Ateşkes tutar mı?

Çatışmaların terk edilmesi uzlaşması nasıl sağlandı?
ABD ve Rusya, Suriye’de 2011’den beri devam eden savaşa siyasi çözüm bulmak amacıyla sürdürdükleri girişimler kapsamında önceki gün ateşkes üzerinde uzlaşmaya vardıklarını açıkladı. Açıklama, ABD Başkanı Obama ile Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in telefon konuşmasının ardından geldi. ABD’nin tonu daha temkinli, önceliğin insanların acılarının sona erdirmek olduğunu belirtirken Rus tarafı, “Nihayet, uzun süredir akan kanın durması ve şiddetin sona erdirilmesi için gerçek bir şans ortaya çıktı” dedi. Uzlaşma kapsamında Washington ve Moskova muhaliflerle Suriye ordusu ve müttefiklerinin anlaşmaya uyup uymadıklarını gözlemlemek için “acil hat kurma” kararı aldı.

Kısaca ateşkes denen durum ne öngörüyor?
27 Şubat gece yarısından itibaren yürürlüğe girmesi beklenen ateşkese göre, ABD ve Rusya askeri yetkilileri, muhalefetin pozisyonlarını belirleyecek. Bu bölgelere Rusya, Suriye ordusu ve müttefikleri ateş açmayacak. Muhalifler de Suriye ordusu ve müttefiklerine ateş açmayacak. Ateşkese IŞİD ve El Kaide’nin Suriye kolu Nusra Cephesi ve BM Güvenlik Konseyi’nin terör örgütü ilan ettiği diğer gruplar dahil değil. Bu örgütlere Rusya hava saldırısı düzenlemeye, Suriye’de karadan saldırmaya devam edecek. Anlaşmaya taraf olan gruplar ateşkes süresince birbirinden toprak almaya çalışmayacak. Kendilerini savunmaları gereken durumlarda orantılılık ilkesinden vazgeçilmeyecek. Ateşkesin ilk etapta 2 hafta süreyle uygulanması, tarafların 2 hafta süreyle anlaşmaya uyması durumunda sürenin uzatılması gündemde.

Suriye rejiminin şartları ne?
Suriye Dışişleri, hükümetin ABD ile Rus arasında varılan ateşkes anlaşmasını kabul ettiğini açıkladı. Ancak bazı şartlar öne sürdü. Buna göre; Suriye hükümeti, IŞİD, Nusra Cephesi ve Nusra Cephesi ile ilişkili diğer terörist gruplara yönelik operasyonlarını sürdürmek şartıyla operasyonları durduracak. Suriye hükümeti, operasyonları hangi bölgelerde durduracaklarını ve hangi grupları vurmayı bırakacaklarını Rusya ile koordineli belirleyecek. Rejim, sivillere ya da askeri güçlere yönelik herhangi bir saldırıya cevap verme hakkını saklı tutacak. Suriye hükümeti, silahlı grupların pozisyonlarını güçlendirmeleri halinde anlaşmayı ortadan kaldırabilecek. Ateşkes sırasında silahlı örgütlere dışarıdan yapılan yardımlar ve militan geçişi durdurulmalı.

Muhaliflerin şartları ne?
Askıya alınan Cenevre görüşmelerine katılan Suudi Arabistan, Katar ve Türkiye destekli Suriye Muhalefeti Yüksek Müzakere Komitesi’nden yapılan yazılı açıklamada geçici ateşkese ancak şartlı olarak ‘evet’ denileceği belirtildi. Komite ateşkes için dört şartını şöyle sıraladı: Muhaliflerin kontrolündeki bölgelerde tüm ablukaların kaldırılması, insani yardım geçişlerine izin verilmesi, gözaltındaki muhaliflerin serbest bırakılması, sivilleri hedef alan tüm hava ve topçu bombardımanlarının sonlandırılması.

Ablukaların kaldırılması ve gözaltındaki muhaliflerin salıverilmesi, önceki gece açıklanan ABD-Rus planında yer almıyor. Diğer şartlar ise planda var.


Suriye’nin çeşitli bölgelerinde çatışmalar sürerken başkent Şam’ın rejim kontrolündeki bölgelerinde normal hayat büyük ölçüde devam ediyor. Dün Suriyeli genç kızlar, bir havuzbaşında selfie (özçekim) yapıyordu. Louai BESHARA (AFP)

YPG ne yapacak?
PKK’nın Suriye’deki uzantısı YPG’den ismini açıklamayan bir yetkili, İngiliz Reuters ajansına yaptığı açıklamada, ABD-Rusya ateşkes planına dahil olup olmamayı ciddi olarak gözden geçirdiklerini söylerken “Alınmış bir karar yok” dedi. YPG, IŞİD’e ve Halep kuzeyinde muhaliflere karşı savaşıyor.

ÇEKİNCELER NELER?
Suriye’nin kuzeyinde İdlib ilini mart ayında Nusra’nın başını çektiği Fetih Ordusu adında muhalifler ele geçirmişti. Halep’te de bazı bölgelerde muhaliflerle Nusra Cephesi “iç içe geçmiş” durumda.

Suriye rejimi ile muhalifler arasında dolaylı görüşmeler, 3 Şubat’ta ordunun Halep’teki ilerlemesinin ardından çökmüştü. Rusya’nın Nusra’yı bahane ederek ‘muhaliflere’ hava saldırısı düzenlemeye devam etmesi endişesi var.

Suriye Muhalif ve Devrimci Güçler Ulusal Koalisyonu Başkanı Halit Hoca da “Nusra bizim için sorunlu bir nokta. Nusra sadece İdlib’de değil, Halep’te de var, Şam’da da, ülkenin güneyinde de. Kritik mesele, Nusra bahanesiyle sivillerin ya da ÖSO’nun hedef alınmaya devam edilmesi” diye konuştu.

KURTULMUŞ: ÖNEMLİ AMA ÇOK İYİMSER DEĞİLİZ
Pazartesi günü ABD Dışişleri Bakanı John Kerry, İngiltere, Fransa, Almanya, S. Arabistan, Katar ve Türkiye’den mevkidaşlarını bilgilendirdi. Başbakan Yardımcısı ve Hükümet Sözcüsü Numan Kurtulmuş, “Suriye’de ateşkes önemli, inşallah altı aylık görüşmelerde olumlu bir sonuç çıkar bu anlamda çok iyimser değiliz” dedi. Kurtulmuş, “Rusya ‘hazır ateşkes başladı, IŞİD hedeflerini bombalıyoruz’ diye sivil halkı bombalar ve rejime alan açarsa olayın ruhuna aykırı olur. İnşallah 18 aylık geçişte bütün grupların temsil edildiği Esadsız bir hükümet kurulur” diye konuştu. Türkiye’nin ateşkesten sonra YPG hedeflerine topçu ateşine devam edip etmeyeceğine dair soruya Kurtulmuş, “Türkiye sınır aşırı operasyonların hiçbirisini savunma pozisyonunda kalmadan yapmadı. Sadece ‘siz bize ateş ederseniz biz de ateş ederiz” yanıtını verdi.