Bush’a yargı tokadı

Özgürlük ve güvenlik

Bush, mahkemede azınlık oyu veren yargıçlardan yana olduğunu söylese de, ’karara uyacağız’ dedi. Belirleyici oyu veren yargıç Anthony Kennedy, kararda "Yasalar ve anayasa, olağanüstü durumlarda da geçerli olmak için yapılmıştır. Özgürlük ve güvenlik bir arada olabilir" dedi.

SİYASİ sorumluluğu olmayan yargıçlar, seçilmiş kişilerin siyasi uygulamaları konusunda karar verebilir mi? ABD’de Yüksek Mahkeme’nin bir kez daha ABD Başkanı George W.Bush Yönetimi’nin terörle mücadele kararlarından birini iptal etmesinin ardından bu soru yeniden gündeme geldi. Kararda belirleyici oyu veren yüksek yargıç Anthony Kennedy, gerekçeli kararda "Yasalar ve anayasa, olağanüstü durumlarda da geçerli olmak için yapılmıştır. Özgürlük ve güvenlik bir arada olabilir, sistemimizde hukuk çerçevesinde bu konuda birlik sağlanmıştır" diyerek eleştirilere yanıt verdi.

Tartışmanın odağında Bush Yönetimi’nin 2006 yılında terör zanlılarına yönelik aldığı karar vardı. Bu karar, terör şüphelilerinin ’habeas corpus’ hakkını askıya alınıyordu. Yani terör zanlıları haksız yere gözaltında tutulduklarını iddia ederek Amerikan sivil mahkemelerine başvuramıyordu. Yüksek Mahkeme, 5-4 aldığı kararla Bush Yönetimi’nin bu kararını iptal etti. Sonuçta, Guantanamo’da alıkonan 270 terör zanlısına fiilen sivil mahkemelerin yolu açılmış oldu. ABD Başkanı Bush, "Mahkeme kararına uyacağız. Ama bu onlarla aynı fikirde olduğum anlamına gelmiyor. Bölünmüş bir mahkemeydi. Ben azınlıkta olan yargıçlarla aynı fikirdeyim. Onların muhalefeti de, ABD’nin ulusal güvenliğiyle ilgiliydi" dedi.

Amerikalılar ölecek

Yüksek Mahkeme’de Demokrat Bill Clinton’ın başkanlığı döneminde atanmış liberal ve sol eğilimli yargıçlar, iptal yönünde karar verdi. Baba ve oğul Bush döneminde atanmış daha genç ve muhafazakar olan yargıçlar ise ’habeas corpus’ yasağının sürmesini destekledi. Belirleyici oy ise Ronald Reagan döneminde atanmış olan yargıç Anthony Kennedy’den geldi. Böylece, 5-4 oyla karar iptal edilmiş oldu. Yüksek Mahkeme kararında azınlıkta kalan yargıçların görüşünü yansıtan Antonin Scalia ise, "Mahkemenin kararı, askeri işlere bulaşmaktır. Amerika, radikal İslamcılarla savaş halindedir. Bu karar kesinlikle daha fazla Amerikalının ölmesine neden olacaktır" dedi.

Yüksek Mahkeme’nin siyasi dengeleri

ABD’de Yüksek Mahkeme yargıçları, başkan tarafından aday gösteriliyor. Ancak Senato’dan onay aldıktan sonra atamaları gerçekleşebiliyor. Bu nedenle yargıç atamaları sırasında Senato oturumlarında hararetli tartışmalar yaşanabiliyor. Çünkü ömür boyu sürecek bu görev, siyasi hassas dengelerin oluşmasında önemli rol oynuyor. Yeni başkanın seçeceği yargıcın kim olacağı da önemli. Muhafazakarların iktidara gelmesi ve yine kendilerine yakın bir ismi seçmeleri, Yüksek Mahkeme’de uzun yıllardan bu yana liberal ağırlıklı olan mahkemenin dengesini etkileyebilir.