Bu kutsal şehir herkese ait

KUDÜS’te hayatın günlük akışında dramatik etkileri olmasa da şehrin Müslüman ve Hıristiyan sakinleri, ABD Başkanı Donald Trump’ın Kudüs’ü İsrail’in başkenti olarak tanımasına tepkili ve bu girişimin barışa hizmet etmeyeceğini düşünüyorlar. Doğu Kudüs’te, Eski Şehir’’in kapılarında üç gündür eylemler devam ediyor. Ancak İsrail güvenlik güçlerinin müdahalesi ve burada yaşayan sınırlı sayıda Müslüman Filistinlinin temkinli davranması nedeniyle protestolar küçük ölçekli. Protestolar Eski Şehir’’in kapılarında küçük gruplar tarafından yapılıyor. Ama İsrailli güvenlik kuvvetleri sanki çok daha büyük bir eylem varmışcasına kalabalık ve yoğun müdahale ediyor. Atlı güvenlik güçlerinin kalabalık sokaklara girmesi atlarla burun buruna kalan insanlara korku dolu anlar yaşatıyor.

‘İNTİFADAYA DEVAM’ ÇAĞRISI

Yoğun çatışmalar Batı Şeria’nın Ramallah ve Beytüllahim kentlerinde yaşanıyor. Hamas ise dün intifadanın devam etmesi çağrısını yineleyerek, Filistinlilere İsrail güvenlik güçleri ve yerleşimcilere yönelik eylemler yapmaları çağrısında bulundu. İntifadanın etkileri Doğu Kudüs’te küçük ölçekli sokak gösterileriyle gözlemleniyor. Şehrin Müslüman sakinleri kararın barış değil,  çatışma getireceğinden endişeli.

Wajeeh Nuseibeh, Hz İsa’nın defnedildiğine inanılan Kutsal Kabir Kilisesi’nin anahtarlarını muhafaza eden bir Filistinli Müslüman. Kilisenin anahtarları, Hıristiyanlar arasındaki kargaşanın önlenmesi için Müslüman bir aileye teslim edilmiş. Nuseibeh, Müslümanların asırlardır burayı kontrol ettiğini, kilisenin anahtarlarının ailesine verildiğini aktarıyor. Her gün Kilise’nin kapılarını açıp kapayan Nuseibeh’in ailesi yüzyıllardır bu anahtarın koruyucusu.

ERDOĞAN GİBİ OLAMADILAR

Nuseibeh “Bu kutsal şehir herkese ait, sadece bir grubun kontrol etmesini kabul edemeyiz. Doğu Kudüs’te 300 binden fazla insan yaşıyor. Yaklaşık 15 bin Hıristiyan var. Eski Şehir’’in yüzde 70’i Müslümanlardan oluşuyor. Onları böylece Kudüs’ten atamazsınız” diyor.

Trump’ın, Kudüs halkının adına karar vermesini büyük hata olarak değerlendiren Nuseibeh, bu kararın barış sürecine hizmet etmeyeceği görüşünde. ABD Başkanı’nın açıklaması sonrası harekete geçemeyen Arap ülkelerini suçlayan Nuseibeh’e göre Türkiye, Kudüs’e Arap ülkelerinden daha etkili şekilde sahip çıkıyor. “Arap liderleri Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın yaptığını yapamadı” diyor ve ekliyor: “Türkiye çok iyi bir pozisyon aldı. Diğer birçok Arap ülkesinden çok daha iyi. Onlar hâlâ birbirleriyle çatışmakla meşgul.”

Filistin sorununda durumun er ya da geç değişeceğini söyleyen Nuseibeh’e göre bunun barış mı savaş mı olacağı Kudüs’ün statüsüne bağlı. Nuseibeh, “Barışın geleceğini hiç düşünmüyorum. Savaşın da barışın da anahtarı Kudüs’tür. Burası dünyanın başladığı ve sona ereceği yerdir” diyor.

