| NEDEN FÜZE SAVUNMA SİSTEMİ?
Amerika, Kuzey Kore, İran ve Irak tarafından geliştirilen füzelere hedef olmaktan korkuyor. ABD Savunma Bakanlığı Pentagon, füze savunma sistemiyle Amerika anakarasını füzelere karşı korumak istiyor.
NEDEN KARŞI ÇIKIYORLAR?
Rusya ve Çin, füze savunma sisteminin 1972 yılında imzalanan uluslararası Anti-Balistik Füze antlaşmasına fiilen son vereceği gerekçesiyle karşı çıkıyor. Sözkonusu anlaşma, Amerika ile eski Sovyetler Birliği'nin, balistik füzelere karşı savunma geliştirmemesinin karşılıklı dengeyi sağlayacağını öngörüyor. Buna göre, her iki ülke de bir füze saldırısı olduğunda yok olacağını bilecek ve bu yüzden de birbirlerine karşı saldırıya geçmeyecek. Amerika'nın geliştireceği füze savunma sistemi ise, füze savaşında Amerika'ya özel bir üstünlük sağlayacak ve bu dengeyi ortadan kaldıracak. Amerika ise, bu teze, geliştirecekleri füze savunma sisteminin füze saldırılarını engellemeye tam olarak yetmeyeceğini iddia ederek, Çin ve Rusya'ya yanıt veriyor. ABD'nin Batı Avrupalı, Fransa, Almanya gibi NATO üyesi "dostları" ise füze savunma sisteminin daha fazla silahlanma eğilimi yaratmasından endişe ediyor.
DENEME NEREDE VE NASIL YAPILDI?
Deneme, Pasifik'te yapıldı. Amerikan Hava Kuvvetleri, uçak pilotlarını ve gemi kaptanlarını uyararak, denemenin yapıldığı bölgeden uzak durmaları gerektiğini duyurdu. Ancak duyuruya kulak asmayan Greenpeace'in anti-nükleer'den sorumlu ekibi, füze savunma denemelerinin yapıldığı "tehlikeli nokta" olarak adlandırılan bölgeye bir gemiyle 23 protestocusunu gönderdiğini açıkladı.
PROJE BEDELİ 60 MİLYAR DOLAR
Son yapılan başarısız denemenin Amerika'ya maliyeti, 100 milyon dolar. Projenin tümünün başarıyla hayata geçirilmesinin toplam maliyeti ise, 60 milyar dolar olarak öngürülüyor. Füze Savunma Sistemi'nin hayata geçirilmesi için öngörülen süre ise, 20 yıl.
SİLAHSIZLANMA TARİHÇESİ
Ekim 1963: Kısmi nükleer deneme yasağı anlaşması imzalandı. SSCB, ABD ve Britanya, atmosfer dışı, atmosfer içi ve su içinde nükleer deneme yapmayı yasakladı. Yeraltı nükleer denemeleri serbest kaldı.
Kasım 1969: SSCB ile ABD, `Stratejik Silahların Sınırlandırılması Müzakereleri"ni (SALT)` başlattı.
Mart 1970: Nükleer Silahların Yayılımını Önleme Antlaşması yürürlüğe girdi.
1972: Anti Balistik Füze Antlaşması, ABD ile SSCB arasında imzalandı. Antlaşma, ulusal savunma için ülke çapında füze ağı kurulmasını yasaklıyordu.
Haziran 1979: SSCB ile ABD, Viyana`da SALT-2 Antlaşması`nı imzaladı; saldırı amaçlı nükleer silahlar sınırlandırıldı. Amerikan Kongre'si anlaşmayı hemen onayladı; o yıl Ruslar Afganistan`ı işgal ettikleri için SALT-2, kabul görmedi.
Haziran 1982: Süper güçler arasında, uzun menzilli nükleer silahların sınırlandırılması müzakereleri Cenevre`de başladı.
Temmuz 1991: Gorbaçov ile George Bush, tarafların stratejik silahlarının üçte bir oranında yok edilmesini öngören START-1 Antlaşması`nı imzaladılar.
Ekim 1991: Gorbaçov, nükleer denemelerin askıya aldıklarını ilan etti. Fransa, bu çağrıya anında yanıt verdi. 1992 yılında ise Amerika nükleer denemeleri askıya aldı.
Ocak 1993: Bu kez de Boris Yeltsin, George Bush ile START-2`yi imzaladı. Antlaşma, Rusya ile ABD`nin nükleer silahlarının üçte ikisinin kullanım dışı bırakılmasını hedefliyordu. ABD Senatosu anlaşmayı 1996`da onayladı; Rus parlamentosu ise konuyu göndemine bile almadı.
Şubat 1994: ABD ile Rusya, nükleer silahları birbirlerine karşı hedeflendirmeme kararı aldı.
11 Mayıs 1995: Dünya devletleri, 25 yıllık geçmişi bulunan Nükleer Silahların Yayılımını Önleme Antlaşması`nı sürekli kılma kararı aldı. |
|
|
