Muammer ELVEREN / PARİS
Oluşturulma Tarihi: Temmuz 15, 2008 00:00
Fransa Cumhurbaşkanı Sarkozy, Akdeniz zirvesi şovunu dün de 14 Temmuz ulusal bayramına taşıdı.
Champs-Elysees Bulvarı’ndaki Bastil Günü geçidini zirvenin davetli liderleri de izledi. Başbakan Erdoğan dahil bazı liderler, bayram öncesi Paris’ten ayrıldı. Ancak Beşar Esad, Ehud Olmert, Mahmud Abbas ile Hüsnü Mübarek gibi projektör altındaki liderler, Bastil partisinde Sarko’nun yanındaydı.
Esad krizi Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad’ın dünkü törene katılması, Paris’te kriz yarattı. 1983’te 58 Fransız askerinin ölümüyle sonuçlanan Beyrut’taki bombalama eyleminde Suriye parmağı bulunduğu gerekçesiyle gaziler tepki gösterdi. Eski Cumhurbaşkanı Chirac, Esad’ın varlığı nedeniyle törene katılmadı. Sınır Tanımayan Gazeteciler örgütü lideri Menard da Esad protestosu nedeniyle tutuklandı.
FRANSA Cumhurbaşkanı Nicolas Sarkozy’nin Akdeniz için Birlik zirvesinde ağırladığı 42 ülkenin devlet ve hükümet başkanlarının Paris serüveni dünkü Bastil Günü kutlamalarıyla sona erdi. Başbakan Tayyip Erdoğan dahil bazı liderler, pazar günkü zirve toplantısı ve akşam yemeğinin ardından Fransız başkentinden ayrıldılar. Ancak medya spotlarını üzerinde toplayan Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad, İsrail Başbakanı Ehud Olmert, Filistin lideri Mahmud Abbas ve Mısır Devlet Başkanı Hüsnü Mübarek, geçit töreni sırasında şeref tribününde yer aldılar. Böylece eski düşmanları zirve masasında buluşturan Sarkozy’nin zaferi iyice pekişmiş oldu.
Davetli oldukları halde Türkiye, Cezayir, Tunus, Belçika, Lüksemburg, Çek Cumhuriyeti ve Slovakya liderlerinin özel neden göstererek katılmadığı törende Esad’ın şeref tribününde oturtulması muhalefetin büyük tepkisine neden oldu.
Ölen komutana saygısızlık
1983 yılında Beyrut’taki BM Barış Gücü kapsamında görev yapan Fransız askerlerine yönelik bombalı eylemde Suriye parmağı bulunduğu gerekçesiyle Esad’ın törendeki varlığı tepkiye neden oldu.
Muhalefet ile birlikte bazı askerler, Lübnan’daki Drakkar saldırısında 58 Fransız askeri ile ölen komutan ’Antoine de la Batie’nin adını taşıyan askeri birliğin de törende geçit yapması nedeniyle Esad’ın varlığını "yaşamını yitirenlere büyük saygısızlık" diye nitelediler. Sarkozy’nin selefi Jacques Chirac, sırf bu nedenle törene katılmadı.
Sınır Tanımayan Gazeteciler ögrütünün lideri Robert Menard da, tören öncesinde küçük bir grupla birlikte Esad’ın törene katılmasını protesto ettiği için gözaltına alındı.
Bütün eleştirilere rağmen Esad, Paris’te üç günlük gündeme damgasını vurdu.
Dünyanın bir çok ülkesinden Akdeniz İçin Birlik zirvesini izlemeye gelen yüzlerce foto muhabiri ve kameraman önünde Elysee Sarayı’ndan Lübnan’ın yeni Cumhurbaşkanı Michel Süleyman ile birlikte çıkıp aynı araçla çıkmaları Suriye’nin Lübnan üzerindeki etkisinin bir göstergesi olarak yorumlandı. Fransız medyası da Esad’ın tüm görüşmelerde "Suriye olmadan Ortadoğu da hiçbir sorun çözülmez" mesajı verircesine hareket ettiğini ve bundan son derece başarılı olduğu yorumlarını yaptı.
Öte yandan Suriye lideri, nükleer kriz nedeniyle Batılı ülkelerin İran’la ilişkisini kesmesi beklentilerine karşılık, bu ülkeye yönelik saldırının ABD, İsrail ve dünya için ciddi sonuçlar doğuracağı uyarısında bulundu. Esad, "France-inter" radyo kanalına yaptığı açıklamada, "Bu tür bir saldırı, ABD, İsrail ve dünyanın tamamına pahalıya mal olur. İran’ın söylediği gibi, İsrail, bunun doğrudan faturasını öder. Sorun, eylem veya tepki değil. Sorun, Orta Doğu’da bu tür bir eyleme geçildiğinde, hiç kimse olabilecek tepkilerin yıllarca hatta yüzyıllarca nasıl yayılacağını tahmin edemez" dedi.
Esad’dan İran uyarısı
"Mantığın, vereceği zararlardan dolayı, İran’a yönelik hiçbir saldırı yapılmamasını dayattığını" belirten Esad, "Bizim ve çoğu Avrupa ve dünya ülkeleri tarafından paylaşılan bu mantık ABD tarafından paylaşılmıyor" diye konuştu.
Suriye’nin Paris’teki AKBİR’e katılımından rahatsız olan İran ise, olası bir ABD ve İsrail saldırısının dünya petrollerinin yüzde 40’ını tehlikeye sokacağı tehdidinde bulundu. İran’ın, OPEC temsilcisi Hatibi, İran’ın petrol ihracatının tehlikeye girmesi halinde Basra Körfezi’ndeki tüm ihracatın tehlikeyle karşı karşıya kalacağını söyledi.
Liderler tribününde tarihi görüntü
Champs-Elysees Bulvarı’nın ucundaki Concorde Meydanı’na kurulan şeref tribünü tarihinde ilk kez bu kadar çok liderini ağırladı. Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad ile İsrail Başbakanı Ehud Olmert ilk defa kameralar önünde bukadar yakın görüntülendi.
KAHRAMAN REHİNEYE MADALYA
Sarkozy, Kolombiya’da altı yıl rehine tutulan Ingrid Betancourt’a Fransa’nın en yüksek devlet nişanı olan "Legion d’honneur"ü taktı.