Avrupa'da aşırı sağın zaferi! Seçimler Fransız hükümetini devirdi, Scholz için tarihi bozgun....
Güncelleme Tarihi:
Avrupa Parlamentosu’nun 720 üyesini belirlemek için sandık başına giden Avrupa'da ilk sonuçlar belli oldu. Aşırı sağın zaferini ilan ettiği seçimler sonrası Macron, parlamentoyu feshetme ve erken genel seçime gitme kararı aldı. Almanya'da Scholz’un partisi rekor seviyede düşük oyla yüzde 14’te kalırken Batı medyası seçimlerin siyasi düzeni sarstığını yazdı.
Avrupa Birliği üyesi 27 ülkede, 720 sandalyeli Avrupa Parlamentosu için 6-9 Haziran tarihleri arasında seçimler düzenlendi. Resmi olmayan ilk sonuçlar AP’de merkez partilerin çoğunluğu koruyacağına ancak Avrupa karşıtı, popülist ve aşırı sağcı partilerin geçmiş dönemlere kıyasla önemli bir kazanım elde ettiklerine işaret ediyor.
İlk sonuçlara göre merkez-sağdaki Avrupa Halk Partisi’nin (EPP) en büyük grup olarak kalması, merkez-soldaki Sosyalistler ve Demokratlar İlerici İttifakı’nın (S&D) ikinciliği koruması bekleniyor. Ancak aşırı sağdaki iki grup olan Avrupalı Muhafazakarlar ve Reformistler (ECR) ile Kimlik ve Demokrasi’nin (ID) güç kazanacağı görülüyor. Bunlara ek olarak, bugün herhangi bir gruba dahil olmayan radikal sağ partilerin de parlamentoda temsilinin artması öngörülüyor.
FRASA'DA DEPREM ETKİSİ YARATTI: ERKEN SEÇİME GİDİLİYOR
Seçimlerin sonuçlarının en sert hissedildiği ülke Fransa oldu. Sandık çıkış anketlerine göre aşırı sağdaki Marine Le Pen’in partisi Ulusal Birlik (RN), 2019’daki son seçimlere kıyasla 10 puan yükselişle yüzde 31,5 oy aldı. Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’un liberal kanattaki partisi Rönesans ise yüzde 15’te kaldı. 2019 seçimlerinde de ilk iki sırayı bu partiler alsa da arada yüzde 1’den az fark vardı. Fransa’da üçüncü sırada ise büyük bir yükselişle yüzde 14 oy alan Sosyalist Parti geldi.
Büyük bir hezimet alan Cumhurbaşkanı Macron, parlamentoyu feshetme ve erken genel seçime gitme kararı aldı. Ülke 30 Haziran-7 Temmuz tarihlerinde seçime gidecek.
Aşırı sağın Pazar gecesi kutlama yaptığı tek ülke Fransa değildi. Almanya ve Avusturya'da da popülist sağ partiler Avrupa seçimlerinde çarpıcı kazanımlar elde etti. Sandık çıkış anketlerine göre muhafazakar CDU/CSU, 2019 seçimlerine yakın oy alarak yüzde 30 ile birinci parti oldu.
ALMAN HÜKÜMETİ DE ZORDA
Bu ülkede en büyük merak unsuru, radikal sağdaki AfD’nin performansıydı. AfD oy oranını 5 yıl öncesine göre yüzde 5 civarı artırarak yüzde 16’ya yükseldi. Seçim öncesi Nazileri aklayan söylemleri nedeniyle AfD, Avrupa Parlamentosu’ndaki aşırı sağcı grup ID’den atılmıştı. Şimdilik grup dışı kalan partinin parlamentoda 17 milletvekiliyle temsil edilmesi bekleniyor. Başbakan Olaf Scholz’un partisi SPD ise rekor seviyede düşük oyla yüzde 14’te kaldı ve üçüncü parti oldu.
Koalisyon hükümetindeki üç parti de destek kaybederken en büyük düşüşü Yeşiller yaşadı. Yeşiller’in 2019’da yüzde 20,5 olan desteği bu seçimlerde yüzde 12 seviyesine indi. Gelecek sene genel seçimlerin yapılacağı Almanya’da bu sonuçların hükümeti zora sokacağı belirtiliyor.
MELONİ ŞAŞIRTMADI
İtalya başbakanı Georgia Meloni'nin belirleyici pozisyonu, aşırı sağ İtalya'nın Kardeşleri partisinin %26 ila %30 oy alarak merkez sol rakiplerini geride bırakmasıyla tescillendi. Muhalefetteki merkez sol Demokratik Parti yüzde 21-25 arası oyla ikinci oldu.
İtalya’da en büyük destek kaybını ise koalisyon hükümetinin ortaklarından aşırı sağdaki Lig aldı. Başbakan Yardımcısı Matteo Salvini’nin partisi 2019’daki yüzde 34’lük destekten yüzde 8-10 bandına geriledi.
HOLLANDA, MACARİSTAN, YUNANİSTAN, İSPANYA, POLONYA VE İSVEÇ
Hollanda'da Geert Wilders'in aşırı sağ partisi, Sol-Yeşiller ittifakının ardından ikinci sırada yer aldı ancak beklentilerin gerisinde kaldı. Özgürlük Partisi oyların yüzde 17'sini alırken, eski AB Komisyonu Başkan Yardımcısı Frans Timmermans liderliğindeki Sol-Yeşil ittifakı yüzde 21,1 oy aldı.
