Cenevre’de son kozlar oynanıyor

Günlerdir Suriye yönetimiyle hangi muhalif grupların müzakere edeceğinin tartışıldığı Cenevre Konferansı’nın bugün başlaması planlanıyor. Suriye yönetiminin karşısına çıkarılmak üzere hazırlanan ve ‘Rusya listesi’ ve ‘Riyad listesi’ diye anılan iki heyetle ilgili sorunlar ise dün de çözülemedi.

MUHALEFET: YARIN YOKUZ

Riyad’da başta Suriye Ulusal Koalisyonu olmak üzere farklı muhalif grupların bir araya gelmesiyle oluşturulan Yüksek Müzakere Heyeti (YMH) ise BM’ye sunduğu şartlar kabul edilene kadar müzakerelere katılmayacaklarını açıkladı. Suriye Ulusal Konseyi Başkanı George Sabra dün yaptığı açıklamada “Yarın Cenevre’de YMH Cenevre’de olmayacak” dedi. YMH üyesi Riyad Hicab da, talepleri karşılana kadar masaya oturmayacaklarını söyledi.

YMH Cenevre’ye gitmek için şu şartları ileri sürmüştü:
- Rusya ve Suriye ordularının yürüttüğü askeri operasyonlara son verilsin.
- Kentlerdeki kuşatmaların kaldırılsın.
- Sivillere insani yardımlar ulaştırılsın.
- Tutuklular bırakılsın.

BM: TAKVİM DEĞİŞMEYECEK

Masaya oturan yegane muhalif grup olmayı da isteyen YMH, BM Suriye Özel Temsilcisi Staffan De Mistura’dan davetlilerin tam listesini talep etti. Liste daha fazla bölünmelere ve itirazlara yol açmamak için açıklanmadı. BM’ye iletilen listedekilerin tamamına davetiye gitmediği, davet gidenlerden bazılarının da listede olmadığı belirtildi.YMH’nin görüşmelere katılmamasının Cenevre takvimini değiştirmeyeceği bildirildi. De Mistura’nın sözcüsü görüşmelerin bugün başlayacağını kaydetti.

Rusya heyetinde yaşanan kriz ise Rojava’daki özerk oluşumunun siyasi aktörü Demokratik Birlik Partisi’nin (PYD) dışlanmış olması. PYD’nin başını çektiği Suriye Demokratik Meclisi, Riyad’a gitmeyen diğer örgütler ve bağımsız isimlerle birlikte alternatif bir liste sunmuştu. Listede şu isimler yer alıyordu: Suriye Demokratik Meclisi Eşbaşkanları Heysem Menna ve İlham Ahmed, PYD Eşbaşkanları Salih Müslim ve Asya Abdullah, PYD’nin Avrupa temsilcilerinden Halid İsa, Kurtuluş ve Değişim İçin Halk Cephesi Başkanı Kadri Cemil, Suriye Demokratik Forumu Başkanı Samir el Aita, Mecid Habbo, Mazen Mağribiye, Amina Vausau, Rim Türkmani, Abbas Habib, Rande Kassis, Nemrud Süleyman, Fatih Camus, Salim Hayrbek.

KİMLER KATILACAK

Bunlardan Heysem Menna, Rande Kassis ve Kadri Cemil dahil sekizine davet gittiği belirtilmişti. Bu liste dışında kendisine davet giden eski Dışişleri Sözcüsü Cihat Makdissi katılmayacağını kaydetti. Salih Müslim ile İlham Ahmed ile birlikte Rojava’yı temsil eden 4 kişiye ise davetiye gitmedi. BM’ye listeyi sunan Heysem Menna, Kürt temsilciler çağrılmadığı takdirde görüşmeleri boykot edeceğini açıklamıştı. Menna dün BM’ye görüşmelere katılması gereken muhaliflerden oluşan yeni bir liste gönderdiklerini belirterek Kürt temsilcileri dışlayan kararın gözden geçirilmesini istedi. De Mistura’nın sözcüsü ise yeniden davetiye gönderilip gönderilmeyeceği sorularını yanıtsız bıraktı.

