Avrupa ve ABD: Derinden rahatsız etti

HALKLARIN Demokratik Partisi (HDP) Eş Genel Başkanları Selahattin Demirtaş ile Figen Yüksekdağ’ın da aralarında bulunduğu milletvekillerine yönelik operasyona ABD, Avrupa Birliği (AB) ve üye ülkelerden tepki geldi. AB üyesi ülkelerin Ankara büyükelçileri dün olağanüstü toplantı yaparken, Türkiye’nin Almanya’daki en üst diplomatik temsilcisi olan Berlin Maslahatgüzarı Ufuk Gezer Alman Dışişleri Bakanlığı’na çağrıldı. Ayrıca Türkiye’nin Stockholm maslahatgüzarı Kaya Türkmen İsveç, Türkiye’nin Kopenhag Büyükelçisi Mehmet Dönmez ise HDP operasyonu ile ilgili Danimarka Dışişleri Bakanlığı’na çağrıldı. Bazı dış siyasi tepkiler şöyle:   

- Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Sözcüsü Ravina Shamdasani, Cenevre’de yaptığı bir basın toplantısında, “Yetkililerin attıkları adımların kabul edilebilirin ötesine geçmiş olabileceğinden endişe duyuyoruz” dedi.

- Beyaz Saray Basın Sözcüsü Josh Earnest, “Son gözaltılar, Türkiye’de muhalif medya kuruluşlarına yönelik resmi baskının artmasının ardından geldi” açıklaması yaptı. ABD Dışişleri Bakan Yardımcısı Antony Blinken, Türk mevkidaşıyla görüşerek gözaltılarla ilgili ülkesinin endişelerini dile getirdi. Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü John Kirby ise ”ABD, muhalif milletvekillilerinin gözaltına alınması ve hükümetin internete yönelik bugünkü kısıtlamaları nedeniyle derin endişe duyuyor” dedi.

- Avrupa Parlamentosu Başkanı Martin Schulz, gözaltıların Türkiye’deki siyasi çoğulculuğun durumu hakkında ürkütücü sinyal verdiğini belirtti. Gözaltına alınanların Türk toplumunun meşru ve demokratik temsilcileri olduğunu kaydeden Schulz, “Türk yetkililer, Türkiye’yi sadece demokrasiden daha uzağa itmekle kalmıyor; AB-Türkiye ilişkilerini temelini oluşturan değerlere, ilkelere, normlara ve kurallara da sırtını dönüyor. Hükümetin hareket tarzı AB ile Türkiye arasındaki sürdürülebilir ilişkinin temelinin ve Türk hükümetinin demokratik değerler ile Avrupa arzusunun sorgulanmasına neden oluyor” dedi.

‘CİDDİ ENDİŞE VERİCİ’

- AB Dışişleri ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Federica Mogherini ve AB Komisyonu’nun Genişleme Müzakerelerinden Sorumlu Üyesi Johannes Hahn’ın ortak açıklamasında da ‘ciddi endişe’ vurgusu yapılarak ‘gelişmelerin Türkiye’deki parlamenter demokrasiye gölge düşürdüğü’ belirtildi. Açıklamada “Türkiye’nin, parlamenter demokrasisini, insan haklarına ve hukukun üstünlüğüne saygı da dahil olacak şekilde himaye etmesini ümit ediyoruz” denildi.

- Avrupa Parlamentosu Türkiye Raportörü Kati Piri, gözaltı kararlarını “saçmalık” olarak nitelendirdi. Türkiye’nin HDP’li milletvekillerinin gözaltına alınmasıyla “çizgiyi aştığını” söyleyen Piri, AB’ye Türkiye ile üyelik müzakerelerini derhal askıya alması çağrısı yaptı.

‘HAKLARA SAYGI  GÖSTERİLSİN’

- Avrupa Konseyi (AK) Genel Sekreteri Thorbjorn Jagland’ın Sözcüsü Daniel Holtgen ise yaptığı açıklamada, AK’nin Türkiye’nin de taraf olduğu Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin koruyucusu olduğunu hatırlatarak Jagland’ın bu bağlamda son gelişmeleri Türk yetkililerle uygun kanallar aracılığıyla ele aldığını duyurdu.

- Fransa Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Romain Nadal, HDP’li milletvekillerinin gözaltına alınmasını ‘ciddi bir endişe kaynağı’ olarak tanımladı.

