Almanya’da yeni sayfa... Başa baş yarış

(Murat TOSUN/BERLİN) 16 yıllık Angela Merkel iktidarı sonrasında Almanya’nın siyasi geleceğini şekillendirecek seçimler yapıldı. Kesin olmayan ilk sonuçlara göre iktidardaki Birlik partilerinin (CDU/CSU) oy oranı yüzde 24.1’e geriledi. SDP (Sosyal Demokratlar) yüzde 25.9’la sandıktan az farkla birinci çıktı. Üçüncü sırada ise yüzde 14.3’le Yeşiller yer alıyor. Yeşiller’i yüzde 11.5 oy oranı ile Hür Demokrat Parti (FDP) ve yüzde 10.5 ile sağ popülist Almanya İçin Alternatif (AfD) izliyor. Yüzde 5 oy alan Sol Parti’nin baraja takılıp takılmayacağı henüz belirsiz. İlk sonuçlara göre SPD’nin meclisteki sandalye sayısı 204, Hıritisyan Birlik Partilerinin sandalye sayısı ise 114 olacak. FDP 91 milletvekili çıkarmayı başarırken sağ popülist AfD 83 milletvekili elde etti. 

HANGİ KOALİSYONDA KİM BAŞBAKAN OLABİLİR?

Sandıklar kapanır kapanmaz, koalisyon hesapları da başladı. Öne çıkan olasılıklar şunlar:

- SPD, FDP ve Yeşiller’in “trafik lambası koalisyonu” (kırmızı-sarı-yeşil) durumunda başbakanlık koltuğuna Scholz oturacak. Bu koalisyon 405 sandalyeye ulaşıyor.

- SPD’nin diğer partilerle anlaşamaması durumunda, CDU/CSU’nun Yeşiller ve FDP ile oluşturabileceği 403 sandalyeli “Jamaika koalisyonu”nda (siyah-yeşil-sarı) hükümetin başına Laschet geçiyor. 

- SPD ile CDU/CSU’nun “büyük koalisyon hükümetini” devam ettirmesi mümkün olmakla beraber iki parti seçimden önce koalisyon kurmaya sıcak bakmadıklarını ifade etmişlerdi. Koalisyona gidilirse şansölye muhtemelen Scholz olacak.

- CDU/CSU, SPD ve Yeşiller’li “Kenya” (siyah-kırmızı-yeşil) 511’le en yüksek sandalye sayısına sahip koalisyon oluyor. Bu durumda başbakan Scholz olabilir.

- CDU/CSU, SPD ve FDP’li “Almanya” koalisyonu (siyah-kırmızı-sarı) durumunda da 490 sandalyeyle hükümet kuruluyor. Olası başbakan ise yine Scholz.

SCHOLZ: BÜYÜK BAŞARI

SPD’nin adayı Scholz, “Bu büyük bir başarı” diyerek birçok seçmenin kendisini başbakan görmek istediğini söyledi. Sonuçtan memnun olmayan CDU/CSU’nun başbakan adayı Laschet sıkı bir yarış olduğuna işaret ederek “Muhafazakârlar liderliğinde bir hükümet kurulması için elimizden geleni yapacağız, çünkü Almanya’nın ülkeyi modernleştirecek geleceğe yönelik bir hükümete ihtiyacı var” dedi. Yeşiller’in adayı Baerbock ise “Daha fazlasını başaramadık. Kısmen kampanya başında yaptığım hatalar yüzünden” diye konuştu. 

İlk sonuçların gelmesinin ardından parti merkezinde kürsüye Laschet ile birlikte çıkan Merkel, taraftarlarına el salladı. Laschet konuşmasına Merkel’e teşekkür ederek başladı.

BİRLİK PARTİLERİNDE HÜZÜN, SOSYAL DEMOKRATLARDA SEVİNÇ

Oy oranını 2017’deki seçimlere göre 5.3 puan arttıran SPD’nin (Sosyal Demokrat Parti) merkezine sevinç hâkimdi. Öte yandan ilk sonuçlar, Birlik Partilerinin (CDU/CSU) merkezinde hayal kırıklığına sebep oldu. Merkel’in partisi, tarihinin en zayıf sonucunu alarak 2017’ye kıyasla yüzde 8.7 puan oy kaybı yaşadı. CDU Genel Sekreteri Paul Ziemiak, ilk sonuçları ‘acı’ olarak nitelendirdi. Seçimlere katılımın, 2017’deki yüzde 76.2’lik seviyeden daha yüksek olduğu tahmin ediliyor. 

