Akıncı: Kıbrıs’ta çözüm 90 gün içinde görünür olur

Kıbrıs’ta çözüm trafiği sürüyor. Türkiye ve Yunanistan’ın da görüştüğüne dikkat çeken Akıncı, “Hem Türk hem Rum tarafında halktan iki ‘evet’ almaya çalışıyoruz, bu nedenle işimiz zor ama siyasi kararlılıkla mümkün” dedi. Cumhurbaşkanı Akıncı, New York’taki BM açılışı ve Genel Sekreter Ban Ki-mun ile görüşme öncesinde Adada yapılan son müzakerenin ardından devlet televizyonu BRT’de bir grup gazetecinin sorularını yanıtladı. Akıncı, Rum lider Nikos Anastasiadis’in de son dönemde Rum toplumunu çözüme alıştırmak için olumlu açıklamalar yapmaya başladığına işaret etti.

MALİ DESTEK ARANACAK

Akıncı, Kıbrıs’ta toprak ve mülkiyet gibi konularda uluslararası mali destek ihtiyacı ortaya çıkacağını ve New York’ta bu yönde temaslarda bulunacağını belirtti ve özetle şunları söyledi:

“Makul bir toprak düzenlemesi olacak, yer değiştirecek yurttaşımızın mağdur olmayacağı bir çözüm arıyoruz. İş sonunda finansmana gelip dayanacak.

New York’ta BM Genel Sekreteri Ban Ki-moon’la 3’lü görüşme olacak. Garantör ülkelerin katılımıyla çoklu konferans New York’ta yapılmayacak. Adaya döndüğümüzde müzakereye devam edeceğiz. Çoklu konferans daha sonra yapılacak.

Türkiye ve Yunanistan dışişleri bakanları görüşüyor. New York’ta bu görüşmeler artacak. Sayın Erdoğan da Çipras’la görüşecek. Genel Sekreter’in temsilcisi Espen Barth Eide Atina’ya gitti, Çipras’la 1.5 saat, Dışişleri Bakanı Kocas’la 3.5 saat görüştü. Artık Yunanistan da devrede.

Garantiler ve güvenlik konusunu da Annan planında İsviçre’nin Bürgenstock kentinde yapıldığı gibi garantör ülkelerin toplandığı bir zirve ile bitirmeyi planlıyoruz. Bitiremiyorsak, dönelim toplumlarımıza ‘Kusura bakmayın, denedik olmadı” diyelim.

Bu sorun 2016’da bitmeli çünkü 2017’de riskler var. Rumlar 2017’de seçim sürecine girecek. Doğalgaz aramaları başlıyor. Türkiye’nin Barbaros sismik araştırma gemisini gönderdiği, yabancıların sondajlara başladığı bir süreç olabilir. BM Genel Sekreteri değişecek, ABD’de seçimler var ve yönetim değişecek. ABD’de şu anda ilgi gösteren yönetim var, örneğin Başkan Yardımcısı Joe Biden Ankara’ya gitmeden beni arıyor, dönüşünde de beni arıyor. Kıbrıs’ta çözüm 2017’ye kalırsa, ABD’de yeni yönetimde kimler olacak, ilgileri ne kadar olacak belli değil.

YENİ KIBRIS’IN ÖZELLİKLERİ

Yeni devlet 2 kurucu devleti içerecek, ama uluslararası kimliği, egemenliği, vatandaşlığı tek olacak. Bu durum, kurucu devletler yetkisizdir demek değil. Anayasada sıralanacak federal yetkilerin dışında kalan bütün artık kurucu devletlerde olacak. Sağlık gibi, eğitim gibi örneğin. Dış politika kurucu devletlerin de katılımıyla federal bir yetki olacak.

Adada Rum ve Türklerin 4 özgürlüğü (serbest dolaşım, yerleşim, iş kurma, mülk edinme) olacak. Ama bu hak düzenlenecek. Örneğin, Türk kurucu devletine yüzde 20 oranında gelip ikamet alma hakkı verilecek.

6 başlıktan 4’ünde yönetim, ekonomi, AB ve mülkiyette büyük ilerlemeler var, tek belge haline getirdik. Bu konularda tabii ki uzlaşmazlık noktaları da var, New York dönüşü kalanları bitireceğiz. Toprak konusunda da tavrımız belli, uzlaşmaları açıklarsak, yarın git Rum Fileleftheros gazetesinde oku, sonra haritacılar sokak sokak dolaşmaya başlasın. Bu nedenle bitirmeden açıklama yapmıyoruz. 

Şu anda Kıbrıs’ta iki tarafın halkında da çözüm heyecanı yok, çünkü yıllar içinde çözüm planı ya da referandum aşamasında bir sonuç alınamadı. İnsanlarda bir şey olmayacak duygusu pekişti. Ama isteklilik çözüm arzusu yüksek. Halkıma gönül huzuru içinde evet diyebileceğimiz bir plan ortaya çıkarmamız lazım. Henüz o noktada değiliz.”

103’Ü BM’YE HAVALE 183  ANLAŞMAZLIK

RUM lider Nikos Anastasiadis önceki akşam siyasi parti liderlerinden oluşan Ulusal Konsey toplantısında Mustafa Akıncı ile 16 ayda yaptığı müzakerelerin bilançosunu belgelerle ortaya koydu. Anastasiadis’e göre, müzakerelerde 53 belge hazırlandı. Belgelere geçen taraflar arasında 183 anlaşmazlık noktası bulunuyor. Ancak bu anlaşmazlıkların 103’ü BM’yi ilgilendiren konular. BM’yi ilgilendiren konular, çözümün ilk gününe kadar yapılması gereken işlemlerle ilgili. Örneğin, anayasa hazırlanması, memurların hakları, iade edilecek toprakların boşaltılması, adadan çekilecek askerler ve çekilmenin denetimi, mayınların temizlenmesi gibi, BM’nin koordine edeceği adımlar. Anastasiadis’le toplantıdan çıkan Rum parti liderleri, BM ve Mustafa Akıncı’nın aksine, 2016 sonuna kadar bir çözümü zor görüyor.