Bu vahim yanlıştan vazgeçin

ABD’nin, Rusya’dan S-400 alımı nedeniyle Türkiye’ye yaptırım uygulama kararı almasına tepki yağdı.

TBMM’de AK Parti, CHP, MHP ve İYİ Parti Grup Başkanvekillerinin imzasıyla yaptırımlara karşı ortak tepki açıklandı. TBMM Başkanvekili Celal Adan’ın okuduğu ortak metinde özetle şu ifade yer aldı: “ABD yönetiminin Türkiye’ye karşı açıkladığı yaptırım kararını reddediyoruz. Türkiye, milli güvenliğinin gerektirdiği hiçbir adımı atmaktan çekinmez. Bu konuda tehdit ve yaptırımlar karşısında geri adım atacak bir ülke değildir. Türkiye’yi dışlayan bir bakış açısının dünya barışına katkı sunması mümkün değildir. Bu tavır, NATO’nun müttefiklik ruhuna aykırıdır. Bu nedenlerle, ABD’yi bu vahim yanlıştan bir an evvel geri dönmeye davet ediyoruz.” İktidar ve muhalefetin tepkileri ise özetle şöyle:

ALTUN: ORTAKLIĞA AYKIRI

Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanı Fahrettin Altun: Türkiye’nin S-400 hava savunma sistemi tedariki nedeniyle ABD’nin Türkiye’ye yönelik yaptırım uygulama kararı, mantıksız ve neticesiz olduğu gibi ortaklık ruhuna da aykırıdır. Türkiye ve ABD arasındaki stratejik ortaklık, kısa vadeli siyasi hedefler veya Türkiye karşıtı lobileri memnun etme uğruna kurban edilemeyecek kadar önemlidir.

ÇELİK: REDDEDİYORUZ

AK Parti Sözcüsü Ömer Çelik: ABD’nin yaptırım kararını reddediyoruz. Bu kararın hiçbir hukuki zemini yoktur, müttefiklik ilişkisi bakımından tamamen yanlıştır. Milli güvenliğimiz konusunda pazarlık kabul etmiyoruz. Müttefiklerimizin sağduyulu davranması herkesin yararına olacaktır. Müttefiklik, yaptırım diliyle değil dayanışma diliyle konuşmak demektir.

ÖZTRAK: ŞİDDETLE KINIYORUZ

CHP Sözcüsü Faik Öztrak: ABD’nin açıkladığı yaptırım kararını derin bir endişeyle karşılıyoruz ve şiddetle kınıyoruz. Bu karar NATO ittifakının savunma kapasitesini zayıflatacak bir karardır. CHP olarak bunun önüne geçilmesi için gösterilecek her çabayı destekleyeceğimizi belirtmek istiyorum.

ÇEVİKÖZ: KABUL ETMEYİZ

CHP İstanbul Milletvekili Ünal Çeviköz: ABD’nin yaptırım uygulama kararı almasını derin bir endişe ile karşılıyor ve bu kararı şiddetle kınıyoruz. Yaptırımların nedeni olan S-400’lerin alımı, Türkiye’nin egemen kararıdır. O nedenle yaptırım adımını asla kabul etmemekteyiz. Şimdi yapılması gereken 2.5 milyar dolar yatırım yapılan bu sistemin en kısa zamanda kullanılır hale getirilmesidir.

ALTAY: ELİNİZİN TERSİYLE İTİN

CHP Grup Başkanvekili Engin Altay: CHP olarak diyoruz ki hükümete; Onları elinizin tersiyle itin, ‘Hadi oradan’ deyin, zerre taviz vermeyin. Yeter ki kandırılmayın da bu arada. Minnet etmeyin, Türkiye’ye hakaret ettirmeyin. Türkiye’nin ABD’nin himayesine, Rusya’nın desteğine, AB’nin ayar vermesine ihtiyacı yoktur. Türkiye’nin Katar’ın akçesine de ihtiyacı yoktur. Türkiye büyük, güçlü bir ülkedir.

