‘Cehennemden çıkış fırsatı’

AVUSTURYA’nın başkenti Viyana’da ABD, Rusya, Suudi Arabistan ve Türkiye dışişleri bakanlarının Suriye konusunda yaptığı görüşmenin ardından bugün ikinci toplantı yapılacak. Yine dışişleri bakanları düzeyinde olacak toplantıdaki en dikkat çekici nokta İran’ın ilk kez uluslararası müzakerelere doğrudan katılacak olması. Rusya, uzun süredir Esad rejiminin destekçisi olan Tahran’ın masada yer almasını istiyordu.

Ancak buna ABD, Türkiye ve Suudi Arabistan’dan şimdiye kadar onay gelmemişti. İran’ın nükleer programı konusunda P5+1 diye anılan BM Güvenlik Konseyi ve Almanya ile anlaşmasının da ardından da müzakerelere katılmasının yolu açılmış oldu.m Pazarlık masasında Sünni ekseninin başı Suudi Arabistan ile Şii ekseninin başı İran ilk kez bir araya gelmiş olacak. Toplantı öncesi Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad’ın görevinde kalıp kalmayacağı konusundaki ayrılıklar giderilebilmiş olmasa da ABD Dışişleri Bakanı John Kerry’ye göre bu toplantı “siyasi bir açılım için şimdiye kadarki en ümit verici fırsat”. Viyana’ya yola çıkmadan önce yaptığı açıklamada Kerry, Suriye’de siyasi çözümün kolay olmayacağını belirtirken, “Cehennemden çıkışın yolunu arıyoruz” dedi.

Bugünkü toplantı öncesi ABD, Rusya, Suudi Arabistan ve Türkiye dörtlüsünün dışişleri bakanları düzeyinde dün akşam bir kez daha bir araya gelmesi planlandı. Bunda amaç bugünkü toplantı öncesi dört ülke arasındaki anlaşmazlıkları çözmek ya da en aza indirmekti. Bugünkü müzakerelere İngiltere, Fransa, Almanya ve İtalya gibi Avrupa ülkeleriyle, Mısır, Lübnan, Birleşik Arap Emirlikleri, Katar ve Ürdün gibi bölge ülkeleri de katılacak. Avrupa Birliği de toplantıya temsilci gönderiyor. Türkiye’yi de geçen hafta olduğu gibi Dışişleri Bakanı Feridun Sinirlioğlu temsil ediyor. Fransız haber ajansı AFP’ye konuşan üst düzey bir Avrupalı diplomat, toplantıya geniş katılımı değerlendirirken, “Suriye krizine çözüm bulmak için masanın etrafına olabildiğinde çok tarafı getirmeliyiz. Bunu yapmak, başlangıç bile olsa iyi bir şey” dedi.

Viyana’da geçen cuma günü yapılan dörtlü toplantıdan somut bir sonuç çıkmamıştı. Suudi Arabistan Dışişleri Bakanı Adel el Cübeyr, Esad’ın ülkedeki geçiş sürecinde nasıl bir rol oynayacağına dair fikir birliği sağlanamadığını açıklamıştı. ABD Dışişleri Bakanı Kerry ise ilk toplantıyı “yapıcı ve verimli” diye nitelerken “Suriye’deki savaşın dinamiklerini değiştirebilecek bazı fikirlerin ortaya çıktığını” ifade etmişti.

MUHALİFLER ŞAM’AŞAM SUUDİLERE KARŞI

Viyana’ya davet edilmeyen Suriyeli siyasi ve silahlı muhalifler tepkili. ÖSO bağlantılı Yermuk Ordusu adlı grubun komutanı Beşar Zubi ise “İran problemin parçası, çözümün değil. Onların katılımı dünyaya bunu gösterecek” diye konuştu. Zubi, “Suudi Arabistan ve Türkiye’nin bu toplantıyı İran’ı ifşa etmek için kabul ettiğini” iddia etti. m Suriye Ulusal Koalisyonu’ndan George Sabra da “Suriyeliler olmadan Suriyelilerin meselelerini tartışacaklar” dedi. Sabra, toplantıya Suriyelilerin davet edilmemesini “ciddiyet eksikliği” olarak değerlendirdi. Şam yönetimi ise Suudi Arabistan’ın katılımını eleştirdi. Suriye Enformasyon Bakanı Ümran el Zubi, ‘Suudi Arabistan’ın Suriye’de, Yemen’de ve Irak’ta Müslümanların ve Arapların kanını döktüğünü ve bu nedenle Suriye’deki savaşın çözümünde yapıcı bir rol oynayamacağını’ ifade etti.m İran Genelkurmay Başkanı Hasan Firuzababi, İran haber ajansı IRNA’ya yaptığı açıklamada “Suudi rejimi savaş suçları işledi. Onların Viyana görüşmelerine katılımı meşru değil” diye konuştu.