Brexit Türk vatandaşlarını nasıl etkileyecek? Ankara Anlaşması'nda son durum...

İngiltere’de siyasi karışıklıklar devam ediyor… Theresa May’in istifası sonrası Başbakanlık koltuğuna oturan Boris Johnson geçtiğimiz günlerde Kraliçe’den 9 Eylül ile 14 Ekim arasında parlamentonun askıya alınmasını talep etmiş Kraliçe de bu talebini onaylamıştı.
Muhalefet temsilcilerinden bazıları Johnson’un bu hamlesini ‘parlamentoya yapılan darbe’ olarak nitelendirmişti.
Tüm bunların ardından Anlaşmasız Brexit seçeneğinin Avam Kamarası'na takılması sonrası 15 Ekim'de seçim önerisini meclise getiren İngiltere Başbakanı Boris Johnson, bu oylamayı da kaybetti.

Tüm bu siyasi çekişmelerin ortasında Türk vatandaşlarının da aklında “Brexit sonrası Ankara Anlaşması’nın akıbeti ne olacak? Son anda başvurular şansı düşürür mü? Vizelerin ret almasının sebepleri nelerdir? Başvuru sonuçlanması ne kadar sürüyor? Ankara Anlaşması için İngilizce bilmek gerekiyor mu?” gibi sorular var. Bu soruları CSS Legal Danışmanlık firmasından Ahmet Engin ve LexLegal Global şirketinin kurucularından Göçmen Hukuku Uzmanı Halil İbrahim Hurriyet.com.tr’den Mine Üçgün’e cevaplandırdı.

CSS Legal Danışmanlık firmasından Ahmet Engin;

“31 Ekim 2019 Perşembe’ye kadar Hard Brexit yani Anlaşmasız Brexit olup olmayacağı henüz netleşmeyeceği için İngiltere AB üyesi sayılacak ve AB hükümleri geçerli olacak. Ankara Anlaşması vizesi de AB hukuku çerçevesinde değerlendirildiğinden, 31 Ekim 2019 günü de dahil olmak üzere bu tarihe kadar başvuru yapma noktasında herhangi bir problem söz konusu değil.
31 Ekim’den sonra ne olacağına gelirsek, anlaşmasız Brexit şeklinde bir ayrılma söz konusu olursa artık Ankara Anlaşması geçersiz sayılacak ve kimse başvuru yapamayacak. Fakat bunun yanında birkaç ihtimalden daha bahsetmek mümkün;

2020’YE KADAR TEKRAR UZATMA OLABİLİR

Bunlardan ilki, Ankara Anlaşması vizesinin İngiltere Parlamentosu’nda yaşanan çalkalanma ve İngiltere’nin iç siyasetindeki çekişmeler neticesinde ocak 2020 sonuna kadar tekrar uzatılması söz konusu olabilir. Bu çerçevede İngiltere’de genel bir seçim yapılma durumu mevcut. Genel seçim dolayısıyla ocak 2020 sonuna kadar tekrar uzatma söz konusu olursa Ankara Anlaşması başvuruları da yine devam etmiş olacak.
Bir diğer ihtimal 31 Ekim öncesi veya tekrar bir uzatma halinde Ocak 2020 sonu öncesi anlaşma yapılırsa AB’nin birlikten ayrılmayı düzenleyen sözleşmesinin 50. Maddesi uyarınca minimum 2 yıllık bir geçiş süresi söz konusu olacak. Bu süreç kapsamında İngiltere hala AB üyesi sayılacağından Ankara Anlaşması başvuruları yine devam edebilecek.

Diğer bir olasılık, anlaşmalı ayrılık ve 50. Maddenin öngördüğü 2 yıllık minimum sürenin mevzuata hakim uzmanların öngörüsüne göre 10 yıla kadar uzayabileceğine bağlı olarak, İngiltere’nin AB’den kesin ayrılacağı güne kadar Ankara Anlaşması başvurusu yapmak mümkün olabilecektir.
Son bir varyasyon olarak ise İngiltere kamuoyu ve parlamentoda genel seçimlerin sonucunda, AB’de kalalım mı çıkalım mı diyen taraflardan hangisinin kazandığına bakılarak aslında yapılan erken seçimin 2. Bir referandum etkisi göstereceği ön görülmektedir. Zaten 2. Bir referanduma gitmek de söz konusu. 2. Referandum sonucunda da beklenen karar olarak AB’de kalalım kararı çıkarsa, Brexit’in toptan iptali de söz konusudur. Yani yine bu durumda Ankara Anlaşması başvuruları devam edebiliyor olacak.

