Ankara’dan Amerika’ya Afgan göçmen tepkisi: Çok istiyorsanız ABD’ye götürün

ABD’nin Türkiye gibi bölge ülkelerine kendi imkânlarıyla giden Afganları kabul edeceğini duyurmasına Türkiye’den tepki geldi. Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Tanju Bilgiç, ABD’nin açıkladığı “ABD İçin Çalışan Afganlar ve Ailelerine Yönelik Göçmen Kabul Programı”na ilişkin, “Türkiye olarak ABD’nin sorumsuz ve ülkemize danışmadan aldığı kararı kabul etmiyoruz. ABD, eğer bu kişileri ülkesine almak istiyor ise doğrudan uçaklarla ülkesine nakletmesi mümkündür” ifadelerini kullandı. ABD Dışişleri Bakanlığı’nın geçen pazartesi günkü brifinginde Afganların, mülteci başvurusu için üçüncü ülkelerde başvuru yapabileceği belirtilmiş, Türkiye’nin adı da gündeme gelmişti.

‘GÖÇ KRİZİNE YOL AÇAR’

Konuya ilişkin sorulan soruya yazılı yanıt veren Bilgiç, “Öncelikle ABD’nin açıklaması bölgemizde büyük bir göç krizine neden olacak ve göç yollarında Afganların acılarını artıracaktır. Soruna bölge ülkeleri arasında çözüm bulmak yerine ülkemizin rızası olmaksızın ülkemizde çözüm aranmak istenmesi kabul edilemez” değerlendirmesinde bulundu. Türkiye’nin son 7 yıldır dünyada en fazla sığınmacıya ev sahipliği yapan ülke olduğunu anımsatan Bilgiç, yeni bir göç krizinin üçüncü bir ülke adına üstlenecek kapasitesinin bulunmadığını ifade etti. Bilgiç, şunları kaydetti: “Türkiye olarak ABD’nin sorumsuz ve ülkemize danışmadan aldığı kararı kabul etmiyoruz. Bölgemizde üçüncü ülkelerin kararları neticesinde yaşanan göç krizlerinin yükünün Türk milleti tarafından üstlenilmesini kimse beklememelidir.”

‘BEKLEME ODASI DEĞİL’

Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanı Fahrettin Altun da ABD’nin bazı Afganların Türkiye dahil üçüncü ülkeler üzerinden ABD’ye göç başvurusu yapabilecekleri açıklamasına, “Türkiye kimsenin bekleme odası değildir, olmayacaktır” sözleriyle tepki gösterdi. Bloomberg’e konuşan Altun, “ABD Dışişleri Bakanlığı’nın ABD tarafından fonlanan proje ve kuruluşlarda çalışan bazı Afganistan vatandaşlarına üçüncü ülkelere giderek ABD’den sığınma talebinde bulunma çağrısını derin endişeyle karşılıyoruz” dedi. Altun, “Sınır güvenliğimizi muhafaza etmek için var gücümüzle çalışmaya devam edeceğiz” diye konuştu.

AK Parti Genel Başkanvekili Numan Kurtulmuş, “Afgan göçmenlerin nereye gönderileceğine ilişkin hesap yapan emperyalistler, önce Afganistan’ı on yıllardır süren işgalleriyle ne hale getirdiklerinin hesabını versinler. ABD yönetiminin ülkemizi bir göçmen istasyonu olarak kullanma planını reddediyoruz, kabul edilemez” dedi.

Günlük basın toplantısında konuşan ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Ned Price, Blinken’ın açıklamalarının endişe yaratması sebebiyle üzüntü duyduklarını belirterek Afgan mültecileri Türkiye dahil hiçbir ülkeye yönlendirmediklerini söyledi. “Koruma arayan bireyleri belirli güvenli bölgelere yönlendirmenin veya teşvik etmenin, ABD hükümetinin politikası olmadığını belirtmek istiyorum” şeklinde konuşan Price, 4 milyondan fazla mülteciye ev sahipliği yapan Türkiye’ye müteşekkir olduklarını vurguladı.

ASKERİ KAMUFLAJLI O AFGANLAR YAKALANDI

İSTANBUL’un Zeytinburnu sahili Kazlıçeşme mevkinde askeri kamuflajlı bir grup Afganistanlı düzensiz göçmenin görüntülerinin sosyal medyada paylaşılmasının ardından çalışma başlatan İstanbul Emniyet Müdürlüğü ekipleri, görüntülerdeki 9 Afganistanlıyı gözaltına aldı. Görüntülere sosyal medyada tepki yağarken, polis yaptığı araştırmada, görüntülerdeki kişilerin Zeytinburnu Yeşiltepe Mahallesi’nde kaldıklarını belirledi. Düzenlenen operasyonla, Afganistanlı M.R. (27), Z.C. (25), R.N. (18), A.H. (25), A.A. (22), M.U. (18), C.T. (21), H.R. (21) ve H.O. (21) gözaltına alındı. Gözaltına alınan kişilerin yapılan incelemelerinde bir suç ya da terör örgütüyle bağlantıları olmadığı belirlendi. 9 kişi hakkında sınır dışı işlemleri başlatıldı.

