BBC anketi: Iraklıların %70'i gelecekten iyimser

Irak halkının görüşlerini yansıtmak üzere, BBC'yle birlikte diğer dört basın kuruluşunun ortak olarak hazırlattığı ve Oxford Research International tarafından yürütülen yeni bir anketin sonuçları açıklandı.

Anket, bir grup Iraklı anketör tarafından 1711 hanede yapılan yüz yüze mülakatlara dayanıyor.

Ekim ve Kasım aylarında altı buçuk haftalık bir süre içinde yapılan anket, Iraklıların gözünden, ülkenin bugününe, geleceğine ve yaşam standardı, günlük hayat, güvenlik ve siyaset gibi konulara geniş bir perspektifle ışık tutuyor.

2004 yılının Şubat ayında da benzer bir anket düzenlenmişti. Ancak Irak'ta devam eden güvenlik sorunları, bu son ankette görev alan anketörler için oldukça zor bir ortam yarattı.

Bu ankete dahil edilen hane sayısında bir öncekine göre önemli bir düşüş var. 2004 yılının Şubnat ayında yapılan ankette, yaklaşık 1000 hane daha değerlendirilmişti. Tüm sorular hane halkına yüz yüze soruldu. Evden eve dolaşan anketörler, güvenlik endişeleri nedeniyle fazla dikkat çekmeden ve olabildiğince hızlı hareket etmek zorunda kaldılar.

Ankette yer alan sorular kategorilere ayrılmıştı. Iraklıların ülkelerini nasıl gördüğünden, güvenlik durumuna, yaşam standartlarından siyasete bakışlarına ve görmek istedikleri yönetim biçimine kadar farklı konularda sorulara yanıt verdiler.

Anketin değerlendirmesi yapılırken, genel tablo dışında, bölgelere göre eğilimler de belirlendi.

ANKET BÖLGELERİ

Bölgeler, kuzeydeki Kürt Özerk Bölgesi, Sünnî Üçgen olarak anılan ülkenin orta bölgeleri, Irak'ın güneyi ve başkent Bağdat olarak belirlendi.

Genel tabloda anket sorularının yöneltildiği kadınların ve erkeklerin sayısı hemen hemen eşitti.

Değerlendirmeyi yapan uzmanlar, genel tabloda, hemen hemen her ankette temel alınan artı eksi yüzde 2-3 hata payı olduğunu belirtiyorlar.

Ancak ankete dahil edilen denek grubunun nispeten küçük olması ve dört beş yanıt seçeneği verilen soruların ortaya koyabileceği istatistikî yanılma payı nedeniyle, uzmanlar, bölgeler arasındaki bir kaç puanlık farkın "kesin bir istatistikî veri" olarak kabul edilmemesi gerektiğine dikkat çekiyorlar.

ANKETTEN ÇIKAN SONUÇ: YÜZDE 70 ORANINDA 'HER ŞEY DAHA İYİYE GİDİYOR'

Yapılan son anket, Iraklılar arasında genel olarak 'iyimser' bir havaya işaret ediyor. Ankete katılanların yüzde 70'inden fazlası, yaşamlarında her şeyin 'iyi' ya da 'çok iyi' gittiğini söylüyor.

Bu 'kişisel mutluluk' havasının küresel ortalamanın üzerinde olduğu ifade ediliyor.

Anketin yazarı, bu sonucu "harika" diye niteliyor ve özellikle siyasî bir değişim içindeki bir ülke için bu sonucun alışılmadık olduğunu belirtiyor.

Kendi yaşadıkları bölge ve toplum içinde, yaşam şartlarını değerlendirmeleri istendiğinde ankete katılanların yarıdan fazlası, eğitim, sağlık hizmetleri, suçtan korunma, ailelerinin ekonomik durumu ve güvenlik konularında durumun 'iyi' ya da 'çok iyi' olduğunu ifade ettiler.

Elektrik kullanımı ve istihdam konularında ise sorulara yanıt verenlerin yarıdan azı durumlarından memnundu.

Ancak tüm bu konularda 'durumun daha iyi olduğunu' düşünenlerin oranı, Şubat 2004'te yapılan ankete göre artmış durumda.

Hatta, deneklerin üçte ikisi önümüzdeki 12 ay içinde Irak'ta yaşam şartlarının daha iyileşeceğini düşünüyor.

Anket, soruları yanıtlayan kişilerin bundan iki yıl öncesine oranla daha fazla ev eşyasına sahip olduklarını ortaya koyuyor.

Sonuçlara göre, hanelerin yüzde 99'unda şimdi bir televizyon bulunuyor. Televizyon, aynı zamanda, haber ve bilgi kaynağı sıralamasında da en üst sırada.

GENEL GÜVENLİK SORUNU EN BÜYÜK ENDİŞE KAYNAĞI

Sorulara verilen yanıtlara dayanan değerlendirmelerde Iraklılar arasında en büyük endişe kaynağının 'genel güvenlik sorunları' olduğu anlaşılıyor.

Daha genel olarak 'durumun nasıl olduğu' sorulduğunda ise deneklerin yarıdan biraz fazlası 'durumun kötü' olduğunu söyledi.

'Önümüzdeki bir yıl içinde olabilecek en iyi şey nedir' sorusuna verilen yanıt ise açık farkla 'güvenliğin durumunun iyileşmesi' oldu.

Ankette, Irak'ın siyasî durumu, yönetim biçimi ve hükümetle ilgili sorular da yer alıyor.

2004 yılının Şubat ayında Irak'ta yapılan ankete katılanların yaklaşık yüzde 80'i 'merkezden yönetilen bir Irak' istediklerini ifade etmişlerdi.

YÖNETİMDE MERKEZİ IRAK TALEBİ

Bu son ankette Irak'ta ne tür bir yönetim istedikleri sorulduğunda, anketi yanıtlayan her 10 kişiden 7'si 'merkezî bir yönetim' tercih ettiklerini ifade ettiler.

15 Aralık'ta yapılacak seçimler sonrasında Irak'ın nasıl bir hükümete ihtiyacı olduğu sorusuna, ankete katılanların yarıdan fazlası 'ülkenin tek ve güçlü bir lidere ihtiyacı olduğunu' söylediler.

Deneklerin üçte birinden azı 'Irak'ta demokrasi istediklerini' ifade ettiler.

Ancak gelecekle ilgili sorular sorulduğunda, Iraklıların tercihlerinin değiştiği görüldü.

DEMOKRASİ VEYA GÜÇLÜ LİDER TERCİHLERİ

'Irak'ın beş yıl sonra neye ihtiyacı olduğu' sorusunun yanıtı, katılanların yüzde 45'inden 'demokrasi', yüzde 31'inden ise 'tek ve güçlü bir lider' oldu.

Anketin yazarı, Irak halkının demokrasiye karşı tutumunu 'embriyo dönemi' olarak, yani henüz başlangıç aşamasında diye değerlendiriyor.

Genel izlenim, Iraklıların, ülkede kontrolü ele alacak, güvenlik durumunu iyileştirecek, ülkeyi içinde bulunduğu zorluklardan çıkaracak ve demokrasiye geçişin zeminini hazırlayacak bir lider istediği şeklinde.

Dinî liderlerden oluşacak bir hükümet talep eden Iraklıların oranı ise yüzde 5-6 seviyesinde kaldı.