Asya kıyameti Afrika’yı bile vurdu
Güncelleme Tarihi:
Oluşturulma Tarihi: Aralık 27, 2004 01:27
Merkez üssü Endonezya’nın Sumatra Adası’nın batı ucu açıklarında olan Richter ölçeği ile 9’luk deprem, Güneydoğu Asya’yı kıyamet yerine çevirdi. Okyanus tabanının 40 kilometre altında oluşan ve 2.5 dakika süren depremin yarattığı dev tsunami dalgaları 12 bin can aldı. Binlerce kişi kayboldu..
Yüzyılın depreminden fotoğraflar
ASYA’nın güneyi dün sabah son 44 yılın en büyük depremiyle sarsıldı. Richter ölçeğine göre 9 büyüklüğündeki depremin neden olduğu dev tsunami dalgaları Endonezya’dan Hindistan ve Sri Lanka’ya kadar olan geniş bir bölgede 12 bin kişinin ölümüne, binlerce kişinin kaybolmasına yol açtı. 2.5 dakika süren deprem bir milyon kişiyi de evsiz bıraktı.
7’LiK 9 ARTÇI
Merkez üssü Endonezya’nın Sumatra Adası’nın batısında, ayrılıkçı çatışmaların olduğu Aceh bölgesi açıklarında, Hint Okyanusu’nun 40 kilometre altında bulunan, yerel saatle sabah 8:00’de meydana gelen depremi 7 şiddetinde 9 kadar artçı deprem izledi. Tsunami dalgaları Sri Lanka, Hindistan, Tayland, Malezya, Maldiv Adaları, Myanmar ve Malezya sahillerini altüst etti.
5. BÜYÜK DEPREM
Deprem, Şili’de 1960’da meydana gelen 9.5 büyüklüğündeki depremden bu yana en büyük deprem olmakla birlikte, can kaybı ve hasarın neredeyse tamamı sarsıntının yarattığı güçlü tsunami dalgalarının sahilleri sulara gömmesiyle oluştu. Amerikan Jeolojik Araştırmalar Merkezi’nin büyüklüğünü Richter ölçeğine göre 9 olarak açıkladığı deprem, dünya genelinde depremlerin kaydedilmeye başlandığı 1900 yılından bu yana da beşinci sırada yer alıyor.
BALIKÇILAR SIR
Yüzlerce balıkçının da kayıp olduğu öğrenildi. Malezya’daki binlerce kayıp arasında da balıkçılar var. Hindistan’ın güney kıyısında da başta Madras kenti olmak üzere büyük hasar ve 2 binden fazla ölü var. Tayland ile Bangladeş’de de depremin ardından metrelerce yükselen dalgalar özellikle sahilde bulunan pek çok kişiyi denize sürükledi, köy ve kasabaları sular altında bıraktı. Şu ana kadar aralarında turistlerin de olduğu 400 kadar kişinin öldüğü bildirilen Tayland’da Başbakan Taksin Şinavatra sahil bölgelerindeki halkın yüksek yerlere tahliye edilmesi için talimat verdi.
ADALAR SİLİNDİ
Maldiv Adaları’nda da büyük bir su baskını olduğu, deniz seviyesinden sadece 1 metre yükseklikte bulunan birçok adanın haritadan silindiği haber veriliyor. 1192 mercan adadan oluşan Maldivler’de 32 kişinin öldüğü bildirildi. Ülkenin tek uluslararası havaalanı ise trafiğe kapatıldı. Deprem ve tsunamiden etkilenen Güney Asya bölgesinde elektrik ve telefon hatları kesildiğinden, hasar ve can kaybı konusunda bilgi almak güçleşiyor. Yetkililer sular çekildikçe daha fazla ceset bulacaklarından endişe ediyorlar.
