Avrupa sandık başında: Gözler Meloni’de

Avrupa Birliği ülkelerindeki 360 milyondan fazla seçmen önümüzdeki 5 yıllık dönemde Avrupa Parlamentosu’nda (AP) görev yapacak 720 parlamenteri belirlemek üzere bugünden itibaren sandık başına gidiyor. Seçimler sadece AP üyelerinin belirlenmesi değil AB kurumlarında üst düzey yönetim kartlarının yeniden dağıtılması sonucunu da doğuracak. Merkez partiler seçime aşırı sağ tehdidi altında girerken, istikrarlı bir yükseliş içinde olan aşırı sağ, Avrupa siyasetine damga vurma peşinde. Popülistler ve aşırı sağcılar ortak hareket konusunda ayrılıklarını henüz aşamazken yeni yapılanmanın kilit ismi İtalya Başbakanı Giorgia Meloni olacak.

OYUN KURUCU OLABİLİR

Seçimlere Avrupa’nın karşıt iki vizyonu arasındaki bir referandum gözüyle bakan Meloni, Avrupa’daki aşırı sağ rüzgârdan yararlanarak hem AP’deki konfigürasyonda hem de AB Komisyonu’nun yapısında oyun kurucu olmak istiyor. Başbakan seçildikten sonra söylemini yumuşatsa da özünü koruyan Meloni diğer aşırı sağ partilerin yanı sıra seçimlerden zaferle çıkması beklenen AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen’in de yakın markajında. Anketlerde oy oranı yüzde 30’dan fazla çıkan ve “İtalya Avrupa’yı değiştiriyor” sloganını kullanan Meloni, dengeleri gözeten bir çizgi izlemek durumunda kalacak.

BELİRGİN YÜKSELİŞ

Meloni’nin popülist ve aşırı sağ üzerindeki etkisi merakla beklenirken İtalya’nın yanı sıra Fransa, Avusturya, Macaristan, Hollanda ve Belçika’da bu eğilimlerin ilk, Almanya’nın da aralarında bulunduğu dokuz ülkede ise ikinci ya da üçüncü sırada yer alacağına ilişkin ciddi öngörüler var. Gıda fiyatlarındaki artış, ekonomideki durgunluk, göç ve yaşam standartlarındaki gerilemenin seçmenler üzerindeki etkisiyle gücüne güç katan aşırı sağ ve popülistlerin AP’de güçlü ve ortak bir blok oluşturması AB’nin birçok alandaki adımlarını sekteye uğratabilir. Geçtiğimiz dönemlerde merkezin bu partileri frenleme gücü vardı. Şimdi ise bu etkinin daha zayıf olma riski var. Bazı diplomatlara göre AB, yeni bir dönemin eşiğinde.

GENÇLER GÖZDE

Katılımın düşüklüğünün özellikle merkez partiler açısından risk oluştırduğu AP seçimlerinde gözler gençlere çevrilmiş durumda. Bazı ülkeler AP seçimlerine katılım yaşını düşürdü. Almanya, Belçika, Avusturya ve Malta’da 16 yaşından itibaren oy kullanılabilecek. Yunanistan da ise yaş sınırı 17. Diğer ülkelerde ise 18 yaşından itibaren oy kullanılabiliyor. Daha fazla gencin katılacağı seçimlerde sandığa gitme oranında artış bekleniyor.

4 GÜNLÜK MARATON

1979’dan bu yana yapılan Avrupa seçimlerine Hollanda’dan start verilecek. Yarın İrlanda ve Çekya, cumartesi ise İtalya, Letonya, Malta, Slovakya sandık başında olacak. AB üyelerinin geri kalanı ise pazar günü sandığa gidecek. Seçimlerin dört güne yayılmasında ülkelerin ulusal seçim geleneklerinin dikkate alınması etkili oluyor.

AP’DE KOLTUK ARTIŞI

Bundan beş sene önce yapılan Avrupa seçimlerinde, Avrupa Parlamentosu’nun koltuk sayısı 751’di. İngiltere’nin AB’den ayrılmasıyla birlikte bu sayı 705’e düşürüldü. Bugün başlayacak seçimlerde belirlenecek AP üyesi sayısı ise 720 olacak. AP üyesi sayısındaki 15’lik artış, 12 ülkenin bir önceki seçime göre daha fazla parlamentere sahip olacağı anlamına geliyor. AP’deki üye sayısı sıralamasında Almanya (96), Fransa (79), ve İtalya (76) ilk üç sırada yer alırken Malta, Lüksemburg ve Güney Kıbrıs Rum Yönetimi altışar parlamenterle son sırada yer alıyorlar.