AKKA 1990 yılında imzalandı
Güncelleme Tarihi:
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in yükümlülüklerini askıya aldıklarını açıkladığı Avrupa Konvansiyonel Kuvvetler Anlaşması (AKKA) 19 Kasım 1990'da Paris'te imzalandı.
Soğuk Savaş döneminin ardından "yaşlı kıtanın" güvenliğini düzenleyen "kilit metinlerden biri" olarak kabul edilen metne Kuzey Atlantık İttifakı (NATO) ile Varşova Paktı üyesi ülkeler imza koydu ve anlaşma SSCB'nin ve Varşova Paktının tarihe karışmasından sonra 1999'da İstanbul'da "günün koşullarına uyarlandı".
İlk anlaşmanın hedefi, Doğu ile Batı çatışmasının sona ermesi öncesinde, tarafların beklenmedik bir saldırı başlatma ya da geniş çaplı bir saldırı eylemine girişme yeteneklerinin tamamını ortadan kaldırmaktı. Anlaşma, taraf ülkelerden birinin topraklarına, rızası dışında yabancı güçlerin asker sokmayacağı ilkesini yeniden teyit ediyordu.
AKKA'nın "Avrupa'da istikrar ve güvenliğin temel taşlarından biri" haline geldiğine inanan NATO, anlaşmanın bölgesel düzeyde silahlanmayı denetleme mekanizmasının uygulanması sonucu yığılan silahların yarattığı gerginliğin azaltılmasına katkıda bulunduğunu, ayrıca güven önlemleri, şeffaflık ve taraf ülkeler arasındaki istihbarat paylaşımıyla istikrarı artırdığını düşünüyor.
Bununla birlikte AKKA, NATO ile Rusya arasıdaki görüş ayrılıkları yüzünden gözden geçirilmiş biçimiyle hala yürürlüğe girmiş değil. NATO ülkeleri, İstanbul'da girilen taahhütlere uygun olarak Moskova birliklerini Gürcistan ve Moldova'dan çekmeden anlaşmayı imzalamayı reddediyor. Değiştirilen anlaşmayı 2004'te onaylayan Rusya ise kendi sınırları yakınlarındaki Amerikan askeri varlığını protesto etmek amacıyla birçok kez anlaşmadan çekilme tehdidinde bulunmuştu.
Rusların, son dönemde ABD'nin Polonya ve Çek Cumhuriyeti'ne füze kalkanı sistemleri yerleştirme projesi ve Amerikan askerlerinin Bulgaristan ile Romanya'da bulunmasına karşı çıktığı biliniyor.
1990 tarihli anlaşma, Temmuz 1992'de Atlantik'ten Rusya'nın Avrupa'daki sınırını teşkil eden Ural Dağlarına kadar uzanan coğrafyada beş ağır silah kategorisine sınırlama getiriyor. O tarihten beri AKKA, 60 bin kadar tank, nakil aracı, top parçası uçak ve helikopterin imhasına olanak sağladığı gibi, silahlı kuvvetlerin 5,7 milyonluk mevcudunun 3 milyonun altına çekilmesini sağladı. AKKA ayrıca teftiş ve şeffaflığın güçlenmesine de yaradı.