10 metrelik tsunami dalgaları
ENDONEZYA’nın bin 500 metre açığında, okyanus tabanının 40 kilometre derininde gerçekleşen dev sarsıntı, bin kilometrelik fayı harekete geçirdi. Fayla birlikte milyarlarca tonluk su kütlesi de harekete geçti. Saatte 800 kilometre hızla ilerleyen dalgalar, 1 buçuk saat sonra ulaştıkları Sri Lanka açıklarında aniden 200 kilometrelik hıza düştü. Ancak dalgalar, ani yavaşlamanın etkisiyle 6 ile 10 metre yüksekliğe ulaşarak 150 kilometre süratle kıyıya vurdu. Dalgaların 4 bin 600 kilometre uzaklıktaki Afrika’ya ulaşması ise 5 saati buldu. Endonezya, Malezya, Sri Lanka, Tayland, Hindistan, Bangladeş, Maldivler, Myanmar, Somali, Kenya ve Tanzanya’yı etkileyen korkunç tsunami dalgaları inanılmaz bir süratle sahil şeritlerini süpürdü.
Erken uyarı sistemi yoktu
HİNDİSTAN’ın Madras kentindeki ünlü Marina Plajı’na dev tsunami dalgalarının ulaşması 2 saat aldı. Bölgedeki yoksul ülkeler, Japonya’dakine benzer bir tsunami erken uyarı sistemi kurmuş olsalardı, binlerce kişinin hayatı kurtulacak, büyük felaket yaşanmayacaktı.
Dolunay depremi tetikledi mi
DEPREMİN, Ateş Çemberi olarak nitelendirilen bölgede, dolunay zamanında meydana gelmesi birçok insanın aklına ayın depremler üzerindeki etkisini getirdi. İÜ Öğretim üyesi Doçent Oğuz Gündoğdu, ayın çekim gücü ile depremler arasındaki ilişkinin araştırıldığını, ancak henüz bilimsel kurala bağlanmadığını söyledi.
Karadakini denize denizdekini karaya
Dalış sporu ile ilgilenenler için bir cennet olan Tayland’ın Phuket Adası’nı vuran tsunami, tatil cennetini cehenneme çevirdi. Denizin kıyısında bulunan tekne, jet-ski gibi araçlar kent merkezine kadar sürüklenirken, birçok otomobil de dev dalgalarla denize sürüklendi. Malezya’nın turistik adası Penang tsunamiye 28 kurban verdi. Limana halatla bağlanmış tekneler tsunamiyle birlikte kentin caddelerine kadar taşındı. Tsunami en fazla Sri Lanka’yı etkiledi. Dev dalgalar Sri Lanka sahilinin geniş bir kesimini sular altında bıraktı. Başkent Colombo’nun 60 km güneyindeki Maddampegama’da evler okyanusun sularına gömüldü.
Dev dalgaların eseri
Tsunami dalgaları Tayland’ın turist merkezi Phuket adasını altüst etti. Denizin içinde ne varsa caddelere fırladı. Sahilden uçarak gelen bir sandal sokak ortasında devrilmiş otobüsün altına girdi. Turistler manzarayı dehşet içinde izledi. Hindistan’ın Madras kentinde tsunaminin yuttuğu balıkçı teknesi kıyıdaki taşlara vurdu. Omurgası kırılan tekne tamamen kullanılamaz hale geldi.
Sahillerden topladılar
Tayland’ın güneyindeki Phuket’teki Patong plajından çok sayıda ceset toplandı. Ne ambulans vardı, ne bir sedye. Bölge halkı karga tulumba taşıdıkları cesetleri kamyonetlere atarak götürdüler. Hindistan’da da sahillerden toplanan boğulmuş insanların cesetleri Madras Devlet Hastanesi’ne sığmadı. Cesetler arasında karısını bulan bir adam başucuna çöküp ağladı.
Film gerçek oldu
Tsunami korkusu birçok kez kıyamet senaryolu filmlere konu oldu. Bunlardan en çarpıcı olanı 1998 yapımı Deep Impact (Derin Darbe) adlı filmdi. Dünyaya düşen bir göktaşını konu alan filmde, daha sonra yaşanan dev dalgaların New York’ta Manhattan’ı yok edişi çarpıcı bir şekilde yansıtılmıştı.