- İtalya Başbakanı Matteo Renzi, Türkiye’deki gelişmeleri büyük endişeyle izlediklerini belirtti.

- Irak Kürt Bölgesel Yönetimi Başkanlığı, “HDP parlamenterlerinin gözaltına alınması bizim açımızdan endişe vericidir. Bu tür uygulamalar durumun daha da karmaşık hale gelip sorunların derinleşmesine sebep olur” açıklamasını yaptı.

ALMANYA’DAN AB UYARISI

TÜRKİYE’nin Berlin Maslahatgüzârı’nın Dışişleri’ne çağrılması talimatını veren Almanya Dışişleri Bakanı Frank Walter Steinmeier’den AB müzakereleri konusunda da uyarı geldi. Berlin’deki İngiltere Dışişleri Bakanı Boris Johnson ile basın toplantısında Steinmeier, “Gözaltılar iç politik gerilimin bir zirvesi. Hiç kimse Türkiye’nin terör tehdidinin üzerine kararlıca gitme hakkına karşı değil. Kanlı darbe girişimi de aydınlatılmalı. Ama terörle mücadele siyasi muhalefeti susturmak veya cezaevine koymak için bir gerekçe sunmamalı” dedi.

‘SALDIRIYA KINAMA’: Diyarbakır’daki terör saldırısını da en sert biçimde kınadıklarını vurgulayan Bakan Steinmeier, “Türkiye’deki sorumlular ülkelerinin hangi yolu gitmek istediğini ve bunun Türkiye, AB ilişkileri açısından ne anlama geleceğini çok iyi bilmeliler” diye konuştu. Steinmeier, bu mesajın Dışişleri’ne çağrılan Türk Maslahatgüzârı’na da verileceğini söyledi.

DIŞ BASIN

‘TÜRKİYE’DE GERİLİM ARTIYOR MU?’

HDP’ye operasyon dış basında da yankı buldu. Amerikan New York Times gazetesi, HDP Eş Genel Başkanı Selahattin Demirtaş’ın serinkanlı duruşu ve retorik yeteneğiyle ABD Başkanı Barack Obama’ya benzetildiğini yazdı. Alman Bild gazetesi “Türkiye’de gerilim artıyor mu” sorusunu yöneltti. Dış basından bazı tepkiler şöyle:

- New York Times (ABD): ABD gazetesi, “Demirtaş, baskı altında serinkanlı duruşu ve retorik yeteneğiyle Başkan Obama’ya benzetiliyordu, yakın zamana kadar Türk siyaset sahnesinin parlak yıldızı olarak değerlendiriliyordu. Hükümet onu ve partisini hedef almadan önce liberal ve laik seçmenleri de cezbetmeye başlamıştı” yorumunu yaptı.

- CNN (ABD): Amerikan televizyonu, “Hükümet, HDP’li vekillerin ifade vermeyi reddetmeleri yüzünden gözaltına alındığını bildirdi. Ankara, geçen yaz yaşanan darbe girişiminden bu yana muhaliflere baskı uygulamakla suçlanıyor” ifadelerini kullandı.    

- Bild (Almanya): Gazete, “Türkiye’de gerilim artıyor mu? Yeni gelişmeler yine Türkiye’yi kaosa mı sürüklüyor? Kürt siyasetçiler gözaltına alındı. Diyarbakır’daki patlamada can kaybı ve yaralılar söz konusu. Sosyal medya bloke edildi, polis basın toplantısını engelliyor” dedi..

- Spiegelonline (Almanya): Alman derginin internet sitesi, “Merkel’in Türkiye problemi geri döndü. Cumhurbaşkanı Erdoğan, gazetecileri ve muhalifleri tutuklattırıyor, Alman eleştirisine öfkeli yanıt veriyor. Ankara mülteci anlaşmasını bitirmekle tehdit ediyor” diye yazdı.

- Guardian (İngiltere): İngiltere’de yayınlanan gazete, “Demirtaş – (Bazı destekçileri tarafından ‘Kürt Obama’ olarak bilinen karizmatik lider) ve Yüksekdağ son birkaç aydır çeşitli suçlamalara hedef olmuştu, ancak ilk kez gözaltına alındılar” yorumunu yaptı.