‘İNTİFADA ÖZGÜRLÜKSE İNTİFADAYA HAZIRIZ’

Eski Şehir’de ayakkabı dükkanı olan Muhammed, ne soyadını vermek ne de fotoğraf çektirmek istiyor. Gerekçesi de İsrail istihbaratının ‘başına bela olmasından’ korkması. İsmini vermeyince diğerlerinden daha rahat konuştuğunu gözlemliyoruz:

“İşgalin kalkmasını istiyoruz. İsrailliler bugün olmasa da bir gün gidecekler. Kudüs tüm Arap ve Müslümanların başkentidir. Trump ne derse desin; Kudüs, Kudüs olarak kalacaktır. (İsrail Başbakanı) Netanyahu’nun ne dediği kimin umurunda. Barış için hazırız ama ortada barış süreci falan yok. ABD’nin barışı istediğini düşünmüyorum. Yerleşim yerleri yapan İsrail’in de barış istediğini düşünmüyorum. Zamanında (Yitzak) Rabin’in olduğu gibi cesaretli İsrailli liderler yok.”

ZEYTİN AĞACI GİBİYİZ

Filistin lideri Mahmud Abbas’ı sorduğumuzda Abbas’ın iyi bir siyasetçi olduğunu ama adım atamadığını söylüyor ve şöyle devam ediyor: “Ortadoğu’nun en cesur lideri Cumhurbaşkanı Erdoğan. Türk insanları bize karşı diğer birçok Arap ülkelerinden çok daha iyiler. Yüzyıllardır Hıristiyanlarla komşuluk yapıyoruz. İsrailin işgali olmasa Yahudilerle sorunumuz yok, sorun siyasi. Trump’ın kararından sonra şehirde artan tansiyon bizi etkilemez. Bizler zeytin ağacı gibiyiz. Her türlü iklimde yaşayabiliriz. Ama onlar yaşayamazlar, çünkü işgalciler. Biz özgürlüğümüzü istiyoruz. Eğer intifada özgürlük getirecekse, üçüncü intifadaya da hazırız.”

KUDÜS GÜNLÜĞÜ

İSRAİL, GAZZE’Yİ BOMBALADI

İsrail savaş uçakları önceki akşamki füze saldırılarına misilleme olarak dün sabah Gazze Şeridi’nde Hamas’ın askeri kanadı İzzeddin el-Kassam Tugayları’na ait 3 farklı noktayı vurdu. Hava saldırısında 20 yaşındaki Abdullah el-Atl ile 30 yaşındaki Muhammed es-Safedi hayatını kaybetti. Önceki akşam Gazze’ye yine uçaklarla yapılan hava saldırısında biri çocuk 15 kişi yaralanmıştı. Cuma günkü gösterilerle birlikte ölen Filistinli sayısı dörde yükselirken dün geniş katılımlı cenaze törenleri düzenlendi.

DIŞİŞLERİ BAKANLIĞI, İSRAİL’İ KINADI

Dışişleri Bakanlığı, İsrail’in göstericilere müdahalesini kınadı. Açıklama şöyle:  “Kudüs’ün statüsüne ilişkin olarak uluslararası hukuk ve BM Kararları hilafına yapılan açıklamayı takiben işgal altındaki topraklarda protesto gösterileri düzenleyen Filistinlilere karşı İsrail güçlerince yapılan müdahale neticesinde 4 kişinin hayatını kaybetmesinden ve yüzlerce Filistinlinin yaralanmasından büyük endişe duyuyoruz. İsrail’in orantısız güç kullanımını şiddetle kınıyoruz.”

DOĞU KUDÜS’TE SERT MÜDAHALE

İsrail polisinin Doğu Kudüs’te ABD’nin ‘Kudüs kararını’ protesto eden Filistinlilere müdahalesinde 4 Filistinli yaralandı. Batı Şeria ve Gazze’de ABD’nin Kudüs kararını protesto gösterileri dün de sürdü. Beytüllahim’de 12 kişi yaralandı.

ABBAS, PENCE İLE GÖRÜŞMEYECEK

Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas, ABD Başkan Yardımcısı Mike Pence ile görüşmeme kararı aldı. 19 Aralık’ta olması planlanan bu görüşme ile ilgili geçen perşembe Beyaz Saray’dan, “Ertelenmesi zararlı olur” mesajı gelmişti. Mısır’da Hıristiyan Kıpti Kilisesi Baş Rahibi Papa II’nci Tavadros da bu ayın sonunda ABD Başkan Yardımcısı Mike Pence ile yapacağı görüşmeyi Kudüs ile ilgili gelişmeler nedeniyle iptal etti.