Acil Güç oyunu mu

ABD ile AB'yi karşı karşıya getiren uranyumlu mermi krizinin NATO'dan bağımsız Acil Müdahale Gücü oluşturmaya çalışan Avrupa Birliği'nin siyasi bir manevrası olabileceği kuşkusu doğdu.

Acil Gücü destekleyen Almanya ve İtalya NATO'yu hesap vermeye çağırırken, bu güce sıcak bakmayan ABD ve İngiltere, mermilerle kanser vakaları arasında bağ bulunmadığını savunuyor.

NATO'nun Balkan Harekatları'nda kullandığı zayıflatılmış uranyum mermilerinin askerler arasında kansere yol açtığı iddialarının ardından NATO ve Avrupa Birliği dün iki ayrı toplantı yaptı. NATO, uranyum konusunda ikiye bölünmüş durumda. İngiltere ve ABD, DU mermilerinin kanserle bir bağlantısı olmadığını savunurken, Almanya, İtalya, Portekiz, Belçika gibi ülkeler NATO'ya konuyla ilgili açıklama yapmaya çağırıyor.

‘Balkan Sendromu’ dolayısıyla NATO içindeki bölünme dikkat çekici. Çünkü NATO'dan bağımsız Avrupa Güvenlik ve Savunma Kimliği adı altında Acil Müdahale gücü oluşturulması aşamasında da benzer bir ayrılık yaşandı. Almanya, İngiltere, Fransa gibi ülkeler aralarında Türkiye'nin de bulunduğu AB üyesi olmayan ülkeleri dışlayan Acil Müdahale gücü için bastırırken, İngiltere ve ABD karşı çıktılar.

AB ülkeleri Kosova'dan gelen ‘Kanser vakaları’ ile ilgili haberler sonrasında NATO'ya öfkeli mesajlar veriyorlar. Daha çok ABD'nin hedeflendiği mesajlarda, ‘Avrupa kıtasının ABD tarafından kirletildiği’ yönünde ifadeler bulunuyor.

Bir NATO yetkilisi bu öfke dolu mesajları yorumlarken bunun arkasında daha çok AB'nin Avrupa Güvenlik ve Savunma Kimliği (AGSK) konusunda NATO ile anlaşamamış olmasının bulunduğunu söyledi. NATO yetkilisi, AB'den yükselen kızgınlık sesleri ile ilgili yaptığı yorumunda ‘Bu bir AGSK kızgınlığıdır’ dedi. NATO yetkilisi, AB'nin kendi güvenlik ve savunma kimliğini kuramaması ve bu konuda NATO içinde bir ‘uzlaşma’ sağlanamaması nedeniyle AB'nin NATO'ya kızgın olduğunu söyledi. Uranyum konusunun da bu nedenle AB tarafından kullanıldığını kaydetti.

DU mermileri 1991 yılındaki Körfez Savaşı'ndan bu yana kullanılıyor, ancak bu konunun şimdi birden bire ısıtılması ve Acil Müdahale Gücü'nün oluşturulması aşamasına denk gelmesi kafalarda soru işareti oluşturuyor. İtalya'da 6 askerin lösemiden öldüğü, Portekiz, Fransa ve Belçika'da da Balkanlar'da görev almış askerlerin kanserden öldüğü bildiriliyor.

Savunma ve sağlık uzmanları konunun bizzat NATO tarafından araştırılması gerektiğini savunurken, AB Birliği (AB) Güvenlik ve Siyasi Komitesi ve NATO Brüksel'de iki ayrı toplantı yaptı. AB, Nükleer Enerji Ajansı'ndan DU'ların kansere neden olup olmadığı konusunda bilirkişi görüşü istedi.

Türkiye NATO'dan ek bilgi istedi

URANYUMLU silahların lösemiye neden olup olmadığı konusu dün NATO'da masaya yatırıldı. Aralarında Türk uzmanların da bulunduğu NATO'nun Askeri Komitesi, son bir haftada çeşitli ülkelerden gelen bilgileri değerlendirdiler. Türkiye de bizzat NATO'dan elindeki tüm bilgilerin yanı sıra ilave bilgi olup olmadığını sordu. Türkiye'nin NATO Nezdindeki Daimi Temsilcisi Büyükelçi Onur Öymen, Türkiye'nin daha önce de bu konuda bazı girişimlerde bulunduğunu söyledi ve konuya açıklık getirilmesi gerektiğini kaydetti.

Dün toplanan NATO askeri komitesinde, NATO'nun lösemiyle uranyum arasında ilişki olup olmadığını ciddi biçimde araştırması gerektiği dile getirildi. İngiliz askeri gözlemcisi Paul Beaver, bu araştırmanın birliğin uyumla devamı için şart olduğunu, Amerikalıların da bu konuda yardımcı olması gerektiğini söyledi. Paul Beaver, 'Hiç şüphesiz, NATO bu konuda bütün üye ülkelerini kapsayacak bir araştırma yapmalı. Bu sadece askeri ve tıbbi değil, aynı zamanda politik bir mesele' ifadesini kullandı. Beaver, 'NATO, birliğe zarar gelmesini istemiyorsa, bu konuda kontrolü eline almalı. Amerikalılar da gururlarını yutmak zorundalar' dedi.

Kim ne diyor

ABD : Zayıflatılmış uranyumun sağlık için bir risk oluşturduğuna ilişkin bir kanıt yok.

İngiltere: Balkanlar'da görev alan askerlerin kanser taramasından geçirilmesine gerek yok.

İtalya : DU'lar aklanana kadar moratoryum ilan edilsin.

Almanya : Askerlerde görülen vakalarla bu mermiler arasında bağlantı var mı bilmek istiyoruz. Tüm gerçekler masaya yatırılsın.

Portekiz : Bundan böyle NATO güvenilmez bir örgüttür.

Rusya : Konuyla ilgili soruşturma başlatılsın.