Anka’dan ilk fotoğraf

Mars'tan geçen ilk görüntüler...

Phoenix, Mars’tan daha önce hiç görülmemiş fotoğraflar göndermeye başladı. Bilimciler, Mars’ın büyük olasılıkla gençliğinde Dünya’ya çok benzediğine inanıyor.

DOKSAN günlük bir görev için gönderilen Phoenix’in Mars’a başarıyla inmesi, NASA üssündeki bilim adamlarını sevince boğarken, göndermeye başladığı eşsiz fotoğraflar, sevinci ikiye katladı.

Phoenix, mükemmel inişinden yaklaşık iki saat sonra, küçük kaya parçalarının arasında, Mars yüzeyine basmış bacaklarından birinin görüntüsü ile ufuk çizgisinin görüntülerini Dünya’ya ulaştırdı. İlk görüntülerin, uzay aracının durumu ve üzerindeki bilimsel araçlar hakkında uzmanlara bilgi verdiği belirtiliyor.

10 ay, 711 milyon km

İlk fotoğraflar, gezegenin Kuzey Kutbu’nun donmuş, kayalıklı yeryüzeyi hakkında önemli bilgiler verdi. Fotoğraflar ayrıca, aracın enerjisini sağlayacak olan güneş panellerinin düzgün bir şekilde açıldığını da kanıtlıyor. Güneş panelleri, aracın inişinin havaya savurduğu yoğun toz tabakası yatıştıktan sonra açılmak üzere programlanmıştı.

Anka Kuşu, 10 ayda 711 milyon kilometre yol katederek Mars’a ulaştı. Uzay aracı, 1976 yılında Viking-2’den sonra Mars’a motor kullanarak yumuşak iniş yapan ikinci araç oldu.

İnmeyi başaranlar

Mars 3: Sovyetler’in aracı, 28 Mayıs 1971’de indi, ancak 20 saniye çalıştı.

Viking 1: ABD’nin aracı, 20 Temmuz 1976’da Mars’a başarıyla inen ilk uzay aracı oldu.

Viking 2: 9 Eylül 1975’te Mars’ta yaşam aramak için fırlatıldı. Hálá çalışıyor.

Spirit: Jeolog robot, 10 Haziran 2003’te NASA tarafından gönderildi. Hálá çalışıyor.

Opportunity: Spirit’in ikizi olan araç, 7 Temmuz 2003’te gönderildi. Hálá çok yararlı çalışmalar yapıyor.

Phoenix: Amerikan aracı, 25 Mayıs 2008’de Mars’ın arktik bölgesine indi.

1960’tan beri 38 araç gönderildi

Phoenix uzay aracının indiği Mars’a, 1960’tan bu yana, Amerika, Rusya, Japonya ve Avrupa ülkelerinden 38 uzay aracı gönderdildi, ancak bunların çok azı başarılı oldu. Phoenix dahil, sadece 5 Amerikan uzay aracı kazasız belasız Kızıl Gezegen’e inebilirken, Ruslar, 1971’de bir aracı Mars’a indirmeyi başardılar, ancak Dünya ile sadece 20 saniye iletişim kurabildi. Japonların tek denemesi başarısızlıkla sonuçlanırken Avrupalılar "Mars Express" adlı aracı yörüngeye yerleştirebildi, ama "Beagle 2" adlı aracı Mars yüzeyine indiremediler.

Tüm görevi kazmak analiz yapıp su aramak

Mars yüzeyinde, bir zamanlar mikrobik yaşam olup olmadığını araştıracak olan uzay aracı, gezegen yüzeyinde buz halinde olduğu tahmin edilen suyu da analiz edecek. Göndereceği fotoğrafların, donmuş Mars toprağının su açısından zengin olduğunu kanıtlaması da bekleniyor.

Ancak fotoğrafların yanı sıra asıl hedef, aracın robot koluyla kazdığı Mars yüzeyinden örnek toplamak. 2.35 m boyundaki robot kol, 1 m derinlikte sondaj yapıp örnek toplamak üzere tasarlandı.

Proje Yöneticisi Barry Goldstein, aracın inişinden sonra "Rüyamda bile her şey bu kadar mükemmel olamazdı. Mükemmel gerçekleşen inişin ardından gelen eşsiz fotoğraflar, muhteşem bir ekiple yaptığımız beş yıllık çalışmamızın boşa gitmediğini kanıtlıyor" diye konuştu. Goldstein, projenin en zor kısmının geride kaldığını, ancak hala çok önemli görevler olduğunu söyledi.

Phoenix’in bir diğer yetkilisi Arizona Üniversitesi uzmanlarından Peter Smith ise şunları söyledi:

"Tüm görevimiz, kazmak. Kuzey Kutup bölgesinin, Mars’taki iklim değişikliğine çok hassas olduğunu düşünüyoruz. Aynı zamanda, yaşam hikayesini de bünyesinde saklıyor. Bir zamanlar bölgede meteorların ya da diğer cisimlerin çarpması sonucu organik yaşamın olduğunu sanıyoruz."

Dünya’nın gençliğine benziyordu

Bilim insanları, Kızıl Gezegen’in 4 milyar yıl önce sıcak ve rutubetli olduğunu, ama daha sonra çöl soğuğunun hakim olduğu ölümcül bir hale geldiğini düşünüyorlar. Dünya’nın atmosferi yüzde 78 oranında azot ve yüzde 20,6 oranında oksijenden oluşmasına karşılık, Mars’ın atmosferinde yüzde 95 oranında karbondioksit, yüzde 2,7 oranında azot, yüzde 1,6 argon ve yüzde 0,13 oranında oksijen ile eser miktarda su buharı bulunuyor. Eliptik yörüngesinin Güneş’e çok belirgin şekilde yaklaşıp uzaklaşmasından ötürü yüzey sıcaklığı eksi 120 ile 25 derece santigrat arasında değişen Mars’ın kutup bölgeleri de farklı bileşenlerden oluşuyor. Güney kutbunun pek az su ile CO2’ten, kuzeyin ise buzdan oluştuğu tahmin ediliyor. Kışın gezegenin karbondioksit ağırlıklı atmosferi yoğunlaşıyor ve kutup bölgelerinin büyük bölümünü 10 cm kalınlığında bir karbonik kar tabakası ile kaplanıyor. 10 km yüksekliğinde ve 4 bin km genişliğinde lav akıntılarından oluşan dev bir kümbetin bulunduğu Mars’ta 7 km derinliğinde, 4 bin km uzunluğunda kanyonlar ve 6 km derinliğinde 2 bin km çapında bir krater de bulunuyor.