Askeri kamuflajla yakalanan Afganlılara sorgularında neden böyle kıyafetlerle gezdikleri soruldu. Afganlar verdikleri ifadelerde, “Afganistan’ın Peştun bölgesinden geliyoruz. Sürekli savaş olduğu için yaşadığımız bölgede de bu kıyafetleri giyeriz. Bizim için yöresel bir kıyafettir. Bayramlarda, bizim için önemli günlerde de giyeriz. Bu kıyafetleri de yanımızda çantalar içerisinde getirdik. Buraya gelince de yöresel kıyafet olarak düşündüğümüz için giydik. Başka bir amacımız yoktu” dedi. Afganlıların gelmeden önce İstanbul Zeytinburnu’nda yaşayan akraba ve tanıdıklarını aradıkları, buraya geldikten sonra da onların yardımıyla evlere yerleştikleri belirlendi.

BLINKEN’A SORULMUŞTU

ABD Dışişleri Bakanlığı’nın pazartesi günkü brifinginde Taliban’dan kaçan Afganların, mülteci başvurusu için üçüncü ülkelere başvurabileceği belirtilmişti. Türkiye’nin de adı gündeme gelmişti. ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken’a brifingde Afganistan’dan ayrılıp ABD’ye ulaşmak isteyen Afganların P-1 programı (spor, sanat, kültürel faaliyet vizesi) altında üçüncü ülkelere nasıl ulaşabilecekleri sorulmuştu. Muhabir, Blinken’a “Türkiye ve komşu ülkelerin sınırları açmasını istiyorsunuz. O insanlar Taliban kontrol noktalarını nasıl geçecek” diye sormuştu. Blinken de çok zor bir durum olduğunu belirterek şunları söylemişti: “Sadece Afganistan’ın içinde değil, buraya komşu ülkelere de oralara gelenlere destek vermeleri için yardım sağlıyoruz.” Blinken, sorudaki “Türkiye ve diğer komşu ülkeler” ifadesine itiraz etmemişti.

WASHİNGTON’IN PLANI: KOMŞU ÜLKELERE GEÇİN VE BEKLEYİN

Taliban kazanımlarını arttırdıkça, Afganistan’dan kaçış da hızlandı. Ay sonunda ülkeden tamamen çekilmeyi planlayan ABD yönetimi, ilk başta Özel Göçmen Vizesi (SIV) programını yürürlüğe koymuştu.

Bu program, Afganistan’da 2009’dan beri doğrudan ABD hükümeti ve ABD güçleriyle çalışan tercümanlar gibi Afganistan vatandaşlarını kapsıyor, onların göçmenlik ve ikamet başvurularının hızlı ve özel bir şekilde işlenmesini kolaylaştırıyor.

Afgan tercümanlar ve aile üyelerinden oluşan 50 bin kişilik bir grubun SIV kapsamında olduğu tahmin ediliyor. Bu gruptan 221 kişilik ilk kafile geçen hafta sonu uçakla başkent Washington’a götürülmüştü.

PROGRAM KİMLERİ KAPSIYOR

Afganistan’da durum kötüleşince, ABD kabul edilecek Afganların kapsamını genişletme kararı aldı. Programın adına da “Priority Two” (Öncelik 2) mülteci programı adını verdi. Bu program, ABD hükümeti destekli bir proje, ABD’li bir basın veya sivil toplum kuruluşunda çalışanları kapsıyor.

Bu kişilere bir Amerikan ajansı, ABD’de merkezi olan STK veya medya kuruluşunun referans vermesi gerekiyor. Şartı karşılayan Afganlar başvuru yaptığında, hükümet sistemine dahil edildiklerine dair e-posta geliyor.

‘PAKİSTAN’A, TÜRKİYE’YE GİDİN’

Bu kişilere Afganistan’dan kendi imkânları ile çıkarak, üçüncü bir ülkeye ulaşmaları öneriliyor. Üçüncü ülkelerde başvurularının işleme koyulması için 12 ila 14 ay beklemeleri gerektiği belirtiliyor.

ABD Dışişleri Sözcüsü Ned Price, bakanlığın komşu ülkeler ve BM Yüksek Mülteci Komiserliği ile olası mülteci akını için temasta olduğunu söylerken başka bir ABD yetkilisi, “İnsanlar kuzeye giderse Pakistan sınırının açık kalması önemli ya da İran üzerinden Türkiye’ye. Bazılarının Türkiye’ye vardığını görüyoruz” dedi.

HELMAND VİLAYETİNİN MERKEZİ ATEŞ ALTINDA

Taliban, Afganistan’ın güneyindeki 200 bin nüfuslu Leşkergah kentini ele geçirmek için saldırılarını sürdürürken binlerce kişi de kaçıyor. Güneydeki Helmand vilayetinin merkezi olan Leşkergah şehrine geçen mayıs ayında saldırıya geçen Taliban, eğer hedefine ulaşırsa bu kent ele geçirdiği en büyük yerleşim olabilir. Bu durum aynı zamanda Kabil yönetimi için büyük stratejik ve psikolojik kayıp anlamına gelecek. Birleşmiş Milletler (BM) Afganistan Yardım Misyonu (UNAMA) ülkenin güneyindeki Helmand vilayetinde bu hafta başında 24 saatte 40 sivilin öldürüldüğünü açıkladı.

Öte yandan Afgan Savunma Bakanı Bismillah Khan Mohammadi’nın Kabil’deki evine önceki gece yapılan silahlı ve bombalı saldırıyı Taliban üstlendi.