Bosna kasabına 40 yıl

İKİNCİ Dünya Savaşı’ndan sonra görülen en önemli savaş suçları yargılamalarından biri olan, Hollanda’nın Lahey kentindeki BM bünyesinde bulunan Eski Yugoslavya Uluslararası Ceza Mahkemesi’nde görülen davada mahkeme, sadece Bosna’da yakınlarını kaybedenlerin değil, tüm dünyanın merakla beklediği kararı açıkladı. Eski Bosnalı Sırp lider Radovan Karadziç (70), 58 tanığın dinlendiği davada, ikisi soykırım, beşi insanlığa karşı suç, dördü ise savaş yasalarına aykırı davranmak dahil 11 ayrı suçtan yargılanıyordu. Uluslararası Ceza Mahkemesi Savcılığı’nın hakkında ömür boyu hapis cezası verilmesini istediği Karadziç’i mahkeme 10 suçtan mahkûm ederek 40 yıl hapis cezasına çarptırdı.

Mahkeme Karadziç’i 1995’te 8 binin üzerinde Müslüman erkek ve çocuğun Sırp güçleri tarafından öldürüldüğü Srebrenitsa soykırımından suçlu buldu. Mahkeme, Karadziç’in Bosnalı Müslümanların öldürülmesine karar verecek ‘tek isim’ olduğuna vurgu yaptı. Bosnalı Sırp güçlerinin hedefinin söz konusu bölgenin Müslümanlardan tamamen temizlenmesi olduğunu açıkladı.

Ancak mahkeme iddianamenin ilk maddesindeki Bratunac, Foca, Kljuc, Prijedor, Sanski Most, Vlasenica ve Zvornik şehirlerinde de soykırım işlendiği iddialarını ‘delil yetersizliği’ nedeniyle reddetti. Hâkim O-Gon Kwon, işlenilen suçların ‘soykırım’ değil, ‘insanlığa karşı suç’ olduğuna hükmetti.

Sırpların 1995 yılında Srebrenitsa kampını ele geçirmesiyle tam bir insanlık dramı yaşanmıştı.

Mahkeme, Karadziç’i savaş döneminde 44 aylık Saraybosna kuşatması sebebiyle de mahkûm etti. Karadziç’in sivillere saldırı düzenlemek, terör ve iki ayrı cinayetten, keskin nişancı ve topçu ateşlerinden sorumlu olduğuna hükmedildi. Karadziç, 1995’te BM askerlerini rehin almaktan da suçlu bulundu.

Mahkemenin kararına hem savcılığın hem de Karadziç’in avukatlarının itiraz etme hakkı bulunuyor. Srebrenitsa katliamından kurtulan Boşnak Muhammed Durakoviç, “Herkes bugünün gelmesini çok uzun süre bekledi” dedi.

8 YIL KAÇMIŞTI
1995 yılında biten dört yıllık Bosna savaşında en az 100 bin kişi öldü. BM, 11 Temmuz 1995’de BM tarafından güvenli bölge ilan edilen ve Hollandalı askerlerin denetimine verilen Srebrenitsa kentinde işlenen katliamı ‘soykırım’ olarak niteliyor. Savaşın ardından uzun yıllar alternatif tıp uzmanı Dr. Dragan Dabiç kimliğiyle özgürce yaşayan Karadziç, Sırbistan güvenlik güçlerinin operasyonunda 21 Temmuz 2008’de başkent Belgrad’da tutuklanmıştı. Bosna savaşı sırasında bir numaralı komutan olan General Ratko Mladiç’in ise ne ceza alacağı beklemede.

KARAR BİR MESAJDIR
BM’nin insan haklarından sorumlu en üst düzey yetkilisi Zeyd Raad El Hüseyin, kararı, “çok önemli” ve “tarihi” olarak nitelendirdi. Zeyd Raad El Hüseyin, “Karadziç kararı, insanlar ne kadar güçlü ya da dokunulmaz olduklarını düşünürlerse düşünsünler, bu tip suçları işleyenlerin adaletten kaçamayacaklarını bilmeleri gerektiğini gösterdi. Karar, hem Avrupa’da hem de başka yerlerdeki milliyetçi liderlere, milliyetçi duyguları sömürme ve azınlıkları günah keçisine dönüştürmemeleri yönünde bir uyarıdır” yorumunu yaptı.