ABD’de sürprizli seçim
Güncelleme Tarihi:
ABD’de kritik ara seçimlerin sonucu ne Demokratları ne de Cumhuriyetçileri sevindirdi. Cumhuriyetçilerin beklediği ‘kırmızı dalga’ zaferi gerçekleşmezken, resmi olmayan sonuçlara göre Demokratlar, Temsilciler Meclisi’ndeki üstünlüğü kaybetti. Senato’da başa baş yarış sürüyor. Mehmet Öz ise Senato yarışını kazanamadı.
- ABD’de 2024 başkanlık seçimleri için ‘referandum’ olarak değerlendirilen ara seçimler tamamlandı. 8 Kasım’da düzenlenen seçimler sonrası oy sayımı sürerken, ilk sonuçlar anketlerin ve yorumcuların beklediği gibi olmadı. Seçimlerde Kongre’nin alt kanadı Temsilciler Meclisi’nin 435 sandalyesinin tamamı, Senato’nun da 35 sandalyesi yenileniyor.
- Kesin olmayan sonuçlara göre, Cumhuriyetçiler, Temsilciler Meclisi’nde çoğunluğu sağlayabilir. Cumhuriyetçiler Temsilciler Meclisi’nde 204 sandalyeyi, Demokratlar ise 187 sandalyeyi garantiledi. Çoğunluk için 218 oy gerekiyor. Seçimler öncesinde Temsilciler Meclisi, Demokratların kontrolündeydi.
- Senato’da başa baş bir tablo olsa da bunun az bir farkla Demokratlar lehine döneceği öngörülüyor. Durum seçim öncesi 50’ye 50 idi. Başkan Yardımcısı Kamala Harris’in ek oyuyla birlikte denge Demokratlardan yanaydı. Georgia eyaletindeki yarışta iki aday da yüzde 50’yi geçemediği için 6 Aralık’ta ikinci tur oylamaya gidilecek. Senato’daki dengenin değişmesi büyük ölçüde bu seçimin sonucuna bağlı.
SEÇİMİN KISA ÖZETİ
1) KIRMIZI DALGA OLMADI
ABD’de Demokratlar ‘mavi’ renkle temsil edilirken, Cumhuriyetçiler ‘kırmızı’ renkle’ temsil ediliyor. Buradan yola çıkarak, Cumhuriyetçilerin önde gelen isimleri, haftalardır Kongre’de ‘kırmızı dalga’ oluşacağını öngörüyordu. Cumhuriyetçiler, ara seçimlerde hızla artan enflasyon ve suç oranlarından mustarip seçmenin Demokrat Parti’den uzaklaşacağını düşünüyordu. Medyada da böyle bir algı oluşmuştu. Ancak ilk sonuçlara göre, Cumhuriyetçi Parti’nin anketlerin öngördüğü ‘kırmızı dalga’yı yaratamadığı konuşuluyor. Nitekim Cumhuriyetçi Parti’nin ağır toplarından Senatör Lindsey Graham, Amerikan NBC televizyonuna yaptığı açıklamada “Bu kesinlikle Cumhuriyetçi dalga değil” diye konuştu.
2) TRUMP’A AÇIK ÇEK YOK
Ara seçimler, gelecek başkanlık seçimlerde tekrar aday olacağını söyleyen Donald Trump için bir referanduma dönüşmüştü. Biden yönetiminde yükselen enflasyon, suç oranları, Rusya’nın Ukrayna’ya müdahalesi ve artan enerji fiyatlarından dem vuran Trump, popülizmin kendisine oy kazandıracağını düşünüyordu. Ancak sonuçlar Trump’ın düşündüğü gibi olmadı. Cumhuriyetçilerin beklentilerin altında kalmasının temel sebebi olarak, Trump’ın Biden’a göre siyaseten tecrübesiz olması ve yanlış adayları desteklemesi gösterildi. Bir diğer etken de Biden’ın kanlı Kongre baskınını hatırlatarak, ara seçimleri adeta bir ‘demokrasi oylaması’ gibi göstermesi oldu. Trump’a oy kaybettiren bir unsur da atadığı yargıçlarla muhafazakârların ağırlıkta olduğu Anayasa Mahkemesi’nin kürtaj hakkından vazgeçmesi oldu.
Biden’den seçim için kaos uyarısı3) KUTUPLAŞMA SÜRÜYOR
Seçim sonuçları, 2024 başkanlık seçimleri için 76 yaşındaki Trump’a açık çek vermezken, 80 yaşındaki Biden için de tam destek anlamı taşımıyor. Seçim, ülkedeki kutuplaşmanın sürdüğünü ortaya koyarken ABD’nin şimdiden 2024 yarışına girdiğini söylemek de mümkün.
‘Z KUŞAĞI’ İLK KEZ KONGRE’DE
ABD’de 25 yaşındaki Demokrat Maxwell Frost, ara seçimlerde Florida’nın 10’uncu Kongre Bölgesi’nden Temsilciler Meclisi’nde sandalye kazandı ve ABD Kongresi’ne seçilen ilk ‘Z kuşağı’ üyesi oldu. Frost, 10. Kongre Bölgesi koltuğunu almak için 72 yaşındaki Cumhuriyetçi Calvin Wimbish ile yarıştı.
