Arşimed lazerin de babası

Yunanlı matematikçi ve filozof Arşimed, hamamda suyun kaldırma kuvvetini bularak, ‘Evreka’ (Buldum) diye sokağa fırlamakla kalmamış, günümüz lazer silahının da atası sayılan bir yöntemle aynalarla Roma donanmasını yakmış. Bugüne kadar sadece ‘efsane’ diye geçiştirilen bu hikayenin, gerçek olduğu ortaya çıktı.

ÜNLÜ Yunanlı matematikçi Arşimed, Milattan Önce 210 yılında hamamdan ‘Evreka’ (Buldum) diye bağırarak çıplak bir vaziyette sokağa fırlar. Syracuse halkı, ‘delirdi’ diye düşünür. Ancak Arşimed, suyun kaldırma kuvvetini bulmuştur... Tüm dünyada ilkokul öğrencileri bile bu hikayeyi bilir. Bilimadamları geçtiğimiz günlerde Arşimed'in bir başka buluşunu ortaya çıkardı. Arşimed, efsanelerde anlatıldığı gibi, lazer silahının atası sayılan bir yöntemle, aynalarla Roma donanmasını yakmış...

OPTİK BİLGİSİ VARMIŞ

ABD'nin Louisville Üniversitesi Tarih Profesörü Robert Temple, Roma İmparatorluğu'nun yükselişini en iyi anlatan, Arşimed döneminde yaşamış Yunanlı tarihçi Polibius'un eserlerini yeniden tercüme etti. Polibius'un kayıp notlarından yararlanan Yunanlı tarihçi Lucian ve tıp yazarı Galen'in eserlerini de tercüme eden Prof. Temple, Arşimed'in ‘optik’ alanında oldukça gelişmiş bilgilere sahip olduğunu ortaya çıkardı.

Aslında tarihçiler, Arşimed dönemindeki toplumların optik teknolojisiyle kalın kenarlı aynalar üretecek ve bu aynalarla güneş enerjisini bir silaha dönüştürecek bilgiye sahip olmadığını savunuyordu.

Ancak geçtiğimiz günlerde British Museum'daki bilimadamları, müzenin tozlu deposunda duran küçük bir cam parçasını yeniden incelemeye aldılar. Asur kenti Kalhu'nun kalıntıları arasından çıkartılmış bu cam parçası, aslında yakını daha iyi görmeyi sağlayan, hipermetropların kullandığı bir gözlük camıydı. Böylece M.Ö. 800 yılına ait bu gözlük camı, Arşimed'den 600 yıl önce yaşamış medeniyetlerin bile optik alanında ileri seviyede olduğunu ortaya çıkardı.

Prof. Robert Temple'ın araştırmalarına göre, Arşimed sadece astronomi, matematik ya da tıpla ilgilenen bir filozof değil, aynı zamanda dönemin yüksek teknoloji savaş silahları üreten bir bilimadamıydı.

DONANMAYI YAKTI

M.Ö. 212 yılında Arşimed'in doğup yaşadığı, Sicilya adasındaki Yunan kent devleti Syracuse, Roma İmparatorluğu'nun donanması tarafından kuşatma altına alındı. Syracuse Kralı'nın askeri danışmanı Arşimed, aynalarla donanmış bir bölük asker ile güneş enerjisini donanmanın üzerine yönlendirdi ve Romalılar daha kilometrelerce uzaktayken gemilerini yakmayı başardı.

Arşimed ayrıca, dev kayalar ve alev topları atan mancığı da geliştirdi. Lazer silahı ya da güdümlü füzelerin ilk atalarını sayılan bu silahları üreten Arşimed, tüm çabalarına rağmen Syracuse kentinin düşmesini engelleyemedi.

Arşimed'in aynalarla ışık huzmeleri göndererek gemileri yakması, Bizanslılar tarafından da denendi. Bizanslılar, 6'ncı yüzyılda İstanbul'u kuşatan düşman donanmasını da Arşimed yöntemiyle yakmayı başardı.

Günümüz bilimadamları da aynalarla gemi yakmanın mümkün olup olmadığını denedi. 1973 yılında Yunanlı bilimadamları, 60 ayna ile güneş ışığını yansıttılar ve yaklaşık 100 metre açıkta duran bir tekneyi yakmayı başardılar. Yakma işlemi ise sadece 3 dakika sürdü.