ABD’de seçimler öncesi yeni tartışma: Yurttaşlık gerilimi
Güncelleme Tarihi:
ABD Başkanı Donald Trump’ın 6 Kasım’daki Kongre ara seçimlerine günler kala, ülkesinde doğum yoluyla elde edilen vatandaşlığı başkanlık kararnamesi ile kaldırmaya hazırlanacağını açıklamasının yankıları sürüyor. Bu plana sadece Demokrat Parti çevrelerinden değil, Trump’ın kendi partisi Cumhuriyetçiler ile Başkan’ın yakınındaki isimlerden de eleştiriler geldi.
TRUMP’ın danışmanlarından Kellyanne Conway’in kocası avukat George Conway, Amerikan Washington Post gazetesine Obama döneminin Başsavcı Yardımcısı Neat Katyal ile birlikte kaleme aldığı makalede doğum yoluyla elde edilen vatandaşlığı başkanlık kararnamesiyle iptal önerisinin Amerikan Anayasa’sına aykırı olduğunu yazdı. Conway ve Katyal, doğum yoluyla vatandaşlık hakkının veren anayasanın 14. Maddesi’nin 1868’de köleler ve çocuklarının ABD vatandaşı olup olamayacağının tartışıldığı Dred Scott davasının ardından ortaya çıktığını hatırlattı. İki hukukçu Trump’ın olası adımının hüsranla sonuçlanacağına ilişkin öngörülerini şöyle dile getirdi: “Bazen anayasa gün kadar açıktır ve siyasetçilerin arzu ettikleri şeyleri yapmasını engeller. Başkan Trump’ın bahsettiği adım kesinlikle engelle karşılaşacaktır. Ve engelleyenler şüphesiz kazanacaktır.”
O AVUKATTAN TEPKİ
First Lady’nin anne ve babasının vatandaşlık sürecini yöneten avukat da sessiz kalmadı. Trump’ın önerisine açıkça karşı çıkan isimlerden biri de First Lady Melania Trump’ın Slovenyalı anne ve babasının ABD’deki vatandaşlık başvurularını yapan avukat Michael Wildes oldu. ABD’de televizyonlara çıkarak Trump’ın önerisini yorumlayan Wildes, bunu bir siyasi ‘ping pong’a benzetti ve “önümüzdeki birkaç güne yönelik bir latife” diyerek Trump’ın ara seçimler öncesinde gündemi tutmak için yaptığı bir hamle olduğunu ima etti.
‘BUNU YAPAMAZSINIZ’
ABD Başkanı Donald Trump’ın “doğuştan vatandaşlık uygulamasını kaldıracağı” yönündeki açıklamasına tepki gösteren Temsilciler Meclisi Başkanı Cumhuriyetçi Paul Ryan, “Açıkçası bunu yapamazsınız. Doğuştan vatandaşlığı bir Başkanlık kararnamesi ile sona erdiremezsiniz” dedi. Ryan, bu yönde hazırlanacak bir Başkanlık kararnamesinin Anayasanın ilgili 14’üncü maddesiyle uyuşmayacağını savundu.
O madde ‘yoruma açık’ diyenler de var
1868 yılında onaylanan 14’üncü maddenin amacı ABD’de iç savaş sonrası dönemde eski kölelerin temel vatandaşlık haklarına Güney eyaletleri tarafından kısıtlama getirilmemesini sağlamaktı.
Bazı muhafazakârlar, 14’üncü maddedeki “ABD’de doğan ve Amerika’nın yargı yetkisine tabi olan” ifadesinden yola çıkarak yasanın farklı şekilde yorumlanabileceğini, bu nedenle ülkede yasa dışı bulunan göçmenlerin çocuklarına otomatik olarak Amerikan vatandaşlığı verilmesi uygulamasına son verilmesinin anayasaya aykırı olmayacağını savunuyor.
Başkan Yardımcısı Mike Pence, Politico gazetesine verdiği mülakatta “14’üncü maddeye hepimiz saygı duyuyoruz. Ama Anayasa Mahkemesi bu maddede kullanılan dilin yani ‘yargı yetkisine tabi olan’ ifadesinin ülkede yasadışı olarak bulunanlar için geçerli olup olmadığı konusunda bugüne kadar bir karar vermiş değil” dedi.
Başkan Trump dün de bir tweet atarak “Sözde doğum yoluyla vatandaşlık, ülkemize milyarlarca dolara mâl oluyor, vatandaşlarımız için büyük haksızlık, öyle veya böyle sona erdirilecek” dedi ve bu adımın 14’üncü maddeyle uyumlu olduğunu savundu.
Anayasadaki bir maddenin değiştirilmesi için Kongre’nin her iki kanadında yapılacak oylamada üçte iki çoğunluğa ulaşılması gerekiyor. Sonrasında da 38 eyaletin değişen maddeyi onaylaması şartı aranıyor.