Bir spor salonu Herson’u Ruslara zindan etti: HIMARS füzeleri onlar sayesinde hedefi buldu

10 aydan fazladır devam eden Ukrayna Savaşı'nda Rusya'nın elinde tuttuğu tek bölge başkenti olan Herson’dan çekilme kararının ardında, yerel direnişin gösterdiği direniş ve stratejik noktalarda alınan ağır kayıplar yatıyordu.

Herson'da ikamet eden 49 yaşındaki Kostyantin Babenko'nun Rusya'ya karşı direnişte oynadığı rol de ülke kamuoyunda büyük yankı uyandırdı.

Spor salonu sahibi olan Babenko ve beraberindeki bir grup genç, işgal altındaki Herson'da Rus güçlerini izleyip Ukrayna birliklerine kritik bilgiler ulaştırarak savaşın seyrinin değişmesinde büyük pay sahibi oldu.

‘İKİ GÜN İKİ GECE ARALIKSIZ BİNAYI GÖZ HAPSİNDE TUTTUM’

Ukraynalı kuvvetler, yaklaşık 4 ay önce Herson'daki Rus askerlerini bölgeden çıkarmaya çalışırken, şehirde kalmayı tercih eden yerel halkın kurduğu milisler de Rus güçlerini her an gözetim altında tutuyordu.

Babenko da spor salonuna gelen gençlerden oluşturduğu küçük bir grupla Rus güçleri hakkında istihbarat topluyordu.

Ukrayna Silahlı Kuvvetleri’ndeki (AFU) rütbeli bir arkadaşı, Babenko’dan karşı taarruzun yapılacağı güne kadar birçok bilgiyi ele geçirmesini istemişti. Babenko ile AFU'daki arkadaşı WhatsApp üzerinden kısa ve şifreli yazışmalarla iletişim kuruyordu. Hatta mümkün olduğunca hiçbir şey yazıya geçirilmiyordu. Kendisine Eylül ayında gelen ilk WhatsApp mesajında sadece bir binanın adı olduğunu belirten Babenko hemen o binanın yolunu tuttuğunu söyledi.

Görevin içeriğini sorgulamayan Babenko, “O gün binaya gittim ve kimlerin orada olduğunu, kimlerin gelip gittiğini, hangi araçların geldiğini izledim. Gelen giden araçların hepsinin plakalarını not alıyordum. Binayı bu şekilde iki gün iki gece aralıksız göz hapsinde tuttum” dedi.

TAMAMEN KENDİ İMKÂNLARIYLA EN ÖNEMLİ KAYNAK HALİNE GELDİ

Babenko, güvendiği kişileri de gözetleme işinde kullanmaya bu zamanlar başladı. Toplanan bilgileri şifreli mesajlarla AFU'daki bağlantılarına gönderen Babenko, düşman hatlarının gerisinden doğrudan istihbarat sağlayan önemli bir kaynak haline geldi. İzleme esnasında herhangi bir teknolojik ekipman kullanmayan ekip, tamamen kendi kıt kaynaklarıyla hedeflere yaklaşmak zorundaydı. Bunu yaparken hayatları pek çok kez tehlikeye girdi.

“Ruslar en küçük bir şeyden şüphelendiklerinde veya bir şey gördüklerinde, insanları alıp götürüyordu ve bir daha o kişilerden haber alınamadığı durumlar oluyordu” diyen Babenko, Ukrayna Silahlı Kuvvetleri'yle iş birliği yapan birinin çok ağır sonuçlarla karşılaşabileceğinin altını özellikle çizdi.

Tehlikenin bu derece belirgin olduğu bir operasyonda Babenko, salonuna gelenlerin de desteğiyle işgal boyunca hemen herkesten bilgi topladı. Yerel halkı gözleri gibi kullandı; Rus birliklerinin konumlarını, askeri araçların hareketlerini, silah sevkiyatlarını ve daha birçok konuya dair edindiği bilgileri AFU’ya iletti. Bu istihbaratı değerlendiren Ukrayna güçleri, belirledikleri “nokta” hedefleri Amerikan yapımı uzun menzilli HIMARS roket sistemleriyle vurdu.

Bir başka deyişle, HIMARS sisteminin Ukraynalılara bu kadar fayda sağlamasının sebebi Rusların hareketlerini anbean takip eden gözcülerin alandaki varlığıydı.

‘SADECE GÜVENEBİLECEĞİM İNSANLARLA İLETİŞİM KURDUM’

O günleri The Daily Beast'e anlatan Babenko adeta ikili bir hayat yaşadığını söyledi.

Bir yandan herkesten gizli izleme faaliyetini yürüten Babenko bir yandan da Rus güçlerini şüphelendirmemek için aile babası, spor salonu işletmecisi ve toplumun saygın bir üyesi olarak sıradan hayatına devam etti. 20 yıldır Herson'da bir mahalle spor salonunun sahibi olan Babenko, işgalcilere boyun eğmiş gibi davranıyor Ukrayna davasına duyduğu sempatiyi gizlemeye çalışıyordu.