BAŞBAKANI KÜÇÜK PARTİLER BELİRLEYECEK

Almanya'da merakla beklenen seçimlerde Birlik Partileri tarihinin en kötü sonuçlarından birini aldı. Başbakan Angela Merkel’in 16 yıllık iktidarının yorgunluğuyla seçimlere giren Birlik Partileri şu ana kadarki sayım sonuçlarına göre az farkla da olsa SPD’nin gerisinde kaldı. Ancak Birlik Partileri başbakan adayı ikinci parti olmalarına rağmen, Birlik Partilerinin yönetiminde bir iktidar kurmak istediklerini belirterek, iktidara talip olduklarını kaydetti. Armin Laschet, seçim sonrası ARD’de katıldığı liderler zirvesinde, başbakanı meclisin belirleyeceğini kaydetti.

Sandık çıkış anketlerine göre oyunu en çok arttıran parti olan Yeşiller’in başbakan adayı Baerbock, koalisyon için tüm demokratik partilerle görüşeceklerini belirtti.

YEŞİLLER-FDP ORTAKLIĞI

Seçim sonuçlarına göre ise hükümeti Yeşiller ve FDP’nin tercihleri belirleyecek. Birlik Partilerinin yıllarca koalisyonda brilikte olduğu FDP Genel Başkanı Christian Lindner, en çok ortak noktanın Birlik Partileri, FDP ve Yeşiller arasında gördüğünü ifade ederek, bu yönde görüşmelerin yapılması gerektiğini kaydetti. Lindner, öncelikle Yeşillerle görüşmek istediklerini ifade etti.

Almanya Cumhurbaşkanı Frank-Walter Steinmeier, oyunu başkent Berlin’de kullandı.

LASCHET’İN OYU GÖZÜKTÜ

Armin Laschet’in oy pusulasını yanlış katladığı için sandığa atarken hangi partiye oy verdiğinin objektiflere yansıması oyunun geçersiz olup olmadığı tartışmalarına neden oldu. Alman Seçim Kurulu, oyun geçerli olduğunu açıkladı.

ÜNLÜ FUTBOLCU HUMMELS: AFD’YE OY VERİLMEZ

Bundesliga starlarından ünlü futbolcu Mats Hummels de seçimlerde oyunu kullanan ünlüler arasında yer aldı. Hummels, oyunu kullandıktan sonra seçimler ve siyasetle ilgili görüşlerini paylaştı. Borussia Dortmund takımında top koşturan ve Bild gazetesine konuşan Hummels, hangi partiye oy verdiğini söylemedi ancak aşırı sağcı parti Almanya için Alternatif’e (AfD) oy vermediğini ve bu partiye oy verilmeyeceğini söyledi. Angela Merkel’i öven Hummels, “Almanya’yı çok iyi bir şekilde temsil etti” dedi. Hummels, Merkel sonrasında iktidara gelecek başbakanının da aynı Merkel gibi başarılı olmasını beklediğini ifade etti.

2 BİN 24 KADIN ADAY YARIŞTI

Almanya’da 31.2 milyonu kadın olmak üzere yaklaşık 60.4 milyon seçmen bulunuyor. Seçimlere izin verilen 54 partiden 47’si bu seçimlere katıldı. İlk kez oy kullanacak seçmen sayısı ise yaklaşık 2.8 milyon oldu. 2 bin 24’ü kadın olmak üzere toplam 6 bin 211 aday milletvekili seçilebilmek için yarıştı. Almanya’da toplam 299 seçim bölgesinde yaklaşık 60 bin seçim sandığı konuldu. Seçmenlerin yüzde 21.3’ü 70 yaşın üzerinde olurken, 30 yaşın altındaki seçmenlerin oranı yüzde 14.4. 

MEKTUPLA OY EN AZ YÜZDE 40

709 milletvekili bulunan Federal Meclis’teki milletvekili sayısının, seçim sistemindeki farklı uygulama nedeniyle daha da artması bekleniyor. Almanya seçimlerinde 100’ün üzerinde Türkiye kökenli aday da bulunuyor. Bu adaylardan 20’sinin parlamentoya girmesi bekleniyor. Korona salgının da etkisiyle bu yıl seçimlerde mektupla oy kullananların sayısı arttı. Seçmenlerin en az yüzde 40’nın mektupla oy kullandığı tahmin ediliyor. Mektupla oy kullanmaya olan talep artışı seçim bütçesini de etkiledi. Önceki seçimlerde 92 milyon Euro harcanırken bu seçimin bütçesi 107 milyon Euro olarak belirlendi.

BİLGİ NOTU

Almanya‘da 2017’de yapılan genel seçimlerde CDU/CSU yüzde 32.9, SPD yüzde 20.5, AfD yüzde 12.6, FDP yüzde 10.7, Sol Parti yüzde 9.2, Yeşiller yüzde 8.9 oy alarak parlamentoda temsil edilmişti.