok’ sözleriyle yalanladı.

SON 24 SAATTE YAŞANANLAR