Amerikalı eşkalciler

‘Eşkalciler’ şimdi FBI’ın gözbebeği. Peşpeşe cinayetler işleyen katillerin eşkalini belirlemeyi bir sanat haline getiren bu uzmanlar Unabomber gibi Versace’nin katilini de yakalattı.

Unabomber, yakalanmadan önce robot resmi ile dünya çapında şöhret oldu.

ABD tarihinin en uzun katil avı geçtiğimiz sene bitti. Unabomber (üniversite ve hava alanı bombacısı) kod adlı katil, FBI’ın 18 yıl süren çalışması sonucu yakalandı. 1978'den 1996'ya kadar Theodore J.Kaczynski adlı matematikçi, Montana dağlarındaki barakasından, sağa sola bombalı paketler postalamış, 3 kişinin ölümüne 29 kişinin yaralanmasına sebep olmuştu. Unibomber suçlu bulunursa, FBI'ın Behavioral Science Unit (Davranış Bilimleri Birimi) büyük bir başarı elde etmiş olacak.

Amerika’nın ‘eşkalciler’ olarak tanıdığı ISU uzmanları, polisin elinde en ufak bir ipuçu olmamasına rağmen, Unabomber'in ‘sosyopsikolojik eşkalini’ çıkarmayı başarmışlardı. Ve bu eşkali belirlerken ellerinde çok az veri mevcuttu : suçların işleniş şekli, bombaları ve yolladığı paketleri yapış şekli, polisten talepleri ve, son olarak da, cinayetlerine devam etme tehdidiyle New York Times'ta yayınlanmasını istediği yazısı. Bu bilgilerden hareketle ‘meçhul bombacı’nın eşkali şöyle belirlenmişti : 40 yaşlarında, beyaz, yalnız yaşayan, iyi bir üniversite diplomasına sahip, Chicago civarında büyümüş erkek. Bu eşkali katil zanlısı Kaczynski ile karşılaştırınca, yaş hariç (54) FBI uzmanlarının hedefi onikiden vurduğu ortaya çıkıyor.

TESADÜF DEĞİL

Bu başarı asla bir tesadüf değil. Unabomber'in izini sürdükleri 18 yıl boyunca ISU ‘eşkal belirleme’ tekniğini mükemmelleştirdi. Bu tekniğin amacı, suç mahallinin, kurbanın, suçun işleniş şeklinin vs incelenmesiyle suçlunun psikolojik, sosyolojik ve, hatta, fizik eşkalini belirlemek; ilerideki davranışlarını önceden kestirmek ve, sonuçta, suçluyu teşhis etmek.

‘Eşkalciler’in piri Dr.Russel adlı bir psikiyatr. 1950'lerde şehrin dört bir yanında bombalar patlatan bir manyakla başa çıkamayan New York polisi, sonunda bu psikiyatrdan yardım istemiş, ve doktorun belirlediği tam eşkal sayesinde de suçluyu yakalamıştı. Önceleri Dr.Brussel'ın ‘paranormal’ güçleri olduğu, eşkali ‘tesadüfen’ belirlediği iddia edildiyse de, FBI bu işi ciddiye alarak, tekniği geliştirdi. Ajan John Douglas, meslekteşlerinin alaylarını dikkate almadan, ISU'yu kurdu.

‘Kuzuların Sessizliği’ filmine konu olacak kadar başarı kazanan Douglas ‘kendimi katilin yerine koymaya; gerçekleri ve olayları onun gözüyle görmeye çalışıyorum’ diyor. Bundan sonra Douglas ‘serial killer’ denilen, peşpeşe benzer cinayetler işleyen 100 kadar psikopat katillerle, bu arada Charles Manson, Ted Bundy gibi ‘yıldızlarla’ konuşmuş. Douglas bu katiller için ‘sanatçıyı tanımak için, eserini incelemek gerek’ diyor. Bu konuşmalardan elde ettiği bilgilerle oluşturduğu bir ‘veri tabanı’ Douglas'ın çok işine yaramış. Önüne bir dosya geldiğinde, saatlerce cinayete konsantre olup kendini katilin yerine koymaya çalışan Douglas, polise katilin mümkün olduğu kadar detaylı eşkalini çıkarıyor. Irkı, cinsiyeti, yaşı, kişilik unsurları. Hatta kullandığı otomobilin rengini bile tahmin ediyor. ‘Niye bilmem, katiller siyah veya mavi arabaları tercih ediyor’

150 CİNAYET

John Douglas'ın 150 kadar cinayeti tek başına çözmesi üzerine, ISU birimi kurulmuş. 12 özel ajan özel bilgisayar programları sayesinde ABD'nin çeşitli eyaletlerinde benzerlikler gösteren cinayetleri birbirine bağlamaya çalışıyor. Çünkü Amerika'da yeni bir tip katil ortaya çıktı : ‘gezgin katil’ denilen, bir şehirden diğerine seyahat edip, her seferinde cinayet işleyen suçlular. Bunların sonuncusu, modacı Gianni Versace'yi öldüren Andrew Cunanan.