AKŞENER: ŞIMARIKLIK

İYİ Parti Genel Başkanı Meral Akşener: “Türkiye’nin meselelerine karşı gösterilen vurdumduymazlığın, canı sıkıldığında yaptırıma başvuran bir şımarıklıkla taçlandırılması; ne müttefikliğe yakışır, ne de Türkiye ile ABD arasındaki dostluğa katkıda bulunur. Ne var ki gün gelir; iyi ikili ilişkiler her ülkeye lazım olur.”

AKÇAY: DÜŞMANCA BİR TUTUM

MHP Grup Başkanvekili Erkan Akçay: Bu kesinlikle kabul edilemez. ABD, Türkiye’yi kendi konumlandırmak istediği yerde görmek istemekten vazgeçsin. Türkiye’nin kendi milli iradesine sahip, demokratik, barışçıl, kendi hakkını hukukunu koruyan ve iyi ilişkiler isteyen bir ülke olduğunu bir an için bile unutmasın.

DEMİR: BİZİ DAHA DA GÜÇLENDİRİR

CNN Türk’te önceki akşam Hürriyet Genel Yayın Yönetmeni Ahmet Hakan’ın Tarafsız Bölge programına bağlanıp soruları yanıtlayan Savunma Sanayii Başkanı İsmail Demir, ABD yaptırımlarının Türk savunma sanayisini daha da güçlendireceğini ifade etti. Demir, yaptırımların ihracata engel olup olmadığıyla ilgiyi soruya şu yanıtı verdi: “İçeride Amerikan patentiyle ürettiğimiz bizi zorlayacak bir şey yok. Sadece Amerikan ortaklığı bir şirketimizin üretimleri var ki, Amerika tarafı da bu üretimlerden memnun. Bunların hiçbirisi önümüzü kesme potansiyeline sahip değil. Bunların bizi daha güçlendireceğine inanıyorum. Bazı ürünlerimizde Amerikan menşeli malzemeler veya sistemler olabilir, onlarla ilgili ihracat izinlerine takılma durumu var ama bu sistemlerdeki bileşenlerin de yerlileştirilmesi çalışmamız zaten devam ediyor. Ben kendi malımı satarken bana kısıtlama getirmesi mümkün değil. İhracatımızı etkilemez.”

AKAR: TÜM DEĞERLERİ VE GÜVENİ SARSTI

Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar, ABD’nin yaptırım kararının müttefiklikle bağdaşmadığını belirterek, “Ülkelerimiz arasındaki ittifakın tüm değerlerini sarsmıştır” dedi. Akar şu değerlendirmede bulundu: “Yaptırım kararını kınıyoruz. Bir NATO üyesi ülkeye yaptırım uygulanmasının müttefiklik ruhuna zarar vermenin ötesinde müttefikler arasındaki güveni kökünden sarsacağı açıktır. Ciddi bir hava ve füze tehdidi altındaki Türkiye’nin ve 83 milyon vatandaşının hava ve füze savunması dahil, güvenliği için gerekli her türlü tedbir alındı ve alınacak. Bu yaptırım kararı ülkelerimiz arasındaki ittifakın tüm değerlerini sarsmıştır... Kore savaşından bu yana müttefikimiz olan ABD ile mevcut askeri, politik durum çerçevesinde bölgesel ve küresel savunma ve güvenlik konularında iş birliği ve dayanışmaya dönülmesi, bölgesel ve küresel barış ve güvenliğe de önemli katkılar sağlayacaktır.”

DEMİR’E BÜYÜK DESTEK

TBMM Genel Kurulu’nda Cumhurbaşkanlığı ve bağlı kuruluşların bütçe görüşmelerine ABD’nin CAATSA yaptırım listesine aldığı Savunma Sanayi Başkanı İsmail Demir de katıldı. Demir, komisyon sırasında Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay’ın yanında oturdu ve bir süre sohbet etti. İlgi odağı olan Demir, destek mesajlarını elini göğsüne götürerek kabul etti.

