Çekya'da neler oldu? Koronaya veda partisinden, korona partisine!

Çekya ocak ayından itibaren zor günler geçiriyor. Vaka sayıları hızla artıyor. Birçok yerel hastane, koronavirüs hastalarını başka yerlere nakletmek zorunda kaldı. Hatta Almanya sınırına yakın başkent Prag'ın çevresindeki hastaneler artık hasta kabul edemez hale geldi. Bu ülkenin koronavirüsle mücadelede bugüne kadar yaşadığı en ağır durum.

Çekya Sağlık Bakanı Jan Blatny, 5 Mart itibariyle,1735'i yoğun bakımda olmak üzere 8153 Covid-19 hastasının hastaneye kaldırıldığını açıkladı. Hastaneler ile ilgili söyledikleri ise durumun ne kadar kritik olduğunu özetliyor:

"Bazı bölgelerimizde hastanelerin kapasiteleri tükendi. Artık gerekli bakımı sağlayamıyorlar. Başka hastanelerden destek gelmedikçe yeni hastaları kabul etmeleri mümkün değil."

KOMŞU ÜLKELERDEN YARDIM ELİ

Böyle bir felaket karşısında Çekya son çare olarak komşu ülkelerden yardım talep etmek zorunda kaldı. İçişleri Bakanı Jan Hamacek'in aktardığına göre, Almanya, Covid-19 hastalarının tedavilerini üstlenmeyi teklif etti, 30 hastanın komşu ülkeye nakli için hazır olduğu belirtildi.

Çekya'ya yardım eli uzatan bir başka ülke de İsviçre… 20 hasta için İsviçre hastanelerinde yatak ayrıldı. 200 kadar hastanın sevk edilmesi için Polonya ile görüşmelerin de sürdüğü kaydedildi.

TEMMUZ AYINDA KORONAYA VEDA PARTİSİ YAPILMIŞTI

Çekya'da koronavirüs vakalarının ortaya çıkmasının ardından 12 Mart 2020’de olağanüstü hal ilan edilmiş ve uygulama 17 Mayıs 2020 tarihine kadar uzatılmıştı. Bu dönemde ülkede epey sıkı önlemler alındı. Örneğin;

• Üniversiteler, dil okulları ve diğer eğitim kuruluşlarında yüz yüze eğitime ara verildi.
• Sportif, kültürel, dini ve diğer aktiviteler özel ve kamu alanlarında yasaklandı.
• Perakende satış yapan mağazalar ve servis hizmeti veren iş yerleri kapatıldı.

• Evden dışarı ancak işe gitmek ve temel ihtiyaçları karşılamak için çıkılabileceği karara bağlandı.
• Evinden çıkan herkes için maske takmak zorunlu hale getirildi.
• Perakende satış yapan mağazalardan saat 07.00-09.00 saatleri arasında yalnızca 65 yaş üstü kişilerin alışveriş edebileceği kuralı getirildi.
• ‘Akıllı karantina’ isminde bir proje test modunda hayata geçirildi. Söz konusu proje ile mobil cihaz verileri kullanılarak enfeksiyonlu kişilerle temaslı bireylerin takibi amaçlandı.

Tüm bunlar vaka sayılarını düşürmede olumlu sonuçlar verdi. Özellikle yaz aylarına geldiğimizde günlük vaka sayılarında ciddi düşüş gözlendi ve temmuzda ülkede günlük yeni vaka sayıları 15'e kadar geriledi.

Tabii bu durum Çeklerin oldukça rahat davranmasına neden oldu. Hatta Prag'daki Charles Köprüsü üzerine 500 metre uzunluğunda yemek masası kurularak, dev bir ‘koronaya veda partisi’ organizasyonu bile yapıldı. Oturma düzeni halen sıkı sosyal mesafe önlemleri uygulayan ülkelerde hayal bile edilemeyecek kadar samimiydi ve herkes getirdiği yiyecekleri yakınındakilerle paylaşmaya teşvik ediliyordu. Sanki daha birkaç ay önce yüzlerce can alan koronavirüs hiç hayatlarında olmamış, o katı önlemler hiç alınmamıştı…

O günü BBC Prag Muhabiri Rob Cameron şöyle anlatıyor:

“Yabancı turistlerin yokluğunda Charles Köprüsü pırıl pırıl güneşli günde upuzun bir yemek masasına dönüştürülmüştü. Örgütleyenler bunun bir dönemin sonu olduğunu söylese de katılan herkes, henüz kutlama yapmak için çok erken olabileceğini kabul ediyordu. Ama Çeklerin erken ve kararlı davranmaları sayesinde bu belayı savuşturmuş olabilecekleri duygusu içinde oldukları da kesinlikle hissediliyordu. Köprüdeki partide, insanlar yeniden normal hayatın ne olduğunu hatırlarken kuvvetli bir iyimserlik de vardı.”

Sonraki süreçte vaka sayıları daha da düştükçe önlemler iyice gevşetildi. Aslında kış aylarının başına kadar da bir süre vaka sayıları artmadı. Prag dışındaki bazı yerlerde birkaç vaka kümesi olsa da bunların toplamı 15-20 civarındaydı. Ta ki 2020 yılının sonlarına doğru…

AŞILAMA DEVAM EDİYOR AMA VAKA SAYILARI ARTIYOR

Our World In Data verilerine göre Çekya’da ocak ayından bu yana günlük vaka sayıları 12-13 bin arası değişiyor. Mart ayında yedi günlük ortalamalara bakıldığında vaka sayısı 12 bin civarında ve hızla artmaya devam ediyor. Ülkede 11 Mart itibarıyla toplam vaka sayısı 1 milyon 350 bin. İyileşenlerin sayısı 1 milyon 140 bin. 22 bin 385 kişi de hayatını kaybetti.

