AB’den İsrail’e ‘iki devlet’ baskısı... Brüksel’de gündem Filistin

Avrupa Birliği, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’nun ateşkes çağrılarına kulak asmadığı ve artan uluslararası baskıya rağmen bildiğini okumaya devam ettiği bir ortamda, yaşayabilir bir barış süreci ve iki devletli çözüm için çabalarını yoğunlaştırıyor. Bugün Brüksel’de bir araya gelecek ve İsrail, Filistin, Mısır, Ürdün, Suudi Arabistan dışişleri bakanlarının yanı sıra Arap Birliği Genel Sekreteri’yle de görüşecek olan AB dışişleri bakanlarının en önemli gündem maddelerinden biri kalıcı barış çabaları için momentum oluşturmak olacak.

DEĞİŞİM ÇABASI

İsrail’in şu aşamada iki devletli çözüm ya da barış yerine savaşı öne çıkaran yaklaşımda ısrar etmesi AB’nin önündeki en önemli zorluklardan biri. Buna rağmen AB mevcut çatışma ortamının ötesine bakmakta kararlı. Şu ana kadar AB’nin iki taraf arasında barış sağlama ya da iki devletli çözüm konusunda elle tutulur bir etki sağladığını söylemek zor. Bununla birlikte gelinen aşamda mevcut dinamikleri değiştirme çabası net şekilde hissediliyor. Netanyahu iki devletli çözümü hiçbir zaman bir opsiyon olarak görmedi, yeni olan ise bu konuda giderek artan bir uluslararası baskının bulunması.

TEK ÇIKIŞ YOLU

AB, iki devletli çözümün tek çıkış yolu olduğu görüşünde. AB Dışişleri ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Josep Borrell geçtiğimiz günlerde, “İsrail reddetmekte ısrar etse de uluslararası toplum tarafından yapılacak baskılarla iki devletli çözümün barış getireceğine inanıyoruz” dedi. Fransa Dışişleri Bakanı Stephane Sejourne, “Filistinlilerin egemenliğe ve devlet kurmaya hakkı var. Fransa, bu hedefe ulaşmak için verdiği taahhüde sadık kalacak” derken İtalya Dışişleri Bakanı Antonio Tajani, iki devletin barış için tek çözüm olduğunun altını çizdi. İsrail’e baskı konusunda ihtiyatı elden bırakmayan Almanya da iki devletli çözümden yana.

Josep Borrell

Baskı sadece AB’yle sınırlı değil. İsrail’in en büyük destekçisi ABD iki devletli çözümün uzun vadeli istikrar için hayati olduğu görüşünde. Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Antonio Guterres de önceki gün yaptığı açıklamada, “İsrailliler ve Filistinliler için iki devletli çözümün kabul edilmemesi ve Filistin halkının devlet olma hakkının reddedilmesinin kabul edilemez olduğunu” söyledi. Davos Ekonomik Forumu’nda da iki devletli çözüm neredeyse tüm siyasi liderler tarafından tekrarlandı.

ON MADDELİK PLAN

Borrell, İsrail-Filistin çatışmasına kapsamlı bir çözüm için on maddelik bir plan hazırladı. Yan yana yaşayan bağımsız bir Filistin ve İsrail planın odağında yer alıyor. Tarafların güçlü bir uluslararası müdahale olmaksızın yakın zamanda doğrudan barış müzakerelerine başlamalarının gerçekçi olmadığının vurgulandığı belgede, “Barış Hazırlık Konferansı” öneriliyor. Buna göre, AB, ABD, BM ve Mısır, Ürdün, Suudi Arabistan ve Arap Ligi’nin katılacağı konferansın bir yıl içinde barış planının çerçvesini tasarlaması ve olası barış görüşmelerinin temelini oluşturması tavsiye ediliyor. Barış Destekleme Paketi hazırlanması da güvenlik güvencelerinin önemine dikkat çekilen planın öne çıkan unsurları arasında yer alıyor.

ABD İSTİHBARATI: İSRAİL, HEDEFLERİNİN ÇOK GERİSİNDE KALDI

- İsrail’in Gazze Şeridi’ne yönelik saldırıları sonucu hayatını kaybedenlerin sayısı 25 bin 105’e, yaralı sayısı 62 bin 681’e çıkarken, ABD istihbaratının tahminine göre İsrail ordusunun Hamas’ı yok etme hedefinin çok uzağında kaldığı iddia edildi. Amerikan Wall Street Journal gazetesinin ABD istihbarat kaynaklarına dayandırdığı habere göre, İsrail güçlerinin savaşın başladığı 7 Ekim’den bu yana Hamas savaşçılarının yüzde 20 ila 30’unu öldürdüğü tahmin ediliyor. Haberde, söz konusu sayının, İsrail’in Hamas’ı yok etme hedefinin şu ana kadar altında kaldığını ve Gazze Şeridi’nin büyük bir bölümünü harabeye çeviren aylar süren savaştan sonra dayanıklılığını gösterdiği ifade edildi. Askeri uzmanlar Hamas üyelerinin mevcut duruma ‘adapte olduğuna’ dikkat çekerken, hareketin hâlâ İsrail’i ve Gazze’deki İsrail güçlerini aylarca hedef almaya devam edecek yeterli mühimmata sahip olduğu belirtildi.

NETANYAHU: HAMAS’IN ÖNERİSİNİ REDDETTİK

- İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, Hamas’ın 16 sayfalık bir rapor yayınlamasının ardından yaptığı açıklamada, “Rehinelerimizin serbest bırakılması karşılığında Hamas, savaşın sona ermesini, güçlerimizin Gazze’den çekilmesini, tüm katillerin serbest bırakılmasını talep ediyor. Bunu kabul edersek, askerlerimiz boşuna ölmüş olacak. Bunu kabul edersek, vatandaşlarımızın güvenliğini garanti edemeyiz” şeklinde açıklama yaptı.