Ekrandaki dehşet
Son 44 yılın en büyük depreminin ölçeği yerel rasathaneler tarafından önce düşük verildi. Jakarta’daki Endonezya Meteoroloji ve Jeofizik Ajansı görevlileri dünkü depremin grafiğini bilgisayar ekranından izlerken, Amerikan Jeolojik Araştırmalar Merkezi, depremin büyüklüğünü Richter ölçeğine göre 9 olarak tespit etti.
Terör sandılar
Afet bölgesinde birçok havaalanı gibi Tayland’ın Bangkok havalanı da kapatıldı. Rüya gibi Noel tatili geçirme hayalleriyle Phuket adasına gitmeyi bekleyen Batılı turist kız da ne yapacağını bilmeden alanda bekleyenlerle birlikte endişe içinde oturuyordu. İngiliz turist Gerrard Donnelly, ‘Eşim Emily ile birlikte çok şiddetli bir ‘güm’ sesi duyduk. Balkona çıktık, herkes çığlık çığlığaydı. Terör saldırısı sandık’ dedi.
Yüksekteydik kurtulduk
400 kişinin can verdiği Tayland’ın dalış noktalarıyla dolu tatil cenneti adası Phuket’te hastaneler yaralı turistlerle doldu. Turistlerden biri, ‘Kumsala yakın bungalovumuzda kalırken dev bir dalga kıyıya vurdu. Plajdakilerin hemen hepsi öldü, biz yüksekte olduğumuz için kurtulduk’ dedi.
Bem’le aynı tarih: 30 bin kişi ölmüştü
GÜNEY Asya’yı cehenneme çeviren 9’luk deprem ve tsunami dalgaları, tarihiyle de dikkat çekti. Deprem, bir yıl önce 26 Aralık günü İran’ın tarihi Bem şehrinde meydana gelen ve 30 bin kişinin ölümüne yol açan depremin yıldönümüne rastlıyor.
En ölümcül deprem Çin’de yaşandı
28 Temmuz 1976 Çin’in Tangshan kentindeki 7.8 büyüklüğündeki depremde, 242 bin kişi öldü, 164 bin kişi yaralandı.
21 Haziran 1990 İran’daki 7.7’lik depremde 40 binden fazla insan öldü.
26 Aralık 2003 İran’ın tarihi Bem kentindeki 6.7 büyüklüğündeki depremde 31 bin 884 kişi öldü, 18 bin kişi yaralandı.
7 Aralık 1988: Ermenistan,’da 7.0’lik deprem 25 bin can aldı.
17 Ağustos 1999: Marmara depremi. 7.4 büyüklüğündeki depremde 15 bin 613 kişi öldü, 25 bin kişi yaralandı.
7’LiK 9 ARTÇI
Merkez üssü Endonezya’nın Sumatra Adası’nın batısında, ayrılıkçı çatışmaların olduğu Aceh bölgesi açıklarında, Hint Okyanusu’nun 40 kilometre altında bulunan, yerel saatle sabah 8:00’de meydana gelen depremi 7 şiddetinde 9 kadar artçı deprem izledi. Tsunami dalgaları Sri Lanka, Hindistan, Tayland, Malezya, Maldiv Adaları, Myanmar ve Malezya sahillerini altüst etti.
5. BÜYÜK DEPREM
Deprem, Şili’de 1960’da meydana gelen 9.5 büyüklüğündeki depremden bu yana en büyük deprem olmakla birlikte, can kaybı ve hasarın neredeyse tamamı sarsıntının yarattığı güçlü tsunami dalgalarının sahilleri sulara gömmesiyle oluştu. Amerikan Jeolojik Araştırmalar Merkezi’nin büyüklüğünü Richter ölçeğine göre 9 olarak açıkladığı deprem, dünya genelinde depremlerin kaydedilmeye başlandığı 1900 yılından bu yana da beşinci sırada yer alıyor.
