AİHM’den Ergenekon kararı
Güncelleme Tarihi:
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM), Ergenekon operasyonları kapsamında 2009’da tutuklanan ve hükümeti zorla ve şiddet yoluyla devirme amaçlı aktivitelere dahil olmakla suçlanan SAT komandosu emekli binbaşı Levent Bektaş’ın 2010’da açtığı davada Türkiye’nin insan hakları ihlalinde bulunduğuna hükmetti.
Türk yargısının çok sayıda serbest bırakılma talebini geri çevirdiği ve buna gerekçe olarak da suçlamaların niteliği, kaçma riski, delillerin karartılması ihtimali ve tutukluluk haline alternatif yöntemlerin cezai süreçlere katılımı sağlamada yetersiz kalabileceği gerekçesiyle reddedilen Bektaş, konuyu 2010’da AİHM’e taşıdı.
Bektaş, Türkiye’nin Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin (AİHS) güvenlik ve özgürlük hakkını garanti altına alan 5. maddesinin makul sürede yargılanmayı düzenleyen 3. fıkrası ile kısa sürede karar verilmesini şart koşan 4. fıkrasını ihlal ettiği tezini işledi. Savcının serbest bırakılma talebine karşı çıkan mütalaasına erişememekten yakınan Bektaş, AİHS’nin özel ve aile hayatına saygı hakkıyla ilgili 8. maddesinin de ihlal edildiğini savundu.
Bektaş’ın bu maddeler çerçevesindeki şikâyetlerini değerlendiren AİHM, iç hukuk yolları tüketilmediği için 5. maddenin 3. fıkrasına dayandırılan şikâyeti kabul edilemez bulurken 8. madde temelinde yapılan şikâyeti de inceleme gereği görmedi.
SİLAHLARIN EŞİTLİĞİNE AYKIRI
AİHM, savcının mütalaasına erişim olmamasını ve bu yüzden iddialara cevap verme olanağının yaratılmamasını silahların eşitliği ilkesine aykırı bularak Türkiye’nin 5. maddenin 4. fıkrasını ihlal ettiğine karar verdi. İlgili maddede, “Yakalanma veya tutulma yoluyla özgürlüğünden yoksun kılınan herkes, tutulma işleminin yasaya uygunluğu hakkında kısa bir süre içinde karar verilmesi ve eğer tutulma yasaya aykırı ise serbest bırakılması için bir mahkemeye başvurma hakkına sahiptir” deniyor.
Bektaş’ın 160 bin 900 euro tutarındaki tazminat talebi ise AİHM tarafından geri çevrildi. AİHM, ihlal bulunmasının “adil tazmin” oluşturduğuna karar verdi. AİHM kararı Ergenekon ve Balyoz kapsamında açılan davalara emsal oluşturacak olması nedeniyle büyük önem taşıyor.
Bektaş, Ergenekon kapsamında Poyarzköy’deki kazılarda ele geçirilen mühimmatla ilgili davada yargılanmış ve yaptığı savunmada gayrimüslimlere yönelik bir dizi eylem içerdiği belirtilen Kafes Eylem Planı’nı hayatında görmediğini ifade etmişti. AİHM, 2012’de Bektaş’la ilgili ara karar almış bazı şikâyetleri reddetmiş, bazılarını ise ileri bir tarihte karara bağlamak üzere dosyayı açık tutmuştu. Bektaş, Ocak 2014’te tahliye edildi.
DİCLE VE SADAK KARARI
AİHM, eski DEP milletvekilleri Hatip Dicle ve Selim Sadak’ın suç sicilleri nedeniyle 2007 seçimlerinde bağımsız aday olmalarının Yüksek Seçim Kurulu tarafından engellenmesi nedeniyle açtıkları davada Türkiye’nin AİHS’nin adil yargılanmayı garanti altına alan 6. maddesinin masumiyet karinesiyle ilgili 2. fıkrasını ve serbest seçim hakkını düzenleyen 1 numaralı protokolün 3. maddesini ihlal ettiğine karar verdi. Türkiye mahkeme masrafları da dahil olmak üzere davacılara toplam 12 bin 715 Euro tazminat ödeyecek.