İŞARET FİŞEĞİ OLUR

Gazetecilerin sorularını da yanıtlayan Demir, “Biz kararlıyız, devam edeceğiz. Bir müttefiklik ilişkisi var aramızda, NATO müttefikiyiz. Birçok alanda iş birliği var. Onların devam etmesini, onlar da biz de bekliyoruz. Bu, münhasır kendi içinde kalması gereken bir olay, bence ilişkilerimizi çok etkilememesini bekliyoruz. Yerli sanayinin gelişmesi konusu devam edecek, belki daha hızlı devam edecek. Bir anlamda bir işaret fişeği ve uyarı olacak” dedi.
(Mert Gökhan KOÇ / ANKARA)

ÇAVUŞOĞLU’NDAN CHP’YE TEŞEKKÜR

Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, TBMM’de bakanlık bütçesiyle ilgili konuşmasında, CHP Grup Başkanvekili Engin Altay’ın yaptırımlarla ilgili “Elinizin tersiyle itin, ‘Hadi oradan’ deyin” çağrısına, “Altay’a verdikleri destek için çok teşekkür ediyoruz. Açıklamamızı yaptık, elimizin tersiyle de ittik. Dolayısıyla bu, milli meseledir, hepimiz bu onurlu duruşu göstereceğiz” dedi.

Bu arada Çavuşoğlu, dün ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo ile telefonda görüştü. Bakanlıktan yapılan yazılı açıklamada, “Sayın Bakanımız Mevlüt Çavuşoğlu, ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo ile görüşerek, ABD’nin aldığı karara ilişkin tepkimizi dile getirmiştir” denildi.

3 SORUDA YAPTIRIMLAR

1- ABD HANGİ YAPTIRIMLARI HAYATA GEÇİRDİ?

ABD Hazine Bakanlığı’nın açıklamasına göre, yaptırımlar kapsamında Cumhurbaşkanlığı Savunma Sanayii Başkanlığı’na (SSB) ABD tarafından ihracat lisans ve yetki verilmesi durdurulacak.

SSB başkanı İsmail Demir, başkan yardımcısı Faruk Yiğit, SSB Hava Savunma ve Uzay Dairesi Başkanı Serhat Gençoğlu ve SSB’nin Bölgesel Hava Savunma Sistemleri Müdürlüğü Program Yöneticisi Mustafa Alper Deniz’e tam engelleme ve vize kısıtlamaları uygulanacak.

SSB’ye ihracat için ABD İhracat İthalat Bankası yardımları yasaklandı.

ABD finans kurumları SSB’ye 12 aylık dönemde toplam 10 milyon dolardan fazla kredi veremeyecek.

ABD Başkanı, ülkesinin paydaşı olduğu uluslararası finans kuruluşlarına SSB’ye kredi verilmemesi talimatı verebilecek.

2- İHRACAT LİSANSINA YASAK NE ANLAMA GELİYOR?

CAATSA ile uygulanacak en dikkat çekici yaptırım, SSB’ye yönelik lisans ve yetki yasağı. ABD hükümetinin yetkisine tabi ihracat veya yeniden ihracat durumlarında Başkan, teknoloji ya da ürünlerin transferi konusunda hükümetine, yaptırıma uğrayan kuruma yetki ya da lisans verilmesini engelliyor.

3- YAPTIRIMLAR HANGİ ŞARTLAR ALTINDA KALDIRILABİLİR? 

ABD Başkanı, Kongre’nin yetkili komitelerini bilgilendirerek, yaptırım uygulanan kişinin söz konusu eylemleri gerçekleştirmemesi ya da eylemleri durdurma konusunda önemli adımlar atması halinde ve Başkan’ın gelecekte bu şekilde eylemde bulunulmayacağına dair garanti alması durumunda yaptırımları iptal edebiliyor. Ancak Başkan, Kongre’nin incelemesi sonuçlanana kadar yaptırımların kaldırılması için adım atamıyor.