BALIKÇILAR SIR
Yüzlerce balıkçının da kayıp olduğu öğrenildi. Malezya’daki binlerce kayıp arasında da balıkçılar var. Hindistan’ın güney kıyısında da başta Madras kenti olmak üzere büyük hasar ve 2 binden fazla ölü var. Tayland ile Bangladeş’de de depremin ardından metrelerce yükselen dalgalar özellikle sahilde bulunan pek çok kişiyi denize sürükledi, köy ve kasabaları sular altında bıraktı. Şu ana kadar aralarında turistlerin de olduğu 400 kadar kişinin öldüğü bildirilen Tayland’da Başbakan Taksin Şinavatra sahil bölgelerindeki halkın yüksek yerlere tahliye edilmesi için talimat verdi.
ADALAR SİLİNDİ
Maldiv Adaları’nda da büyük bir su baskını olduğu, deniz seviyesinden sadece 1 metre yükseklikte bulunan birçok adanın haritadan silindiği haber veriliyor. 1192 mercan adadan oluşan Maldivler’de 32 kişinin öldüğü bildirildi. Ülkenin tek uluslararası havaalanı ise trafiğe kapatıldı. Deprem ve tsunamiden etkilenen Güney Asya bölgesinde elektrik ve telefon hatları kesildiğinden, hasar ve can kaybı konusunda bilgi almak güçleşiyor. Yetkililer sular çekildikçe daha fazla ceset bulacaklarından endişe ediyorlar.
10 metrelik tsunami dalgaları
ENDONEZYA’nın bin 500 metre açığında, okyanus tabanının 40 kilometre derininde gerçekleşen dev sarsıntı, bin kilometrelik fayı harekete geçirdi. Fayla birlikte milyarlarca tonluk su kütlesi de harekete geçti. Saatte 800 kilometre hızla ilerleyen dalgalar, 1 buçuk saat sonra ulaştıkları Sri Lanka açıklarında aniden 200 kilometrelik hıza düştü. Ancak dalgalar, ani yavaşlamanın etkisiyle 6 ile 10 metre yüksekliğe ulaşarak 150 kilometre süratle kıyıya vurdu. Dalgaların 4 bin 600 kilometre uzaklıktaki Afrika’ya ulaşması ise 5 saati buldu. Endonezya, Malezya, Sri Lanka, Tayland, Hindistan, Bangladeş, Maldivler, Myanmar, Somali, Kenya ve Tanzanya’yı etkileyen korkunç tsunami dalgaları inanılmaz bir süratle sahil şeritlerini süpürdü.
Erken uyarı sistemi yoktu
HİNDİSTAN’ın Madras kentindeki ünlü Marina Plajı’na dev tsunami dalgalarının ulaşması 2 saat aldı. Bölgedeki yoksul ülkeler, Japonya’dakine benzer bir tsunami erken uyarı sistemi kurmuş olsalardı, binlerce kişinin hayatı kurtulacak, büyük felaket yaşanmayacaktı.
Dolunay depremi tetikledi mi
DEPREMİN, Ateş Çemberi olarak nitelendirilen bölgede, dolunay zamanında meydana gelmesi birçok insanın aklına ayın depremler üzerindeki etkisini getirdi. İÜ Öğretim üyesi Doçent Oğuz Gündoğdu, ayın çekim gücü ile depremler arasındaki ilişkinin araştırıldığını, ancak henüz bilimsel kurala bağlanmadığını söyledi.
Karadakini denize denizdekini karaya
Dalış sporu ile ilgilenenler için bir cennet olan Tayland’ın Phuket Adası’nı vuran tsunami, tatil cennetini cehenneme çevirdi. Denizin kıyısında bulunan tekne, jet-ski gibi araçlar kent merkezine kadar sürüklenirken, birçok otomobil de dev dalgalarla denize sürüklendi. Malezya’nın turistik adası Penang tsunamiye 28 kurban verdi. Limana halatla bağlanmış tekneler tsunamiyle birlikte kentin caddelerine kadar taşındı. Tsunami en fazla Sri Lanka’yı etkiledi. Dev dalgalar Sri Lanka sahilinin geniş bir kesimini sular altında bıraktı. Başkent Colombo’nun 60 km güneyindeki Maddampegama’da evler okyanusun sularına gömüldü.