Viktor Orbán'ın Fidesz partisi de beklentilerin altında performans gösterdi. Geçici sonuçlara göre iktidardaki koalisyon % 43,7 ile birinci ancak bu rakam kamuoyu yoklamalarının öngördüğü % 50'nin gerisinde. Yunanistan'da sandık çıkış anketlerine göre iktidar partisi Yeni Demokrasi yüzde 28 oy oranı ile ilk sırada.
Soldaki SYRIZA yüzde 15, sosyalist Pasok yüzde 13, milliyetçi, sağ-popülist Yunan Çözümü yüzde 9,5, Yunanistan Komünist Partisi yüzde 9 sularında görünüyor.
İspanya ve Polonya'daki anketlerde birinci sırada yer alan merkez sağ Avrupa Halk Partisi (EPP), en fazla sandalyeyi kazanarak lider adayı Ursula von der Leyen'in Avrupa Komisyonu başkanlığında ikinci dönem şansını artırdı.
Sosyalistler Malta, Romanya ve İsveç'te en yüksek oy oranına ulaşarak merkez solun parlamentonun ikinci büyük grubu olma konumunu korumasına yardımcı oldu.
BULGARİSTAN'DA TÜRK PARTİSİ İKİNCİ OLDU
Oyların yaklaşık yüzde 77’sinin sayıldığı seçimlerde Bulgaristan’da eski Başbakan Boyko Borisov liderliğindeki Bulgaristan’ın Avrupalı Gelişimi İçin Yurttaşlar Partisi (GERB) yüzde 24,8 oy oranıyla birinci sırada yer aldı.
Türk partisi Hak ve Özgürlükler Hareketi (HÖH) yüzde 15,85 oyla ikinci sırada yer alırken, Avrupa Birliği (AB) ve NATO yanlısı Değişime Devam - Demokratik Bulgaristan (PP-DB) ittifakı yüzde 14,99 ile üçüncü, milliyetçi ve Rusya yanlısı Vızrajdane (Yeniden Doğuş) partisi yüzde 14,99 oy oranı ile dördüncü oldu.
LEYEN: AVRUPA SEÇİMLERİNİ BİZ KAZANDIK
AP’deki en büyük siyasi grubun, popülist söylemlerini artıran, zaman zaman aşırı sağın politikalarına göz kırpmakta herhangi bir sorun görmeyen Hristiyan demokratları çatısı altında toplayan Avrupa Halk Partisi (EPP) olması kesin. Ursula von der Leyen’i yeniden AB Komisyonu Başkanı olarak görmek isteyen EPP’nin 181 civarında koltuk alması bekleniyor.
Leyen sonuçlar belli olduktan sonra yaptığı açıklamada seçimlerin galibinin Avrupa Halk Partisi (EPP) olduğunu açıkladı. Von der Leyen, “Bugün, Avrupa Halk Partisi için güzel bir gün. Avrupa seçimlerini biz kazandık” diye konuştu.
Aşırı sağ ve sol eğilimli partilerin güç kazandığının doğru olduğunu fakat merkez partilerinin lider konumlarını koruduklarını vurgulayan Von der Leyen, parlamentoda Avrupa Halk Partisi’nin yer almayacağı bir çoğunluk oluşturmanın mümkün olmadığına işaret etti.
BATI MEDYASI NASIL GÖRDÜ: SİYASİ DÜZEN SARSILDI
İngiliz Guardian gazetesi aşırı sağın Avrupa'daki zaferini duyurduğu haberinde "Avrupa yanlısı merkez ayakta kaldı" ifadesini kullanırken Telegraph gazetesi Macron'un erken seçim kararını öne çıkardı ve "Macron AB'deki sağcı yükselişte mağlup oldu" başlığını kullandı.
ABD'li New York Times gazetesi seçim sonuçlarını duyurduğu haberinde aşırı sağın ortalığı kasıp kavurduğunu ve Avrupalı liderlere meydan okuyarak siyasi düzeni sarstığını yazdı.
Politico 'AB seçimleri Fransız hükümetini devirdi' başlığını kullanırken, CNN Macron'un erken seçim konusunda kumar oynadığını yazdı. Bloomberg ise rotayı Almanya'ya çevirerek Scholz'un tarihi bir bozgun yaşadığını öne sürdü.
Öte yandan Belçika'da Pazar günü genel seçimler de düzenlendi. Seçimden yenilgiyle çıkan Belçika Başbakanı Alexander De Croo istifa kararı aldı. Bölünmeyi savunan Flaman milliyetçisi partiler seçimden zaferle çıktı.Kamuoyu yoklamalarının aksine ülkede aşırı sağ en büyük parti olmadı.
Flaman milliyetçisi muhafazakar sağ Yeni Flaman İttifakı, seçimden birinci çıktı.İkinci sırayı aşırı sağcı Flaman Çıkarı Partisi elde etti.
Sosyalistler, 21 yıl sonra oylarını arttırırken en büyük kazanımı Marksist İşçi Partisi (PVDA) elde etti. Marksistler, aşırı sağın ardından oylarını en çok arttıran kesim oldu.