Başbakan Davutoğlu, Brüksel'de konuştu

Davutoğlu'nun toplantıdaki açıklamalarından satır başları:

- Türkiye de dahil olmak üzere Afganistan’da birlikte çalıştık. Şimdi oradaki birliklerimiz geri çekiliyor. Türkiye’nin Kabil Havalimanı’ndaki görevi devam edecek ama son yaşanan olaylar güvenlik konusunun hâlâ masada olduğunu gösteriyor.

- Çok tehlikeli bir terör örgütü DEAŞ veya IŞİD ne derseniz deyin ama yeter ki İslam adını kullanmayın çünkü olanların İslam’la bir alakası yok.

- Fukuyama “Tarih sona erdi çünkü liberalizm zafer kazandı” demişti. Ben de buna cevap olarak yazdığım bir makalede “Tarih hiçbir zaman sona ermez” demiştim.

- 2008’deki krizle 1929’daki kriz birbirine benzer nitelikteler. Ekonomik krizlerin sonucu olarak sosyo-politik sıkıntılar başladı. Özellikle Akdeniz havzasında, Arap gençliğinin haklı istekleri olarak başlayan eylemler, başlarda bahar diyorduk ama artık bahar diyemiyoruz. Biz de 1970’lerde Türkiye’de benzer şekilde sokakta yürüyorduk. Ancak maalesef bu Arap gençliğinin bir kısmı ya cezaevlerinde ya da mezarda.

- Peki kötü giden neydi? Biz demokrasiyi neden Ortadoğu’da destekleyemiyoruz?

- Ben Doha’da yaptığım konuşmada “Tarih her zaman yolunu bulur” demiştim. Bu bir ideolojik yapı değil. Genç nesiller farklı ideolojik kaynaklardan geliyorlar ama hepsi demokrasi istiyorlar. Bunların birçoğu Soğuk Savaş ideolojilerinden doğmuştur. Bu genç nesiller 2011 yılında başarılı oldular. 2012’de de birçok ülkede başarılı oldular. Ancak 2013’e gelindiğinde karşı devrimler yapıldı, askeri darbeler gerçekleştirildi ve yüz binlerce insan öldürüldü.

BU HEPİMİZİN BAŞARISIZLIĞI

- Eğer bir yönetim, ülkesinin üçte ikisini kontrol edemiyorsa bu bir başarı değildir. Bu hepimizin başarısızlığıdır. Onlar öldürüldüğünde, hapse atıldıklarında destek vermedik ve terörist bir oluşum geldi. Esed ile DEAŞ arasında bir taktik alışverişi, taktik bir koalisyon vardı. Teröristler de orada olduğu için Esed de iyi bir adammış gibi görünüyor.

- Doğu Avrupa’da Sovyetler Birliği dağıldıktan sonra yaşanan sıkıntılar, işsizlik sıkıntısı, siyasi sıkıntılar ve 11 Eylül’den sonraki güvenlik sıkıntısı… Bunların hepsi hâlâ duruyor.

- Karamsar olmak istemiyorum ama aynı zamanda gerçekçi de olmalıyız.

Geçen yıl Avrupalı dostlarımızla bir toplantı yaparken şunu söylemiştim; üç tür ülke vardır:
* Vizyonu olan ve yükselmeye devam eden ülkeler. Türkiye de bunlardan biri. Türkiye bir istikrar adasıdır.
* İkincisi gelecek vizyonu olmayan ama en azından kendi ülkelerini kontrol edebilen ülkelerdir. Bunlar ne yükselir ne düşer.
* Üçüncü gruptakilerin ise hem vizyonu hem de ülkelerini yönetecek kapasiteleri yoktur. Bu ülkeler hem kendileri hem de çevreleri için büyük sıkıntılar yaratır.

PEGIDA İLE DAEŞ AYNI MANTALİTEDE

- Sosyo-politik özelliklere bakalım; vatandaşlık konusu bugün hep tartışılıyor. Bizler “kapsayıcı” kimliği esas almalıyız. Bir tarafta PEGİDA üyeleri var bir tarafta DEAŞ üyeleri var. Bunların her ikisi de birbirine zır mantaliteler ama birbirlerine çok yakın mantaliteler. Geçtiğimiz günlerde bir gazeteye verdiğim röportajda da bunu belirttim.

- Türkiye için bu büyük bir sıkıntı. Türkiye’deki vatandaşların bir kısmı kendilerini siyasi süreçlerden dışlanmış hissediyorlar. Gayrimüslim vatandaşların temsilcileriyle iki hafta önce bir yemekte bir araya geldim ve bana kendilerini geçmişte dahil olmamış hissettiklerini ancak bunun şimdi değiştiğini söylediler.

- İkinci grup Kürtler. Onlar için kendi dillerini akrabalarıyla bile konuşmamaları için bir kısıtlama vardı. Doğu Anadolu’ya gittiğim zaman çok fazla olmasa da biraz Kürtçe konuşabiliyorum. Artık Kürtçe siyasi propaganda bile yapmak mümkün.