Dev dalgaların eseri
Tsunami dalgaları Tayland’ın turist merkezi Phuket adasını altüst etti. Denizin içinde ne varsa caddelere fırladı. Sahilden uçarak gelen bir sandal sokak ortasında devrilmiş otobüsün altına girdi. Turistler manzarayı dehşet içinde izledi. Hindistan’ın Madras kentinde tsunaminin yuttuğu balıkçı teknesi kıyıdaki taşlara vurdu. Omurgası kırılan tekne tamamen kullanılamaz hale geldi.
Sahillerden topladılar
Tayland’ın güneyindeki Phuket’teki Patong plajından çok sayıda ceset toplandı. Ne ambulans vardı, ne bir sedye. Bölge halkı karga tulumba taşıdıkları cesetleri kamyonetlere atarak götürdüler. Hindistan’da da sahillerden toplanan boğulmuş insanların cesetleri Madras Devlet Hastanesi’ne sığmadı. Cesetler arasında karısını bulan bir adam başucuna çöküp ağladı.
Film gerçek oldu
Tsunami korkusu birçok kez kıyamet senaryolu filmlere konu oldu. Bunlardan en çarpıcı olanı 1998 yapımı Deep Impact (Derin Darbe) adlı filmdi. Dünyaya düşen bir göktaşını konu alan filmde, daha sonra yaşanan dev dalgaların New York’ta Manhattan’ı yok edişi çarpıcı bir şekilde yansıtılmıştı.
Ekrandaki dehşet
Son 44 yılın en büyük depreminin ölçeği yerel rasathaneler tarafından önce düşük verildi. Jakarta’daki Endonezya Meteoroloji ve Jeofizik Ajansı görevlileri dünkü depremin grafiğini bilgisayar ekranından izlerken, Amerikan Jeolojik Araştırmalar Merkezi, depremin büyüklüğünü Richter ölçeğine göre 9 olarak tespit etti.
Terör sandılar
Afet bölgesinde birçok havaalanı gibi Tayland’ın Bangkok havalanı da kapatıldı. Rüya gibi Noel tatili geçirme hayalleriyle Phuket adasına gitmeyi bekleyen Batılı turist kız da ne yapacağını bilmeden alanda bekleyenlerle birlikte endişe içinde oturuyordu. İngiliz turist Gerrard Donnelly, ‘Eşim Emily ile birlikte çok şiddetli bir ‘güm’ sesi duyduk. Balkona çıktık, herkes çığlık çığlığaydı. Terör saldırısı sandık’ dedi.
Yüksekteydik kurtulduk
400 kişinin can verdiği Tayland’ın dalış noktalarıyla dolu tatil cenneti adası Phuket’te hastaneler yaralı turistlerle doldu. Turistlerden biri, ‘Kumsala yakın bungalovumuzda kalırken dev bir dalga kıyıya vurdu. Plajdakilerin hemen hepsi öldü, biz yüksekte olduğumuz için kurtulduk’ dedi.
Bem’le aynı tarih: 30 bin kişi ölmüştü
GÜNEY Asya’yı cehenneme çeviren 9’luk deprem ve tsunami dalgaları, tarihiyle de dikkat çekti. Deprem, bir yıl önce 26 Aralık günü İran’ın tarihi Bem şehrinde meydana gelen ve 30 bin kişinin ölümüne yol açan depremin yıldönümüne rastlıyor.
En ölümcül deprem Çin’de yaşandı
28 Temmuz 1976 Çin’in Tangshan kentindeki 7.8 büyüklüğündeki depremde, 242 bin kişi öldü, 164 bin kişi yaralandı.
21 Haziran 1990 İran’daki 7.7’lik depremde 40 binden fazla insan öldü.
26 Aralık 2003 İran’ın tarihi Bem kentindeki 6.7 büyüklüğündeki depremde 31 bin 884 kişi öldü, 18 bin kişi yaralandı.
7 Aralık 1988: Ermenistan,’da 7.0’lik deprem 25 bin can aldı.
17 Ağustos 1999: Marmara depremi. 7.4 büyüklüğündeki depremde 15 bin 613 kişi öldü, 25 bin kişi yaralandı.