Azerbaycan-İran sınırında gerilim

2020 yılında 44 gün süren İkinci Karabağ savaşında Ermenistan ile Azerbaycan arasındaki ihtilafta tarafsız kalan İran, son dönemde sergilediği Erivan yanlısı tutum yüzünden Bakü ile ilişkilerini gerdi. Geçtiğimiz yaz aylarından başlayarak İran’ın Karabağ Ermenilerine yardım göndermesi, Azerbaycan’ı öfkelendirdi. Karşılıklı protestolar havada uçuşurken, son olarak İran, Azerbaycan sınırında ağır silahlarla tatbikat başlattığını ilan etti.

LAÇİN PROTESTOSU

Kriz, İran’a ait kara araçlarının Rus barış gücü kontrolündeki Laçin koridorundan elini kolunu sallayarak Karabağ Ermenilerine yardım ulaştırmaya başlamasıyla tetiklendi. Durumu protesto eden Azerbaycan ilk önce İran’a, “Rusya kontrolünde bulunsa bile Laçin koridoru Azerbaycan toprağı. Üçüncü ülkelere ait araçlar Azerbaycan’dan izin almaksızın topraklarımıza giremez” protesto notasını verdi.

YANITTA ‘İSRAİL’ DETAYI

İran’ın tutumuna Azerbaycan’ın yanıtı gecikmedi. Önceki gün İran’dan Ermenistan’a giden ve kurtarılan Azerbaycan topraklarından geçen Kapan-Goris karayolu Azerbaycan Silahlı Kuvvetleri tarafından kontrol altına alındı. İran’a ait ve yine Karabağ’a giden iki tır durdurularak, şoförleri gözaltına alındı. Azerbaycan’ın bu hamlesine İran, sınırda tatbikat ile yanıt verdi.

SINIRA TANK YIĞDI

Dün sabah İran’a ait çok sayıda tank ve zırhlı araç sınıra sevk edildi. İran’a ait 6 adet silahlı insansız hava aracının da sınıra yakın bölgede görüldüğü bilgisi paylaşıldı. Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev’in İran’ın askeri tatbikatından rahatsızlık duyulduğu beyanına yanıt veren İran tarafının olayı bambaşka bir düzleme çekerek, “İran, bölgede İsrail’in cirit atmasına izin vermeyecek” demesi dikkat çekti.

ADI ‘HAYBER FATİHLERİ’

Hayber Fatihleri adlı tatbikat ismi ile de dikkat çekti. İsrail’de yayımlanan Jerusalem Post gazetesi, bu adın Hz. Muhammed’in komuta ettiği 628 yılında yapılan Hayber muharebesine atıf olabileceğini yazdı. Müslümanların galip geldiği savaş sonrasında Hayber’deki Yahudiler vergiye bağlanmıştı.

İRAN DIŞİŞLERİ BAKANI ALİYEV’E TEPKİ GÖSTERDİ

AZERBAYCAN’ın yeni Tahran Büyükelçisi Ali Alizade önceki gün, İran Dışişleri Bakanı Hüseyin Emir Abdullahiyan’a güven mektubunun bir kopyasını sundu. Abdullahiyan, görüşmede Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev’in İran ile ilgili açıklamalarına tepki gösterdi. Aliyev’in açıklamalarını “şaşırtıcı ve esef verici” olarak yorumlayan Abdullahiyan, “Ülkelerin kendi sınırları dahilinde yaptıkları askeri tatbikatlar milli egemenlik hakları çerçevesindedir” ifadelerini kullandı. Abdullahiyan, şunları söyledi: “Siyonist rejimin sınırlarımızın yanındaki varlığına ve bu rejimin ulusal güvenliğimize karşı faaliyet yürütmesine tahammül etmeyeceğiz. Bununla ilgili gereken her türlü adımı atacağız.”

ALİYEV HANGİ MESAJI VERMİŞTİ

Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, 27 Eylül’de İkinci Karabağ Savaşı’nın birinci yılında Anadolu Ajansı’na verdiği özel mülakatta, İran’a ait tırların yasadışı şekilde işgalden kurtarılan Karabağ bölgesine gönderildiğini belirtmişti. Azerbaycan’ın, işgalden kurtarılan bölgeye gönderilen İran tırlarını kontrol etmeye başlamasından hemen sonra İran’ın Azerbaycan sınırında tatbikatlara başladığına dikkati çeken Aliyev, “İlk olarak söylemeliyim ki, her ülke kendi topraklarında istediği askeri tatbikatı yapabilir. Bu onun egemenlik hakkı. Buna kimse söz söyleyemez. Fakat bunu bir zaman kesitinde analiz ettiğimizde bunun hiçbir zaman olmadığını görüyoruz. Neden şimdi ve neden bizim sınırımızda? Bu soruları ben değil, Azerbaycan toplumu soruyor. Bu soruyu dünyadaki Azerbaycanlılar soruyor” ifadelerini kullanmıştı.