Aşılama da hızla bir şekilde sürüyor. Çekya, Avrupa İlaç Ajansı'nın (EMA) Pfizer/BioNTech'in geliştirdiği yeni tip koronavirüs aşısına onay vermesinin ardından aşı kampanyasını en önce başlatan ülkelerden… Hatta ilk aşıyı Başbakan Andrej Babiş oldu. Aşının yapıldığı ikinci kişi ise 95 yaşındaki İkinci Dünya Savaşı Gazisi Emilie Repikova’ydı. Şu ana kadar 10,7 milyon nüfuslu Çekya’da 862 bin 670 kişi aşılandı.

UZATILAN SIKI KURALLAR VE HALK PROTESTOSU

Bununla birlikte ülkede son birkaç aydır işlerin yolunda gitmediği gözle görülür bir gerçek. Haliyle hükümet, akşam saat 21.00 ile ertesi sabah 05.00 saatleri arasında sokağa çıkma yasağı, kamuya açık alanlarda sadece iki kişinin bir araya gelebilmesi, dükkânların kapatılması gibi yasakları kapsayan önlemleri uzatarak çare arıyor. Yalnız bu yasaklar halkın bazı kesiminin protestoları ile karşılaşıyor.

En son Prag’da ellerinde ‘Korona terörü’, ‘Covid şantajı’ gibi pankartlar taşıyan kalabalık, salgına karşı alınan önlemlere sert bir dille karşı çıktı. Eski Cumhurbaşkanı Vaclav Klaus'un kalabalığa, “Açık ve net bir şekilde, artık yeter demek istiyoruz. Hayatımıza zarar veren yasaklara ve kararnamelere yeter” diye seslenmesi ülkede gündem oldu.

Tabii bunu Klaus’un siyasi hamlesi olarak da yorumlayabiliriz ama söz konusu protestolar kalabalığın sosyal mesafeyi hiçe sayması, Klaus dahil hemen hemen herkesin maskesiz olması gibi faktörleri de göz önünde bulundurursak korona ile mücadelede büyük sorun.

Eski Cumhurbaşkanı Vaclav Klaus

RUSYA’NIN SPUTNİK V AŞISI ÜLKE GÜNDEMİNDE

Rusya’nın ürettiği ve Batı'nın başta şüpheyle yaklaştığı Sputnik V aşısına olan güven birçok ülkede gün geçtikçe artıyor. Bu ülkelerden biri de Çekya... En son Çek gazetesi Halo Noviny, Avrupalı yetkilileri Rus koronavirüs aşısı Sputnik V'i reddettikleri için oldukça sert bir şekilde eleştirdi.

Halo Noviny yazarı Tomas Cinka imzalı haberde "Her yerde bu aşı övülüyor. Fakat bunu kabul edemeyen bazı çevreler var" ifadeleri yer alıyor. Cinka aynı zamanda Slovakları, Rus koronavirüs aşısını alabildikleri için överek Sputnik V için 'en iyilerinden biri' nitelendirmesinde de bulunuyor.

Çekya hükümeti zaten Sputnik V aşısı için gerekli adımları attı. Cumhurbaşkanı Milos Zeman, ülkesine Sputnik V aşısı tedarik edilmesi için Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'e bir mektup gönderdiğini ve Kremlin'den olumlu yanıt beklediğini söyledi.

Çekya Cumhurbaşkanı Milos Zeman ve Rusya devlet başkanı Vladimir Putin

Prag merkezli CNN Prima News televizyonuna demeç veren Zeman, Başbakan Andrej Babis'le istişare ettiklerini söyleyerek “Bana verilen bilgi doğruysa, bu talebe olumlu yanıt verilecek ancak elbette aşının kullanılması için onay gerekecek. Devlet İlaç Denetim Enstitüsü'nün onayı benim için yeterli olur” demişti.

ÜLKEDE GORİL VE ASLANDA DA KORONAVİRÜS GÖRÜLDÜ

Şubat ayında koronavirüs kısıtlamaları sebebiyle kapatılan Çekya’daki Prag Hayvanat Bahçesi’nde bir goril ve iki aslanın koronavirüs testi pozitif çıktı. Prag Hayvanat Bahçesi yöneticisi Miroslav Bobek basına verdiği demeçte, “Aslan Jamvan ve Suchi ile goril Richard’ın bugün koronavirüs testleri pozitif çıktı. Şu an hastalık hafif bir şekilde seyrediyor. Aslanlarda soğuk algınlığı belirtileri gözlemlenirken goril Richard’ın iştahını kaybettiği ve kendini bitkin hissettiği görülüyor” açıklamalarında bulundu.

Bobek, virüsün hayvanlara büyük olasılıkla çalışanlar tarafından bulaştığını ve diğer hayvanlara da test yapılacağını söylüyor. Prag Hayvanat Bahçesi’nin koronavirüs vakaları görülen diğer hayvanat bahçeleriyle de iletişim halinde olduğu belirtildi.

Ülkedeki koronavirüsle mücadeleyi özetlersek; geçtiğimiz yaz aylarında kısıtlamaların esnetilmesi ve halktaki umursamazlık bugün vaka sayılarını ciddi şekilde artırmış durumda diyebiliriz. Atılan adımlar var elbette ama "Bahar ve yaz aylarında vaka sayıları yeniden düşer mi? Alınan önlemler yeterli olur mu? Protestolar kesilir mi?" gibi sorulara olumlu cevap vermek oldukça güç…