Casus uçak destroyer peşindeydi

Çin savaş uçağıyla çarpıştıktan sonra bu ülkeye zorunlu iniş yapan Amerikan EP-3 tipi casus uçağının, Çin donanmasında kullanılan Rus yapımı Sovremeni sınıfı destroyerle ilgili keşif yaptığı iddia edildi.

Çin'e zorunlu iniş yapan Amerikan keşif uçağının, Çin Donanması'ndaki yüksek teknoloji ürünü savaş gemisiyle ilgili casusluk yaptığı öne sürüldü. İddiaya göre, EP-3 tipi casus uçak, Rus yapımı Sovremeni sınıfı destroyerle ilgili keşif yapıyordu.

ABD Donanması'na ait EP-3 tipi casus uçağı, Güney Çin Denizi'nde yolunu kesen iki Çin savaş uçağından birine çarparak pazartesi günü Çin'e acil iniş yapmak zorunda kalmıştı. Tayvan istihbarat kaynaklarına dayanılarak verilen bir habere göre, ABD, ilk kez Sovremeni sınıfı savaş gemisi hakkında istihbarat toplama girişiminde bulunuyordu. Çünkü bu destroyerlerin taşıdığı füzelerin, bölgedeki ABD uçak gemileri için tehdit olarak görülüyor.

Tayvan askeri radarlarının, EP-3 casus uçağını, Sovermeni çevresinde alçak uçuş yaparken tespit ettiği bildirildi. Haberlerde, Guangdong'dan havalanan Çin uçaklarının yaklaşmasına rağmen, ABD keşif uçağının bölgeden uzaklaşmadığı ifade edildi.

ABD yetkilileri hala uçağın 24 askeri personelden oluşan mürettebatıyla görüştürülmezken Amerikan Donanması'na ait savaş gemileri de bölgede bekletiliyor. ABD yetkilileri, keşif uçağı ve personelin iade edilmesini istiyor. Siyasi gözlemciler, Pekin'in gerilimi tırmandırmayacağı görüşünü dile getiriyorlar.

ABD, keşif uçağında bulunan elektronik dinleme cihazlarıyla ilgili yüksek teknolojik sırların Çin'in eline geçmesinden endişe ederken, Çin Devlet Başkanı Jiang Zemin, kazadan ABD'yi sorumlu tuttu ve ABD'den Çin sahillerinde casusluk uçuşu yapmasını sona erdirmesini istedi.

Çin Dışişleri Sözcüsü Zhu Bangzao, ‘Bu olaydaki sorumluluk tamamen ABD’ye ait. Elimizde bu konuda sağlam delil var' diye konuştu. Zhu, ABD'nin Çin'e özür borçlu olduğunu söyledi.

Washington'un uçağın ABD toprağı sayıldığını Çinliler'in uçağa ayak basamayacağını savunmasına rağmen, Çin, kendi soruşturması çerçevesinde uçakta inceleme yapma hakkına sahip olduğunu açıkladı. Zhu, ‘Çin yasaları ve uluslararası geleneklere göre soruşturma yapma hakkına sahibiz’ diye konuştu. Ancak Zhu, Çinlilerin uçakta araştırma yapıp yapmadıkları konusunda bir açıklama getirmedi.

Zhu, ABD'nin uçağın ABD toprağı sayılacağı yolundaki iddiasının hatırlatılması üzerine, ‘Madem ABD toprağı da nasıl olup Çin’e indi' diye yanıt verdi.

Tarihteki en büyük casus uçak krizi

Amerikan U2 casus uçağının Küba'daki Sovyet füzelerinin yerlerini tespit etmesi soğuk savaş döneminin en tehlikeli krizlerinden birinin patlak vermesine yol açmış, ABD ile Sovyetler Birliği nükleer savaşın eşiğine gelmişti. 1962 yılının ekim ayında dönemin ABD Başkanı John F.Kennedy, Küba'da konuşlandırılmış karadan havaya atılan SA-2 Sovyet füzelerinin fotoğraflarını gördükten sonra Sovyet gemilerinin yanaşmasını önlemek için Küba'yı abluka altına almış ve füzelerin kaldırılması için Sovyet Başbakanı Nikita Krusçev'e sert bir uyarı göndermişti. 28 Ekim tarihinde ABD'nin Küba'yı işgal etmeme sözüne karşılık, Krusçev'in füzeleri çekme kararı alması üzerine kriz çözülmüştü.