“BİR BUÇUK – 2 AY KADAR SÜRÜYOR”
Şu aşamada İngiltere’den Türk vatandaşların yaptığı Ankara Anlaşması başvuruları 4-6 ay gibi bir sürede sonuçlanırken, Türkiye’den den yapılan başvuruların sonucu 1 buçuk 2 ay gibi bir sürede alınmakta.

“TÜRKİYE İLE OLAN İLİŞKİLERİ ZEDELEMEKTEN ÇEKİNİR DURUMDALAR”

Şu anda başvuru yapılması şansı düşürmez. Zira her ne kadar Brexit dolayısıyla AB’den çıkma gibi bir süreç olsa bile AB’den ayrılmayı destekleyenler dahi, olası bir ayrılık sonrasında İngiltere ekonomisinin olumsuz etkilenmemesi için AB dışındaki ülkeler ile serbest ticaret anlaşması yapmak zorunda olduğunun bilincinde hareket etmektedir. Bu noktada İngiltere’nin AB dışında ticari partnerlere ihtiyaç duyduğu biliniyor. En başta ABD olmak üzere Hindistan, Brezilya ve Türkiye gibi gelişmekte olan ülkelerin İngiltere ile serbest ticaret anlaşması yapma ihtimali dolayısıyla İngiltere hükümeti ve Brexit destekçileri Türkiye’yle olan ilişkilerini zedeleyecek adımlar atmaktan çekinir durumdadır. Bu durumu en iyi İngiltere Başbakanı Boris Johnson’un “Ben evimde Türk markası beyaz eşya kullanıyorum.” demesi göstermektedir. Dolayısıyla bu ilişkiyi korumak için Türk vatandaşların aleyhine bir yaklaşım olmayacağı kanaatindeyim. Başvuru yapmak isteyenler hak kaybına uğramamak için 31 Ekim 2019’dan önce başvurularını yapmalılar.

DAHA ÖNCE VİZESİNİ ALANLAR 1 SENENİN SONUNDA RET YİYEBİLİYOR. NEDENLERİ NELER OLABİLİR?

Ankara Anlaşması vizesinde 1 yıllık verilen vizenin ardından yapılan uzatım başvurusu sonucunda 2 yada 3 yıllık bir vize daha verilir. Toplamda 5. Yılı dolduran kişiler süresiz oturum almaya hak kazanırken, bu süresiz oturum ile de 1 sene boyunca İngiltere’de yaşayanlar ise İngiltere vatandaşlığı alma hakkı kazanıyorlar.

İlk başvurunun olumlu olması vatandaşlığın garantilendiği anlamına gelmiyor. Uzatma başvurusunda başta söylediğiniz işi yapıp yapmadığınız, bu işte başarılı olup olmadığınıza bakılır. Başta Ankara Anlaşması vizesini başarılı bir şekilde alıp, 1 senenin sonunda reddedilenler ise, Ankara Antlaşması şartlarına uymadıkları, söyledikleri gibi bir iş kurmadıkları veya kazanç elde edemedikleri gibi sebeplerle reddedilirler. Bu retlerin Brexit’le ya da siyasi durumlarla alakası yoktur.

İNGİLİZCE ŞARTI YOK

Ankara Anlaşması vizesi için belirli bir İngilizce seviye şartı aranmamakta. Elbette İngilizce biliyorsanız bunları belgelemek dosyayı güçlendirecektir. Bunun yanında tabi ki, yabancı bir ülkede iş yapacak ve çalışacak kişiler, İngilizceyi ne kadar bilirlerse hayat şartları o kadar kolaylaşacaktır. Fakat kati surette böyle bir şart yoktur.

