Cebelitarık’ta tanker krizi

BİRLEŞİK Krallık Deniz Kuvvetleri’nin Cebelitarık polisiyle birlikte önceki gün İran’a ait petrol tankeri “Grace 1”e Cebelitarık Boğazı’nda el koymasının yankıları sürüyor. İran Dışişleri’nin İngiltere’nin Tahran Büyükelçisi Rob Macaire’ı bakanlığa çağırmasını, dün İran’ın en önemli kurumlarından olan ‘Düzenin Maslahatını Teşhis Konseyi’ adlı danışma organının sekreteri Mohsen Rezaei’nin sert açıklamaları izledi.

‘KARŞILIK VERİRİZ’

1981-1997 yılları arasında İran Devrim Muhafızları Komutanı olan Rezaei dün Twitter’dan yaptığı açıklamada, “İngiltere yönetimi İran’a ait petrol tankerini bırakmazsa bizim ilgili kurumlarımız da İngiltere’ye ait bir petrol tankerine el koymakla yükümlüdür. 40 yıllık tarihinde İslam Devrimi herhangi bir gerilimin kaynağı olmamıştır, ancak küstahlık karşısında hiçbir zaman karşılık vermekte tereddüt etmedik” dedi.

KARASULARI TARTIŞMASI

330 metre uzunluğundaki süper-tanker Birleşik Krallık’a bağlı Cebelitarık’ın 4 kilometre güneyinde geçen perşembe erken saatlerde Cebelitarık polis ve gümrük muhafaza tarafından İngiliz donanmasının da desteğiyle durdurulmuştu. Birleşik Krallık, gemiye kendi karasularında el koyduğunu açıklarken, İspanya o bölgenin kendi karasuları olduğunu ileri sürüyor. Tahran yönetimi ise tankere uluslararası sularda el konduğunu bildirerek, olayın “deniz korsanlığı” anlamına geldiğini belirtmişti. İspanya Dışişleri Bakanı Josep Borrell, tankere ABD’nin talebi üzerine el konduğunu açıkladı. Cebelitarık Özerk Yönetimi ise, “Herhangi bir hükümetten herhangi bir zamanda hiçbir siyasi talep gelmedi. Majestelerinin Cebelitarık Hükümeti’nin kararı, tamamen yasaların ihlali üzerine alınmıştır” açıklamasını yaptı.

‘SURİYE’YE GİDECEKTİ’

Cebelitarık Özerk Yönetimi Başbakanı Fabian Picardo da, “Grace 1’in Suriye’de Banyas rafinerisine ham petrol taşıdığına inanmak için geçerli sebeplerimiz var. Bu rafineri, Suriye’ye karşı Avrupa Birliği (AB) yaptırımlarına tabi bir işletmeye ait” açıklamasını yaptı. AB, Suriye’ye karşı yaptırım kararını 2011 sonunda alırken, petrol ambargosunu da içeren yaptırımlarını 1 Haziran 2020’ye kadar uzatmıştı.

BİLGİ NOTU

Washington ile Tahran arasında nükleer gerilim sürüyor. İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani, yaptırımların ülkesinin ekonomisine zararının telafisi için verilen iki aylık sürenin dolacağı 7 Temmuz’da yüzde 3.67 uranyum zenginleştirme limitinin aşılacağını söylemişti.

MÜRETTEBAT ŞÜPHELİ DEĞİL, TANIK SAYILIYOR

GRACE 1 tankerinde 28 mürettebat bulunuyor. Mürettebatın büyük bölümü Hindistan vatandaşı. Az sayıda Pakistanlı ve Ukraynalı bulunuyor. Cebelitarık polisi, gemi personeli ile şüpheli değil, tanık olarak görüşüyor, yükün doğası ile nihai varış noktasını teyit etmeye çalışıyor. Eğer Cebelitarık yetkilileri, yükün doğası ve varış yerini tam olarak saptayamazsa, tankerin limanda gözetim altında daha uzun kalması için mahkemeden ek süre isteyebilecek. Reuters, tankerdeki İngiliz askerlerinin ayrıldığını, Cebelitarık polisinin ise incelemelerinin devam ettiğini aktardı. Gemideki belgelere göre petrol Irak’tan yüklenmiş görünüyor. Ancak Reuters, küresel tanker izleme ajanslarına göre geminin İran’dan yüklendiğini belirtti. Reuters, İran Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Abbas Mousavi’nin de bu yönde açıklama yaptığını aktardı.

SÜVEYŞ’İ TERCİH ETMEDİ

Dev tanker, Ortadoğu’dan Afrika kıtasının güneyini geçerek Akdeniz’e rota çizmiş. İngiliz Reuters haber ajansına konuşan denizcilik uzmanları, Süveyş Kanalı yerine bu uzun rotanın kullanılmasına dikkat çekti. Süveyş’te bu büyüklükte bir tankerin yükünün bir bölümünün boşaltılmasının istenebileceği, bunun da orada bu tankere el konma ihtimalini arttırdığı yorumu yapıldı.