Bu konferansın öncekilerden farkı ne

Cenevre konferansı, önceki iki konferanstan şu bakımdan farklı:
-Suriye yönetimini destekleyen İran da sürece dahil oldu. 14 Kasım’da
-Viyana’da İran’ın da katılımıyla Suriye Destek Grubu oluşturuldu.
-Öncekilerin aksine bu kez daha somut bir plan var. Viyana’da belirlenen yol haritasına göre müzakereler başladıktan sonra altı ay içinde geçiş hükümeti kurulacak, 18 ayda anayasa yazılacak ve seçimlere gidilecek. Ayrıca müzakerelere kadar Ürdün’e diğer ülke istihbaratlarıyla birlikte ‘terör örgütleri listesi’ hazırlama görevi verilmişti. Liste ile ilgili yapılar çalışmalar gizli tutuluyor.
-Bu yol haritası BM Güvenlik Konseyi’nin 2254 no’lu kararıyla da desteklenmişti.
-Cenevre’de yapılan ilk iki toplantı Esad yönetiminin çok zor durumda olduğu dönemlerde gerçekleşmişti.
-Şimdi ise Rusya’nın 30 Eylül’de başlayan müdahalesiyle Suriye yönetimi kendini garantiye almış durumda.
-Önceki görüşmelerde muhalifleri Körfez-Batı destekli koalisyon temsil ederken bu kez Şam’ın karşısına iki heyet çıkıyor.

MÜSLİM OTELDE BEKLEMEDE

Cenevre’de başlayacak olan müzakerelere davet edilmemesine rağmen, PYD lideri Salih Müslim’in Cenevre’de olduğu bildirildi. Bir Türk kaynak, “Müslim’in Cenevre’de bir otelde olduğunu biliyoruz. PYD de, Rusya’nın desteğiyle son ana kadar hamlesini sürdürecektir. Buna rağmen toplantıya katılacaklarına ihtimal vermiyoruz. Ancak toplantı formatı dışında kendisiyle temas sağlanacağını tahmin etmek zor değil” dedi. Cenevre için PYD ile birlikte Türkmenlere de davet gitmediği kesinleşti. Türkmenlerin Cenevre’ye katılmasına en çok Rusya’nın karşı çıktığı, ABD’nin de Rusya’nin bu talebine yönelik bir tavır takınmadığı belirtildi.  

‘YPG TÜRKİYE SINIRINI KAPATACAK’

SURİYE’de PKK bağlantılı PYD’nin Cenevre görüşmelerine davet edilmemesinin ardından PYD’nin askeri kanadı YPG, Ankara’nın ‘kırmızı çizgi’ olarak nitelendirdiği Fırat Nehri’nin batısında kapsamlı bir operasyona hazırlandığını açıkladı.
Reuters ajansına konuşan üst düzey bir YPG’li, hâlihazırda Fırat Nehri’ni Tişrin barajı bölgesinden geçen YPG güçlerinin Halep’in kuzeyindeki Minbic ve Türkiye sınırındaki Cerablus’a taarruz hazırlında olduğuna dair haberleri doğruladı. Her iki kasaba IŞİD’in kontrolü altında. Ancak YPG açıklamasında dikkat çeken nokta ise, YPG’nin Türkiye’nin desteklediği muhalif grupların kontrolündeki Azaz bölgesine de operasyon hazırlığı yaptığını açıklaması oldu. Kilis’in karşısındaki Azaz, Halep’teki silahlı grupların ikmal yolunun Türkiye’ye açılan kapısını oluşturuyor. Türkiye daha önce YPG güçlerinin Fırat’ın batısına geçmesini ‘kırmızı çizgi’ olarak nitelendirmişti. YPG bu bölgeyi ele geçirirse PYD’nin kontrolündeki Afrin ve Kobani kantonları birbirine bağlanacak.

YAMADİ’YE OPERASYON

Suriye ordusu ise Lazkiye’nin kuzeyindeki Türkmen bölgesinde ilerleyişini sürdürüyor. Sınır hattındaki Kelez köyünü ele geçirmeye çalışan ordu güçleri ayrıca Yamadi’ye de top atışı yapıyor. Yaşanan gelişmeler nedeniyle Türkiye Kızılayı, Yamadi sınırında bulunan hastaneyi tahliye ettiğini açıkladı. Suriye kaynaklarıysa ordu birliklerinin son operasyonla Lazkiye safhasını tamamlayarak batıdan İdlib’e girmeyi hedeflediklerini bildirdi. Kaynaklara göre ordunun asıl hedefi Türkiye sınırındaki stratejik Cisr eş-Şuğur kasabasına bakan Kinsiba köyü.