“ANKARA ANLAŞMASI İPTAL OLURSA TÜRK VATANDAŞLARI İÇİN BAŞKA ALTERNATİFLER OLACAK”

Bu hususta Londra Türk Büyükelçiliği ve Konsolosluğu nezdindeki çalışma ataşeliği ile İngiltere göç idaresi yetkilileri arasında Ankara Anlaşması’nın Türk vatandaşlara sağladığı avantajların devamını sağlama anlamında görüşmeler olduğu ve İngiltere’nin AB’den ayrılması sonrası her ne kadar Ankara Anlaşması iptal olacaksa da şartları benzer olacak ve Türk girişimcilerin İngiltere’ye erişimini kolaylaştıracak özel bir Türk girişimci vizesi (çalışma ve yerleşme haklarını da kapsayacak şekilde) çalışmaları yapıldığı biliniyor. Bu çalışmalar sonuç verir ya da vermez, bunu hep birlikte göreceğiz.
Diğer bir ihtimalde, Türk vatandaşı girişimcilerin haricinde, artık AB vatandaşlarının da İngiltere’de serbest dolaşım haklarının olmayacağından ve serbestçe çalışamayacaklarından ötürü, bu boşluğu kapatabilmek adına sadece ve sadece nitelikli kişilerin İngiltere’ye gelmesini sağlamak amacıyla yeni vize kategorileri oluşturulmaktadır. Bu noktada hem İngiltere’ye beyin göçünün alt yapısını sağlamak, hem İngiltere’nin hala bir cazibe merkezi olduğunu göstermek, hem de Brexit’in etkisini insan gücü anlamında azaltmak hedeflenmektedir. Böylelikle bu durumdan tüm dünya vatandaşları faydalanabilir duruma gelecektir.
Bu yeni açılan vize kategorilerine örnek vermek gerekirse; yeni bir Start Up vize kategorisi bunlardan biridir. Bir diğer kategori Innovator Visa (Geliştirici Vizesi), sonuncusu ise adından sıkça bahsedilen Global Talent (Global Yetenek Vizesi) Visa gibi isimler altında ve yukarda bahsedilen amacın hâsıl olması ön görülmektedir. Şayet Brexit olur ve Ankara Anlaşması iptal olursa, Türkiye ile yapılabilecek olan serbest ticaret anlaşmasının bir parçası olarak Ankara Anlaşması Türk girişimci vizesinin oluşturulması veya alternatif olarak yeni oluşturulan diğer vize kategorilerine de İngiltere’de çalışmak isteyen kişiler başvurma şansı elde edeceklerdir.”

LexLegal Global’den Halil İbrahim de net bir bilgi vermek için birkaç güne daha ihtiyaç olduğunu söylüyor;

“3-4 Eylül tarihlerinde İngiltere meclisinde yapılan oylamalar sonucunda İngiltere’nin Avrupa Birliği’nden anlaşmasız olarak ayrılması ihtimalinin onu kapatıldı. Henüz bir şey söylemek için erken. Onumuzdaki bir kaç gün içerisinde, bu soruya çok daha net bir cevap verebileceğiz.

EN SIK RET SEBEPLERİNİN ARDINDA PARA KAYNAĞI VAR

En sık karşılaştığımız ret sebeplerinin ardında sermaye olarak gösterilecek paranın kaynağı yer almakta. Evrakları tam dahi olsa, banka hesaplarında vergilendirilmemiş para giriş- çıkışı olan kişilerin başvurularının ret olduğunu görüyoruz. Bunun dışında gündem ile ret alan dosyaların arasında bir bağ olduğunu söylemek güç.

IT ALANINDA BAŞVURULARIN ŞANSI DAHA YÜKSEK

İngiltere İç İsleri Bakanlığı’nın bu konuda da bir değerlendirme yapmadığını biliyor olsak da IT alanında başvuru yapanların şansının biraz daha yüksek olduğunu söyleyebiliriz.

SON ANDA BAŞVURU YAPILMASI SÜRECİ ETKİLEMİYOR

Gündem ile anlaşmanın değerlendirme surecinin arasında bir bağ kurulması hukuka aykırı olduğundan, süreci etkilemediğini belirtebiliriz.

1 SENENİN SONUNDA RET YEME SEBEPLERİ: ŞÜPHELİ İŞLEMLER

Şirket banka hesabi-kişisel banka hesabında şüpheli işlemi olanlar, vergi ödemeleri konusunda sorun yasayanlar ve en genel anlamda kendi isini yapma kurullarına uymayanlar için geçerli retler. 1 senenin sonunda ret alma oranları son derece düşük.”