ABD'de önce tedavi sonra idam

Ölüm cezasına çarptırılan Percy Walton'ın cezasının Virginia eyaletinde yarın zehirli iğneyle infaz edilmesi bekleniyordu. Ancak ABD hükümeti akıl hastası Walton'ın cezasını hafifletmek yerine ona süre tanıdı: Sağlık durumu iyileşirse Walton 18 ay içinde idam edilecek.

Walton, idam edilebilmek için tedaviye başlatılan tek mahkum değil. Teksas eyaletinde ölüm cezasına çarptırılan Steven Staley'nin de cezasının infazı Şubatta ertelendi. Hakim, tedaviyi bırakan şizofren Staley'den idam edilebilmesi için Nisanda yeniden ilaç kullanmaya başlamasını istedi.

1986'da Yüksek Mahkeme, cezalarının anlamını ve nedenlerin bilincinde olmayan mahkumların idam edilmesini yasaklamıştı. Ancak bilincin sınırını belirlemek, tek başına hapishane koridorlarında geçirilen uzun yılların akıl hastalıklarına davetiye çıkarması nedeniyle zor.

Örneğin Percy Walton, 1996'da yaptığı soygunlar sırasında 3 kişiyi öldürdüğünde 18 yaşındaydı. Suçlu bulunan Walton 1997'de idam cezasına çarptırıldı.

Yargı sürecinin başından bu yana avukatları genç adamın akıl sağlığının suçlu bulunmak için yeteri kadar yerinde olmadığını belirtmişlerdi. Avukatları şimdi Walton'un durumunun kötüleştiğini ve artık gerçekle en ufak bağlantısı olmayan biri haline geldiğini savunuyor.

İddia makamı ise Walton'un çok iyi bir oyuncu olduğu görüşünde. Haziranda idam edilmesine karar verilen genç adama psikiyatrik destek verilebilmesi için son dakikada Virginia Valisi Timothy Kaine tarafından 6 ay süre tanınmıştı, ancak Pazartesi günü Kaine, idam tarihini 10 Haziran 2008 olarak belirledi ve ilk ertelemede zihinsel engelli olduğuna karar verdiği Walton'un durumunun kalıcı olmadığını savundu.

Bu karar, Walton ve Staley'den sorumlu doktorları da hassas bir konuma soktu, çünkü hastaları iyileşirse öleceklerdi.
1989'da bir kişiyi öldürmekten idam cezasına çarptırılan Steven Staley, kendi isteğiyle ya da avukatlarının tavsiyesiyle tedaviyi reddetmeye çalıştı.

Savcılardan Jim Gibson, “İyileşmemenin onun yararına olduğu açık, ancak devletin bu konuda farklı ve üstün bir menfaati var” dedi.

Savunma avukatları, hakimin kararının onaylanması halinde, erişkin bir hastanın amaç ne olursa olsun tedaviyi reddetme hakkının olduğunu hatırlatmak üzere Yüksek Mahkemeye gitmeye karar verdiler.

Uluslararası Af Örgütünün raporuna göre, 1992 yılında kayınpederi ve kaynanasını öldürmekten 1995'te Teksas'ta ölüm cezasına çarptırılan Scott Panetti'nin davası, ciddi zihin hastalığı bulunan kişilerin hangi koşullarda ölüm cezasına çarptırıldığına ve infaz edildiğine iyi bir örnek.

Scott Panetti, görsel ve işitsel halusinasyonlara sebep olan şizofreni dahil, zihin hastalığı sorunları nedeniyle birçok kez hastaneye yattığı biliniyor. Duruşma sırasında kovboy kılığında kendi kendinin avukatlığını yapan ve cinayet yerini terk ederken şeytanların kendisine güldüğünü söyleyen bu sanık, İsa'yı şahit göstermek istedi. Duruşmada bulunan doktorlardan biri şunları söylemişti:

“Scott sözleri ve fiillerinin sonuçlarından tamamen habersizdi. Scott lafı geveleyip, anlamsız anlamsız konuşurken, jüri üyeleri kendisine düşmanca bakışlar atıyor ve şaşkınlıkla izliyorlardı”. Panetti'nin idam edilip edilmeyeceğine Ocak ayı başında karar verilecek.

Birçok davada, ağır zihin hastalığı bulunan kişiler kendilerine verilen suçu ve işledikleri suçun ağırlığını anlamıyor. Bazı davalarda sanığa, duruşmada hazır bulunabilmesi için ağır ilaçlar veriliyor ve jüri sanığı merhametsiz olarak algılıyor.