Brexit depremi... Tarihi hezimet!

İNGİLTERE’nin Avrupa Birliği’nden çıkışı (Brexit), iki kez Fransa’nın vetosuna takılan üye olma sürecinden çok daha sancılı ve karmaşık bir hal aldı. AB üyeliğinden ayrılmak için 2016’da yapılan bağlayıcılığı olmayan referandumdan çıkan sonuç doğrultusunda başlatılan Brexit süreci şu ana kadarki en ağır darbeyi dün gece İngiltere Parlamentosu’ndan aldı. Başbakan Theresa May’in, 46 yıllık üyeliği mümkün olan en az zararla bitirebilmek için yaklaşık 18 aylık bir müzakere süreci yürüterek AB ile üzerinde anlaştığı 585 sayfalık Çekilme Anlaşması’na parlamenterler geçit vermedi. Brexit’in gerçekleşmesinin planlandığı 29 Mart’a 73 gün kala Avam Kamarası’nda yapılan oylamada May hezimete uğrarken, anlaşma 202 oya karşı 432 oyla reddedildi. Bu gelişme, gerek Brexit’in geleceği gerekse ülkedeki iç siyasi dengeler açısından acilen giderilmesi gereken belirsizliği artırdı.

GÜVENCELER İŞE YARAMADI

Sonucunun şekillenmesinde yanlış ve yalana varan vaatlerin önemli rol oynadığı referandumun ardından sağlam, sürdürülebilir ve geniş uzlaşıya dayanan bir planlama yapılmaksızın AB’nin karşısına çıkılarak çekilme süreci başlatılması dünkü tablonun oluşmasına zemin hazırladı. May’in, Brexit’in anlaşma olmaksızın gerçekleşmesi halinde bunun bir ‘felaket’ olacağı yönündeki uyarıları İngiliz parlamenterleri ikna etmeye yetmedi. AB tarafından verilen ‘güvenceler’ de etki yaratmadı.

Mevcut anlaşmanın AB’nin onay vereceği tek belge olduğu ve başka bir opsiyon bulunmadığı tezini işleyen May, partisinin neredeyse üçte birinin de ret oyu vermesine rağmen, istifa yoluna gitmedi. May, oylama sonrası açıklamasında, güvenoyu gerektiğini ve bunu alması halinde partilerle anlaşmanın geçmesini sağlama amaçlı temaslarda bulunacağını, bunu sağlayacak fikir çıkması halinde de Brüksel ile görüşeceğini söyledi.

KRİTİK OYLAMA BUGÜN

Çekilme Anlaşması’nı sert şekilde eleştiren muhalefetteki İşçi Partisi’nin lideri Jeremy Corbyn ise yıkıcı bir hezimetin söz konusu olduğunu belirterek, “1920’lerin başından bu yana en büyük yenilgi” ifadelerini kullandı. Corbyn, hükümete karşı güvensizlik oyu önergesi verdi. Önerge bugün oylanacak.

AB’DEN İNGİLTERE’YE ÇAĞRI KARARINIZI ÇABUK VERİN

Anlaşmanın reddedilmesinin ardından gözlerin çevrildiği Brexit’in diğer muhatabı olan AB’nin tavrında şu aşamada büyük bir değişiklik yok. Oylama sonrasında açıklama yapan AB Komisyonu Başkanı Jean Claude Juncker, anlaşmasız ayrılma riskinin yükseldiğini, bunu istemediklerini ve AB’nin tam olarak hazır olması için çalışmaların sürdürüleceğini kaydederek, “İngiltere’ye mümkün olan en kısa sürede niyetini açıklığa kavuşturmasını ısrarla tavsiye ediyorum. Süre neredeyse doldu” dedi. AB Konseyi Başkanı Donald Tusk da sosyal medya mesajında, “Eğer bir anlaşma mümkün değilse ve kimse anlaşmasız ayrılık istemiyorsa o zaman sonunda kim tek olumlu çözümün ne olduğunu söyleme cesaretini gösterecek” ifadelerini kullandı. Juncker, Brexit odaklı olası gelişmeler için Avrupa Parlamentosu (AP) oturumları nedeniyle bulunduğu Strasbourg’dan erken ayrılarak Brüksel’e döndü. AP de bugün Brexit konusunda özel bir oturum düzenlemeye karar verdi.

AB, May ile yeniden görüşmeye kapıyı kapatmasa da reddedilen belgenin içeriğini değiştirme niyetinde değil. 29 Mart’ın ertelenmesi talebinin gelmesi halinde bunu ‘teknik nitelikli ve kısa süreli olması kaydıyla’ değerlendirmeye alacağının sinyallerini veren AB her şeyden önce May’e, “Bundan sonra ne olacak?” diye soracak. AB’nin yeni adım atması için May’in İngiliz parlamenterlerin onayını alabileceği konusunda Brüksel’i ikna etmesi gerekecek. May’in ilk oylama ertelenmeden önce bu doğrultuda girişimleri olmuş ancak sonuçsuz kalmıştı. Bu arada, reddedilen anlaşmada olası bir değişiklik için 27 ülkenin onayı gerekiyor.

ŞİMDİ NE OLACAK?

Hükümetin sonraki adımının ne olacağını açıklamak için üç günü var. Ancak önce güvensizlik önergesinin aşılması gerekecek. May güvenoyu alamazsa erken seçim gündeme gelecek. Güvenoyu alması halinde May’in göreve devam edip anlaşmanın geçmesini sağlamak için yeni girişim başlatması ve AB’den 29 Mart’ın ertelenmesini istemesi de ihtimaller arasında. 29 Mart’ta anlaşmasız Brexit ise en kötü senaryo olmayı sürdürüyor. İngiltere’nin bu tarihe kadar çekilmeyi tek taraflı durdurma hakkı da bulunuyor.