Oldukça gizli yürütülen bu operasyon için kurduğu 10 kişilik gruba fazlasıyla güvenen Babenko, “Böylesi bir çalışma için oldukça geniş bir birlikti. Fakat onları çok uzun yıllardır tanıyor ve güvenilir olduklarını biliyordum. Bu süreçte sadece güvenebileceğim insanlarla iletişim kurdum” ifadesini kullandı.

‘HİÇBİR ŞEY YAPMADAN OTURMANIN AHLAKİ YÜKÜNÜ KALDIRMAK OLDUKÇA ZORDU’

Adeta bir istihbarat birimi gibi çalışan grubun merkezi ise Babenko'nun spor salonuydu.

Savaş başlamadan önce Rusya’ya karşı olumsuz duygular beslemediğini söyleyen Babenko, işgalin ardından Rusya’nın Herson’da yaptıklarını görünce fikrinin değiştiğini ve işgalcilere karşı koymak için elinden gelen her şeyi yapması gerektiğini anladığını belirtti.

Yaşananlar karşısında duyarsız kalmanın bir hayli zor olduğunu söyleyen Babenko, “Bir şekilde karşı çıkmak önemliydi. Hiçbir şey yapmadan oturmanın ahlaki yükünü kaldırmak oldukça zordu” dedi.

Rusya’nın Ukrayna’yı işgal ettiği 24 Şubat’ta eşi ve iki kızını güvende tutabilmek için İngiltere’ye gönderen Babenko, annesine ve savaşın başlarında doğal sebeplerden ölen babasına bakmak için Herson'da kalmayı tercih etti. Babenko bir yıldır kızlarıni ve eşini görmediğini söyledi.

GRUP ÜYELERİ TÜM BİLGİLERİ ZİHİNLERİNE KAYDETTİ

Babenko'nun spor salonunda çalışan iş arkadaşı Hanna Aleksandrova ise yaşadıkları günleri anlatırken, dış dünyayla iletişim halinde kalmanın kendileri için oldukça önemli olduğunu söyledi ve ekledi:

"İşgal boyunca iki telefonumuz vardı; birini sokağa çıkarken yanımıza alıyorduk, diğerini de internet erişimini sağlayabilmek ve haberleri takip edebilmek için kullanıyorduk.”

Aleksandrova ve Babenko, Ukrayna askeri kaynaklarıyla kurdukları iletişimin Rusya tarafından tespit edilmemesi için değerli bir askeri hedefin konumunu bildirirken, hiçbir şey yazmadan sadece konumu gösteren bir ekran görüntüleri göndermek gibi bir dizi güvenlik önlemi geliştirmişti.

Edindikleri bilgileri yazıya dökmemeye özen gösteren grup, Rus kuvvetlerinin tüm hareketlerini hafızalarında tutarak Aleksandrova ve Babenko’ya yüz yüze söylemeyi alışkanlık haline getirmişti. Asker sayısı, teçhizat türleri ve birliklerin hareket yönleri grup üyelerinin ezberledikleri önemli ayrıntılar arasında yer alıyordu.

Genellikle sabahları Babenko'nun spor salonunda buluşan grup üyeleri topladıkları bilgileri burada birbirleriyle paylaşıyordu. Bazı günler de dikkat çekmemek için şehrin dışında belirlenen güvenli bölgede toplanan ekip durum değerlendirmesi yapıyordu.

‘KENTTE GENİŞ BİR İSTİHBARAT OPERASYONU YÜRÜTÜLDÜ’

Grubun dışarıda bir araya gelmesi dikkatli olunması gereken bir durumdu. Babenko'nun spor salonundan arkadaşı olan Sergey, toplantı gün ve saatlerinin WhatsApp üzerinden paylaşılmadığını, kendisinin tüm üyelerin evlerini teker teker ziyaret ederek toplantı zamanını kod sözcükler kullanarak bildirdiğini söyledi

Sergey, Ukrayna askeri birliklerinin alandan toplanan bilgileri titizlikle değerlendirdiğini de şu sözlerle dile getirdi:

“AFU, bilgi taşıyan kişilerin sadece kendi gözlemlerini bildirmesini şart koşmuştu. Rus hedeflerine yönelik saldırı için en az üç kaynak tarafından bilgilendirme yapılması gerektiğini biliyorduk. Hedeflerin teyit edilmesi oldukça önemliydi.”

Babenko ise kentte geniş bir istihbarat operasyonu yürütüldüğünü, kendilerinin bunun küçük bir parçası olduğunu bildiklerini söyledi. 49 yaşındaki Babenko, şehirde AFU ile çalışan daha profesyonel muhbirler de olduğunu belirtti.

