Çernobil'de neler oldu
Güncelleme Tarihi:
Moskova Radyosu, Çernobil kazasından iki gün sonraki bülteninde dördüncü sıradan verilen haberde Çernobil Nükleer Santralı'nda bir kaza sonucu atom sanralında hasar meydana geldiği belirtiliyordu. Ortaya çıkabilecek olumsuz etkilerinin engellenmesi için için gerekli önlemlerin alındığını belirten Radyo, kurbanlara yardım edildiğini ve bir Hükümet Komisyonu'nun kurulduğunu kaydediyordu.
Çernobil Nükleer Santrali'nin dördüncü reaktörü 26 Nisan 1996 sabahının erken saatlerinde birden durdu. Operatörlerin 20 saniyelik durmanın ardından tekrar faaliyete soktukları reaktörde bu kez bir kısa devre ortaya çıktı. Bunun ardından reaktörün üzerindeki 1000 tonluk beton çatıyı havaya uçuracak denli güçlü kimyasal patlamalar meydana geldi.
Santralin soğutma sistemindeki tasarım hatalarının kontrol edilemeyen bir kısa devreye yolaçarak Çernobil'deki yıkıma yolaçtığı sanılıyor. Öte yandan faciaya yolaçan önemli bir başka etken de, operatörlerin, elektrik ekipmanlarının testleri sırasında birçok güvenlik tedbirini gözardı ederek, soğutma sistemlerini devredışı bırakmak gibi ciddi hatalardı.
Güvenlik için alındığı iddia edilen önlemler, santralın hem etkin çalışmasına engel olurken, hem de onu öngörülmeyen kısa devrelere açık hale getiriyordu. Çernobil sağlam bir atık depolama yapısına da sahip olmadığı için radyoaktif maddelerin geniş bir alana yayılması için de büyük bir engel yoktu.
Üstelik yıkıntı haline gelse de hala tehlike saçan eski reaktörün üzerini kaplayan betonarme yapı aradan geçen zaman içinde giderek zayılıyor.
Kirlenmenin boyutu
Dördüncü ünitedeki kaza ilk anda 31 kişinin ölümüne yolaçtı. Sovyet bilim adamları çevreye saçılan 190 ton uranyum dioksitin yüzde 4'ünün en yakın çevredeki yörelere hava akımı taşındığını hesaplıyor.
Hem Sovyet, hem de batılı bilim adamları kirlenmeden en çok Belarus'un nasiplendiğini, yüzde 40'lık kirlenmenin ise Ukrayna'nın da dahil olduğu çevredeki ülkelere sirayet ettiğini belirtti.
Kazanın ardından görülen ilk şikayet radyo iyodin radyasyonu düzeyiyle ilgiliydi. Temizleme için görev alan 600 bin işçi ölçülemeyen derecede yüksek dozda radyasyona maruz kaldı. Çoğu gönüllü olan bu işçiler, radyasyon ölçme cihazları olmadığı için normalde 10 bekerel olan sınırın çok daha üzerinde 165 bekerel radyasyon almışlardı.
Olayın medya tarafından işlenebilmesi için Mihail Gorbaçov'un iktidara gelmesinden sonra bir yıl beklemek gerekti. Çernobil, Gorbaçov'un Glasnost politikasının başlatılması yolunda önemli bir destek oluşturdu.
Kurtarma çalışmaları
Sovyet hükümetinin kurtarma ve bölgeyi boşaltma çalışmalarına başlaması için kazanın üzerinden 36 saat geçmesi gerekti. Bir ay içinde santralın 30 kilometre çevresinde oturan yaklaşık 116 bin kişi boşaltıldı.
Dünya Sağlık Örgütü, radyasyondan etkilenen bölgelerde büyük ölçüde tiroid kanseri artışı tespit edildiğini belirtiyor. Radyasyondan, Ukrayna, Belarus ve Rusya'da beş milyon kişinin etkilendiği tehmin ediliyor.