MİLENYUM GENÇLERİ
Demokrat genç, Twitter’dan yaptığı paylaşımda, “Bu gece tarih yazıldı. Floridalılar, Z kuşağı ve daha iyi bir geleceği hak ettiğimize inanan herkes için tarih yazdık” ifadelerini kullandı. ‘Z kuşağı’, 90’ların ortaları ile 2010’ların başlarında doğan, teknolojiyi kullanma ve ona uyum sağlama yetenekleriyle tanımlanıyor. Büyükannesi 1960’ların başında Küba’dan Florida’ya taşınan Frost, başka bir ailenin yanında evlatlık olarak büyüdü. Frost, yaş ortalamasının 58 olduğu Temsilciler Meclisi’nin en genç üyesi olacak. Genç, Washington’daki konumunu ABD’deki bireysel silahlanmaya çözüm aramak için kullanacağını söyledi. Frost, 2012’de Sandy Hook İlköğretim Okulu’nda yaşanan silahlı saldırı sonucu travma geçirdiğinde ve sınıf arkadaşlarının çoğu gibi daha sonra sivil aktivizme katılmaya karar verdiğinde 15 yaşındaydı.
MEHMET ÖZ KAZANAMADI
ABD’de Cumhuriyetçi Parti’nin Pennsylvania Senatör adayı olarak seçime giren Dr. Mehmet Öz (62), Demokrat rakibi John Fetterman’ın gerisinde kaldı. Eski ABD Başkanı Donald Trump, ara seçimlerden hemen önce eyalete giderek Öz’ün mitingine katılmış ve konuşma yaparak onun için oy istemişti. New York Times gazetesi, yarışın kaybedilmesinin ardından Trump’ın eşi Melania da dahil olmak üzere “Dr. Öz’e destek vermesini tavsiye eden herkese çok öfkeli olduğunu” iddia etti.
ZAFER İLAN ETTİ
Kalp rahatsızlığına bağlı olarak mayıs ayında kısmi felç geçiren Fetterman, Twitter hesabından yaptığı paylaşımda, Pennsylvania’da en fazla oyu alarak seçimi kazandığını duyurdu. Kendisinin bir sonraki “Pennsylvania Senatörü” olacağını vurgulayan Fetterman, “Pennsylvania halkına güvendik, bizi mahcup etmediler ve ben de sizi mahcup etmeyeceğim” ifadelerini kullandı.
DR. ÖZ NİYE KAYBETTİ
Fetterman, Pennsylvania’da geçerli oyların yüzde 49.5’ini, Mehmet Öz ise oyların yüzde 48.1’ini alarak yarışı ikinci sırada tamamladı. Öz ise sonuçların gelmesinin başladığı zaman yaptığı konuşmada, “Tüm oylar sayıldığında, bu yarışı kazanacağımıza inanıyoruz. Bütün gece farkı kapattık. Daha sayılacak çok oy var” demişti. Amerikalı siyasi gözlemciler, Öz’ün kaybetmesini bir dizi faktöre bağladı. Bunlar arasında Pennsylvania sakini olmaması, rakibinin sağlık sorunlarına fazla değinmesi ve vaatlerinin sıradan kalması yer aldı. Senato’da üstünlük sağlamak için Pennsylvania kilit konumdaydı. Bu eyalet, her iki partinin de kalesi olmadığı için ‘kararsız’ seçim bölgesi olarak görülüyordu.
DESANTİS TRUMP’A RAKİP OLABİLİR
Cumhuriyetçi Parti’den ikinci defa Florida Valisi seçilen Ron DeSantis (44) , 33 bin oy farkıyla kazandığı 2016’daki ilk seçimdeki oylarını artırarak bu defa rakibine 1.6 milyon oy farkı attı.
ŞANTAJ GİBİ AÇIKLAMA
ABD seçimlerinin en güçlü zaferini kazanan DeSantis, 2024 başkanlık seçimleri için Cumhuriyetçi Parti’den aday adayı olması beklenen eski Başkan Donald Trump’a parti içi rakip olabilir. Başkanlık yarışı için adaylığını duyurması beklenen Trump, Fox Televizyonu’nda yaptığı açıklamada “DeSantis bence aday olursa hata yapar. Bu parti tabanının hoşuna gitmez. Onu herkesten hatta belki eşinden bile iyi tanıyorum” dedi. Trump, DeSantis hakkında elinde hoş olmayan bilgiler olduğunu da öne sürdü.
Siyasi analistler, DeSantis’in ön adaylık yarışında Trump’ı yenmesi durumunda Demokrat Başkan Joe Biden’ın yarışa girmeyeceği yerine California Valisi Gavin Newsom’ın ön adaylığı kazanacağını ve 2024 başkanlık yarışının DeSantis ve Newsom arasında geçeceğini öne sürüyorlar.