‘TUTUKLANMAKTAN SON ANDA KURTULDUM’

Babenko ve Aleksandrova, dokuz ay süren işgal sırasında Rus güçleriyle herhangi bir yakın temasa girmediklerini söyledi. Fakat kod isim kullanan Sergey, o kadar şanslı olmadığını, işgalin son aylarına doğru, Rusların kendisini tespit ettiğini ifade etti.

Sergei, tutuklamaktan son anda kurtulduğunu şu sözlerle anlattı:  

“Ruslar düzenli olarak ev baskınları yaparak telefonlara el koyarlardı. Kiminle temas kurduğunu kontrol etmek isterlerdi. Şükürler olsun ki bir arkadaşım beni arayarak Rus askerlerinin evime doğru geldiğini önceden haber verdi ve ben de evdeki belgeleri imha ederek kaçabildim.”

‘YEREL DİRENİŞÇİLER HALKIN MORALİNİ HEP DİRİ TUTTU’

Ukrayna Güney Savunma Kuvvetleri Basın Servisi Başkanı Nataliya Gumenyuk, Herson'da yerel direnişçilerin varlıklarıyla şehir sakinlerinin moralini yükselttiğini belirtti.

Gumenyuk, “Yerel direniş gruplarının bize yardım ederken oynadıkları roller gerçekten önemliydi. Her şeyden önemlisi varlıklarıyla toplumun moralini diri tuttular. Ukrayna ordusunun geri döneceğinin ve işgalin sona ereceğinin en büyük umudu onlardı. Bir bütün olduğumuzu yerel halka anlatanlar yine direnişçiler oldu” ifadesini kullandı.

Gumenyuk ayrıca, HIMARS füze sistemlerini kullanmadan önce Babenko gibi kaynaklarla yapılan koordinasyonun sivil kayıpları en aza indirdiğini söyledi.

‘BİZİMKİLER ŞEHİRDE’

Babenko, Ukrayna kanallarının yerini alan Rus kablolu televizyonundan yayınlanan dezenformasyona karşı, yerel halkın moralini yükseltmek için çalışmalar yürüttüğünü de söyledi. Yaygın bir iletişim ağı kurduklarını belirten Babenko, insanların VPN (sanal internet ağı) üzerinden Ukrayna televizyonlarına ulaşmasını sağladıklarını belirtti.  

“Ellerinde telefon bulunmayan ileri yaştaki pek çok insan bilgiden mahrum kaldı. Bunun üzerine onları tek tek ziyaret etmeye başladık” diyen Babenko, kendi telefonu yardımıyla insanlara son yaşanan haberleri izlettiğini söyledi ve ekledi:

“Sosyal medyaya düşen videoları, fotoğrafları gösterdim ve haritalar üzerinden yaşanan son gelişmeleri tek tek anlattım. Kiev'in yakında düşeceğine dair iddiaların gerçek dışı olduğunu ve çatışmalarda önemli başarılar kaydettiğimizi söyledim onlara. Bu türden ziyaretleri her hafta yapıyordum.”

Babenko'nun komşularından biri olan Viktorya da Herson Rus güçlerinden kurtarıldığında kendisine ilk haber veren kişinin Babenko olduğunu söyledi ve o anları şu sözlerle anlattı:

“11 Kasım sabahı erkenden Babenko’yu sokakta koşarken gördüm. Yanıma geldi, ‘Vika, bizimkiler şehirde’ diye haykırıyordu.”

‘BİZİM YAPTIKLARIMIZ OKYANUSTA KÜÇÜK BİR DAMLA’

Aleksandrova ve Babenko, savaşta sağladıkları önemli katkılara rağmen mütevazı bir rol üstlendiklerini söylemekle yetindi. Aleksandrova gülümseyerek, "Bizim yaptıklarımız okyanusta küçük bir damla” dedi.

Ukrayna kuvvetlerinin şehre yeniden girişinden sonra Herson'da kutlamalar yaygınlaşsa da çok geçmeden Rusya'nın artçı saldırıları gelmeye başladı. Kasım ayının sonundan itibaren Rus top mermileri şehre yağmaya başladı. 29 Kasım akşamı bir Rus roketi Babenko'nun spor salonunun birkaç yüz metre yakınına düştü ve bölgedeki binalara ciddi zarar verdi.

Herson sakinleri bugün zorluklarla yüzleşmeye devam etse de, Rus işgali sona erdiği için rahatlar. Uzun zamandır elektriksiz kalan yerel halk geçtiğimiz günlerde yeniden elektriğe kavuştuğunda büyük bir mutluluk yaşandı.

Babenko ve Aleksandrova, gülerek "6 Kasım'dan beri ilk kez ışığı gördük" dedi ve ekledi: “Hayat gerçekten çok güzel.”