Burdur'dan kaçırılan Marcus Aurelius'tan müjdeli haber! Son dakikada gizlemeye çalışsalar da başarılı olamadılar
Güncelleme Tarihi:
Burdur'da bulunan Boubon Antik Kenti'nden çalınan ve 1986'dan beri ABD'de bir müzede sergilenen başsız Marcus Aurelius heykeliyle ilgili güzel haber geldi. Manhattan Savcılığı'nın kaçakçılarla mücadelesi kapsamında el koyulan eseri Türkiye'ye geri getirmek için çabalar yıllardır devam ediyordu...
ABD'nin Ohio eyaletinde bulunan Cleveland Sanat Müzesi'ndeki Yunan ve Roma eserleri koleksiyonunun en gözde parçalarından biri ilk olarak 1986'da sergiye koyulan ve Roma İmparatoru Marcus Aurelius'u yansıttığına inanılan bronz heykeldi.
Bu heykele Ağustos ayında Manhattan Savcılığı'nın başlattığı bir soruşturma kapsamında el koyuldu. Savcılıktan dün yapılan açıklamada heykele, "Türkiye'den çalınan ve Manhattan üzerinden yasa dışı yollarla satılan antik eserlerle alakalı bir kaçakçılık ağına yönelik soruşturma kapsamında" el koyulduğu bildirildi.
Manhattan Savcılığı'nın baskın öncesi hazırladığı 14 Ağustos tarihli arama emrinde, kafasız heykelin aşağı yukarı 1800 yıllık olduğu ve değerinin 20 milyon dolar olduğu belirtilmişti. Savcılık heykelin Eylül ayı içinde Cleveland'dan New York'a nakledileceğini de bildirdi.
Manhattan Savcılığı'nın Antik Eserler Kaçakçılık Birimi'nden yapılan açıklamada, zanlıların New York'ta yaşadığı, bu nedenle kanunen başka bir eyaletteki heykele el koymaya izinleri olduğu ifade edildi. Manhattan Savcısı Alvin Bragg soruşturmayla ilgili ayrıntı vermekten kaçındı.
TÜRKİYE YILLARDIR İADESİNİ İSTİYORDU
Türkiye, yıllardır Cleveland Sanat Müzesi'nin koleksiyonunda bulunan ve ülkemizden kaçırılan 20'den fazla parçanın iadesi için girişimlerde bulunuyordu. Başsız haliyle 193 santimetre boyunda olan Marcus Aurelius heykeli de bunlardan biriydi.
Heykelin 1960'lı yıllarda Burdur'un Gölhisar ilçesine bağlı İbecik köyünde bulunan Likya antik kenti Boubon'dan (Bubon da deniyor) çalındığı tahmin ediliyor. Ancak müze yetkilileri "Türkiye'nin elinde hırsızlığa dair somut bir delil bulunmadığı" gerekçesiyle bu talepleri geri çevirmişti.
Boubon Antik Kenti'nin tarihçesi hakkındaki bilgiler çok sınırlıdır. Zamanla Balboura, Kibyra Tetrapolisi’ne girmiştir. Sonra Boubon diğer Tetrapolis şehirleri ile Lykia'ya geçmiştir. Boubon Antik Kenti’nde Helenistik döneme kadar inen kalıntılar ile birlikte Roma Çağı kalıntıları ayakta durmaktadır. Tiyatrosu, tapınağı, agorası, şehir surları, gimnazyumu ve diğer yapıları ile ilk çağın önemli bir antik kentini oluşturmaktadır.
Kaynak: Türkiye Kültür PortalıNew York Times'ın aktardığına göre, T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü Kaçakçılıkla Mücadele Daire Başkanı Zeynep Boz, yaptığı yazılı açıklamada, "Bu meseleyle ilgili süregelen tartışmalar nedeniyle Marcus Aurelius çok uzun zamandır vatanından uzak kaldı" dedi.
Boz açıklamasında, heykele el koyulmasının "kasıtlı bir yanlışın düzeltilmesi adına uzun zamandır beklenen güçlü bir umut hissi verdiğini" ifade etti.
Marcus Aurelius, ABD'de bir müzede bulunan ilk arkeolojik zenginliğimiz değil. Türk makamların şikayetleri üzerine başlatılan soruşturma kapsamında daha önce de Metropolitan Sanat Müzesi, Fordham Üniversitesi Yunan, Etrüsk ve Roma Sanatı Müzesi ve Massachusetts Worcester Sanat Müzesi'nde Anadolu'dan kaçırılmış eserler ele geçirilmişti.
Bu eserler arasında Roma döneminden kalma bronz ve taş heykeller ağırlıktaydı.
Arşivlerdeki haberlere göre Türkiye'nin Cleveland'daki eserleri geri getirme çabaları 2008'de başladı. Kurumun çağrıları yanıtlaması ve söz konusu eserlerin testine izin vermesi 2 yılı buldu. 2012 yılının Mart ayında Los Angeles Times'ta yayımlanan Jason Felch imzalı bir haberde, 22 eser tek tek sıralanıyordu. Bunlar arasında MÖ 14'üncü yüzyıla ait Hitit eserlerinden, 16'ncı yüzyıla tarihlenmiş Osmanlı seramiklerine kadar birçok parça bulunuyordu.
Boubon Antik Kenti kalıntıları
SON DAKİKADA GİZLEMEYE ÇALIŞTILAR ANCAK BAŞARILI OLAMADILAR
Heykelin kafası olmadığından kimi yansıttığı tam olarak bilinmiyor. Ancak heykelin çalınmasının ardından Bubon'da boş kalan taştan kaidenin üzerinde Roma İmparatoru Marcus Aurelius'un ismi yazıyor.
Cleveland Sanat Müzesi'nin internet sitesinde heykel yakın zamana kadar "Bir Filozof Olarak İmparator, muhtemelen Marcus Aurelius (MS161-180 döneminde hüküm sürdü) yazıyor altında da köken olarak "Türkiye, Boubon (?) (Likya'da), Roma, geç 2'nci yüzyıl" ifadesi yer alıyordu.
Buna ek olarak sitede şu tanıtım metni kullanılıyordu: "Muhtemelen Filhelenizmiyle (Yunanperverlik) ve Stoacı yazılarıyla bilinen Roma İmparatoru Marcus Aurelius'u temsil etmektedir." (Aurelius'un Türkçeye 'Kendime Düşünceler' olarak çevrilmiş olan eseri Stoacı felsefenin klasiklerinden biri kabul ediliyor.)
Ancak yerel gazete Plain Dealer of Cleaveland'ın haberine göre, 2 ay kadar önce heykel sergiden kaldırıldı ve müzenin internet sitesinde ani bir değişikliğe gidilerek Türkiye ve Aurelius'la ilgili ifadeler silindi.
Eserin adı "Örtüye Sarınmış Erkek Figürü" olarak değiştirildi ve "tahminen MÖ 150-MS 200, Roma ya da muhtemelen Yunan Helenistik dönemine ait" açıklaması eklendi. Detay kısmında da bazı değişikliklere gidilerek "kafa, yazı ya da başka belirleyici özellikleri olmadığından, temsil edilen figürün kimliği bilinmezliğini korumaktadır" ifadeleri kullanıldı.
Müze sözcüsü değişikliklerle ilgili bir soruya, eserin daha önce nerede sergilendiği gibi bilgilerin aynı kaldığı yanıtını vermekle yetindi.