BM Genel Sekreteri Guterres: Güvenlik Konseyi adaletsiz ve etkisiz

Gazze Şeridi, Ukrayna ve Sudan’da devam eden ve uluslararası girişimlere rağmen durdurulamayan savaşların Birleşmiş Milletler’in (BM) varlığını sorgulanmasına yol açtığı bir dönemde Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Antonio Guterres’ten itiraf gibi bir açıklama geldi. Guterres, Katar merkezli El Cezire’ye verdiği röportajda BM Güvenlik Konseyi’nin güncelliğini yitirdiğini, adaletsiz ve etkisiz olduğunu söyledi.

‘MODASI GEÇMİŞ’

Guterres, BM Güvenlik Konseyi’nin modası geçmiş, adil olmayan bir sistem olduğunu ve İsrail’in Gazze’ye yönelik işgalini sona erdirmedeki başarısızlığının; insanlığın vicdanında örgütün bir bütün olarak güvenilirliğini zedelediğini vurguladı. İkinci Dünya Savaşı’nın ardından uluslararası barış ve güvenliği sağlamak amacıyla kurulan ancak beş daimi üyesi; ABD, Rusya, Çin, İngiltere ve Fransa’nın mutlak veto yetkisine sahip olması, sunulan karar tasarılarının kabulünü güçleştiriyor ve konseyi işlevsizleştiriyor. BMGK’nin 5 daimi üyesine mutlak veto yetkisi verilmesi ve BM Genel Kurulunun kararlarının da bağlayıcılığının olmaması, dünyanın kaderinin bu 5 ülkenin eline terk edilmesi anlamına geliyor.

‘GÜNÜMÜZE UYGUN DEĞİL’

Konseyin bugünün dünyasına uygun olmadığının altını çizen BM lideri, “Gerçek şu ki, Güvenlik Konseyi bugün karşı karşıya olduğumuz Sudan, Gazze, Ukrayna’daki dramatik çatışmalara son verme kapasitesi konusunda sistematik olarak başarısız oldu” ifadesini kullandı. 2017’den beri BM’ye başkanlık eden eski Portekiz Başbakanı Guterres, örgütün diğer organlarının ve özellikle insani yardım kuruluşlarının, İsrail’in Gazze’ye 11 aydan uzun süren saldırısı boyunca Filistinlilere temel hizmetler sunmaya devam ettiğini belirtti.

UAD VE UCM BAĞIMSIZ ÇALIŞIYOR

Gazze’de sergilenen cezasızlık kültürünün yayılmasında dünyanın büyük güçlerinin de payı olduğunu söyleyen Guterres, BM çatısı altındaki Uluslararası Adalet Divanı ve Uluslararası Ceza Mahkemesi’nin çalışmalarına güvendiğini ve tam bir dokunulmazlık ortamında çalıştıklarını aktardı. ABD’nin, İsrail’in Gazze’ye yönelik saldırılarını durdurması için daha fazla baskı yapması gerektiğini de dile getirdi.

ABD: VETO HAKKINDAN VAZGEÇMEK İSTEMİYORUZ

BM Güvenlik Konseyi’nde reform tartışmaları sürerken ABD’nin BM Daimi Temsilcisi Linda Thomas-Greenfield, Dış İlişkiler Konseyi’nde yaptığı konuşmada BM Güvenlik Konseyi’nde Afrika ülkeleri için iki yeni daimi koltuk eklenmesini desteklediklerini duyurdu. ABD’li yetkili, Güvenlik Konseyi’nde üç geçici sandalyesi olmasına rağmen, bunun Afrika ülkelerinin seslerini tam olarak duyurmasına yetmediğini söyledi. Öte yandan Thomas-Greenfield, Washington’un iki daimi koltuğa sahip olacak Afrika ülkelerine veto yetkisi verilmesine karşı çıktığını, çünkü bu gelişmenin Güvenlik Konseyi’nin işleyişini olumsuz etkileyeceğini söyledi.

Greenfield, “Vetonun genişletilmesini desteklemediğimizi çok ama çok açık bir şekilde ifade ettik. Bizim de veto yetkimiz var ve biz dahil daimi üyelerin hiçbiri veto yetkilerinden vazgeçmek istemiyor. Bu konuda dürüst olacağım” dedi.

Bilgi Notu: BMGK’nın işlevsizliği, “Dünya 5’ten büyüktür” doktrinini dillendiren Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan başta olmak üzere birçok ülkeyi, küresel ve bölgesel pek çok örgütü, BM’nin yapısında reform yapılması talebinde bulunmaya itmişti.