ABD’ye petrolcü Dışişleri Bakanı

KABİNESİNİ büyük ölçüde zengin işadamları ve eski generallerden kuran ABD’nin seçilmiş başkanı Donald Trump, en önemli koltuklardan biri olan dışişleri bakanlığına ise petrol ve doğalgaz devi ExxonMobil’in başındaki Rex Tillerson’ı (64) getirmeye karar verdi. Donald Trump konuyla ilgili yaptığı açıklamada, “Rex, küresel bir kurumu idare etmeyi çok iyi biliyor, bu dışişleri bakanlığını yönetmek için hayati önemdedir. Tüm dünyadan liderlerle ilişkisi olması da her şeyin ötesindedir. Tarihimizin bu kritik döneminde dışişleri bakanlığı için onun kadar hazır ve kendini adamış biri olduğunu sanmıyorum” dedi.
m Rex Tillerson adı son birkaç gündür dışişleri bakanlığı için öne çıkarken özellikle Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile yakınlığı nedeniyle eleştirilerin hedefi oldu. ExxonMobil’in şefi olarak Rusya ile milyarlarca dolarlık iş yapan Rex Tillerson, Moskova’ya uluslararası yaptırıma karşı çıkmış, 2013 yılında Putin tarafından ‘Dostluk Nişanı’yla onurlandırılmıştı.

Tillerson’ın dışişleri bakanlığına seçilmesi tam da Rusya’nın ABD başkanlık seçimlerine Donald Trump lehine siber müdahalede bulunduğu iddialarının konuşulduğu bir döneme denk geldi.

Rex Tillerson’ın dışişleri bakanlığı koltuğuna oturmadan önce ABD Senatosu’nun onayını alması gerekiyor. Herhangi resmi bir dışişleri deneyimi olmadığından Senato’da ciddi bir sorguya tabi tutulması kaçınılmaz. Nitekim Trump gibi Cumhuriyetçi Parti’den olmasına rağmen Senatör John McCain, Tillerson’ın Putin ile yakın ilişkisinin ‘bir endişe kaynağı’ olduğunu söyledi.

Rex Tillerson, 2011 yılında Bağdat yönetimini kızdırma pahasına Irak Kürt Bölgesel Yönetimi ile ülkenin kuzeyinde üçü tartışmalı altı petrol sahasında anlaşma yapmıştı. Exxon Mobil’in 2013’te Türkiye ile Kuzey Irak petrolleri için yaptığı anlaşma da tartışma yaratmıştı.

ÇEVRECİLER TEPKİLİ

Küresel ısınmadan sorumlu tutulan bir şirketin başından ABD Dışişleri Bakanlığı’na transfer edilmeye hazırlanan Rex Tillerson’a çevreciler şüpheyle yaklaşıyor. 2010 yılında Tillerson, sera gazlarının küresel ısınma üzerinde etkisi olduğunu kabul etmiş, ancak bu etkinin çapının bilinmediğini savunmuştu. ‘350.org’ isimli çevre örgütü, “Trump’ın dünyanın en büyük petrol şirketinin başındaki kişiyi uluslararası iklim politikalarının başına getirmesine izin veremeyiz. Tillerson, Putin’in dostu olabilir, ancak gezegenimizin dostu değil” diye açıklama yapmıştı. 150 milyon dolarlık ExxonMobil hissesi bulunan Tillerson’ın ABD Dışişleri Bakanı olması halinde çıkar çatışması yaşayabileceği iddiaları da var. Bir diğer eleştiri konusu ise insan hakları ihlallerine rağmen otokrat ve diktatör diye tanımlanan devlet adamlarıyla iş yapıyor olması. 

DÜNYA DEVİ

Washington Post gazetesinin hazırladığı bilgi notuna göre ExxonMobil şirketi bir devlet olsaydı 2015 yılındaki 268.88 milyar dolarlık geliriyle dünyanın en büyük 41’nci ekonomisi olurdu. Aynı listede Türkiye ekonomik büyüklüğüyle 18’inci sırada yer aldı.