- Alevi toplumuyla ilgili de sıkıntılar vardı. Talepleri üzerine bütün Alevi klasikleri artık bizim tarafımızdan basılıyor. Çünkü bu insanlar aynı vatandaşlık haklarına sahip, aynı geçmişten geliyorlar ve aynı geleceğe gidiyoruz.

- Mesela başörtüsü sıkıntısı. 15 sene önce seçilmiş, halkın oyuyla gelmiş bir milletvekili parlamentoya gitmiş ve diğer bütün vekiller ayağa kalkıp ona bağırmış ve parlamentoyu terk etmesi için zorlamışlardı.

- Bizim varmak istediğimiz şey de bu; kapsayıcılık. Bunun üzerinde çalışmaya devam ediyoruz. Tarihte her zaman sıkıntılar vardır ama nasıl devam etmek istiyorsunuz, önemli olan bu.

EN ZOR ANLARIMDAN BİRİYDİ

- Şansölye Merkel’le konuştuğumda “Bütün Türkler o gösteride olacaklar ve teröre karşı çıkacaklar” dedim. Benim dışişleri bakanı olarak yaşadığım en zor anlardan biriydi herhalde. Farklı tarihlerde ırkçı örgüt tarafından öldürülen insanların aileleriyle bir araya geldim. Polis bu cinayetleri 7-8 sene geriye giderek soruşturduğunda kocasını kaybeden bir kadına “Kocanızı siz mi öldürdünüz? Kocanızı birilerinin yardımıyla mı öldürdünüz? Babanızdan size bir miras kaldı mı” gibi sorular sormuşlardı.
- Bir kadın kocasını öldürebilir, Türk halkı birbirini rahatça öldürebilir olarak algılanıyor. Bu Paris’te de böyle.

- Nerede terör varsa, biz ona karşı durmak için orada olacağız ama aynı şeyi biz de bekliyoruz. Son birkaç ay içinde onlarca cami saldırıya uğradı, aynı dayanışmayı orada da görmek istiyorum.

- Biz tarihimizde ilk defa İstanbul’da kilise inşa edeceğiz. Hristiyan Cemaati’nin kiliseye ihtiyacı yok ancak Süryani Cemaati için böyle bir ihtiyaç olduğu dile getirildi. Karaköy’deki sinagog birkaç yıl önce saldırıya uğramıştı. O zamanki Sayın Başbakanımız bizzat oraya gitti, ben Dışişleri Bakanı olarak bizzat gittim. Asıl önemli olan Avrupalılık kimliğidir.

- Paris’te birisi bana “Avrupa-Türkiye ilişkileri hakkında ne düşünüyorsunuz? Avrupalılar Türkiye’ye nasıl yaklaşmalıdır” diye sordu. “Biz Avrupalılar ve Türkler” diyemez bana kimse. Avrupalılar dediğiniz şeyin içinde Türkler de var. AB üyesi olmayabiliriz ama bizler Avrupa’nın bir parçasıyız. Avrupa’da 7 milyon Türk yaşıyor, 45 milyon Müslüman var. Bu insanlar artık geri dönmeyecek. Biz de Avrupa kimliği istiyoruz. Özür dilerim ama artık kutsal Roma-Germen Avrupası yok, o Avrupa bitti.

- Roma M.Ö. 3. Yüzyıl’da sadece Romalılardan oluşuyordu ama sonrasında Roma içinde herkes vardı. Zaten tarihin akışı bu şekilde. “Ben hem burayı kontrol edeceğim hem de değişim olmayacak” bu mümkün değil. Biz sosyo-kültürel yapımızı nasıl daha kapsayıcı yaparız, bunun üzerinde çalışıyoruz. Biz etnik, dini kimliğine bakılmadan herkesi İstanbullu kabul ediyoruz.

EKONOMİK KONULAR

- İkinci mesele ekonomik konular. Burada sadece Türkiye Başbakanı olarak değil G20 Başkanı olarak bulunuyorum. Dünya ticaretinin artması lazım. Dünya ticareti yüzde 6-7 büyüyordu şimdi maalesef yüzde 3 seviyelerinde. Bu bazı ülkelerin sorunu değil, tüm dünyanın sorunu.

- Gerçekçi olmalıyız, demografik olarak Avrupa bu sıkıntıya cevap vermeye hazır değil. Çin’le kıyaslandığında Avrupa’nın son 200 yıl içinde istikrarlı olduğunu görüyoruz. 50 yıl içinde Avrupa münferit olarak değil topluluk olarak ekonomik merkez haline gelmeye devam edecek.

- 1990’larda dünya ekonomisinde bir patlama yaşandı. Her yerde bir büyüme gerçekleşti. Türkiye’de kişi başına düşen milli gelir 2.700 dolar civarındaydı, 2002’de biz göreve geldiğimizde aşağı yukarı aynı seviyedeydi. Yani Türkiye 90’larda yerinde saydı. Ama biz göreve geldiğimizden beri dört kat arttı. Önümüzdeki dönemde de sürdürülebilir bir büyüme yaşamaya devam edeceğiz.