ABD’de kıran kırana yarıştılar! Postaya takıldılar

ABD’de merakla beklenen başkanlık seçimleri önceki gün gerçekleştirilirken, sonuç dün belli olmadı. ABD Başkanı Donald Trump ve Demokrat rakibi Joe Biden başa baş bir yarış verdi. Posta ile kullanılan oylardan dolayı “çekişmeli eyaletler”de sayım uzadı. Başlangıçta sonuçlar Trump’ın ikinci zaferine işaret ederken, posta oylarının sayımına geçilmesiyle tablo Biden lehine değişti. Seçim öncesi yapılan anketler, erken oy kullananların çoğunluğunu Demokrat Parti seçmenin oluşturduğunu ortaya koyuyordu.

ÇEKİŞMELİ EYALETLER

- Kritik eyaletlerin en önemlisi olan ve başkanı seçecek 538 üyeli “Seçiciler Kurulu”nda 20 delegesi bulunan Pensilvanya’da oyların yüzde 84’ü sayılmışken Trump, Biden’ın 5 puan önündeydi. Sayımda sona yaklaştıkça fark Biden lehine hızlı şekilde kapanıyordu.

- Trump, bir diğer önemli eyalet olan Florida’yı ise yüzde 51.2 ile kazandı.

- Dün gece itibariyle Seçiciler Kurulu’nda son durum 253’e 213 Biden lehine olsa da Pensilvanya ile Nevada ve Arizona’da durum netleşmedi. Bu 3 eyaletin toplamda 37 delegesi bulunuyor.

- Oyların yüzde 86’sının sayıldığı Nevada eyaletinde 8 binden az farkla Demokrat aday Biden öndeydi.

RENK DEĞİŞTİRENLER

- Oyların yüzde 86’sı sayılmışken Biden, Arizona’da yüzde 51 ile Trump’ın 3 puan önündeydi. Böyle sonuçlanması halinde Arizona’da 1996’dan bu yana ilk kez Demokratlar kazanmış olacak.

- Önceki seçimde tercihini Trump’tan yana kullanan Michigan’da Biden yüzde 49.8’le kazanarak 16 delegeyi hanesine yazdırdı.

- 2016’da Trump’ın birinci çıktığı Wisconsin’de bu kez yüzde 49.4’le Biden zafer ilan etti. Ancak Trump’ın kampanya ekibi, bu eyalette oyların yeniden sayılmasını isteyeceklerini duyurdu.

MAHKEMELİK OLDULAR

Wisconsin’e yapılan itirazın dışında Başkan Trump’ın ekibi, Pensilvanya ve Michigan eyaletlerinde devam eden oy sayım işlemlerinin durdurulması için dava açtı. Davaya gerekçe olarak, “gözlemcilerin sandıklara yaklaşmasına izin verilmemesi” gösterildi.

TRUMP: BİZ KAZANDIK

Dün sonucun netleşmekten uzak olduğu bir ortamda ABD Başkanı Donald Trump Beyaz Saray’da tartışmalı açıklamalarda bulundu. Oy sayımında “hile” yapıldığını öne süren Trump, “Bu ülkemiz için bir utançtır. Biz bu seçimleri kazanacaktık ve kazandık da. ABD Yüksek Mahkemesi’ne gideceğiz” dedi. Trump, bazı eyaletlerde posta ile oy verme işleminin devam etmesini de eleştirdi. Ancak uzmanlar bunun eyalet yasalarına uygun olduğuna dikkati çekiyor. Öte yandan Trump, ilgili kurallar gereği, pek çok eyalette posta yoluyla kullanılan oyların daha geç sayılmaya başlanmasıyla değişen tablonun şüpheli olduğunu iddia etti ve Twitter’dan, “Demokratların kontrolündeki hemen hemen tüm kilit eyaletlerde yarışı önde götürüyordum. Sonra bir bir bu eyaletlerde sürpriz oyların sayılmasıyla ben geriye düştüm. Çok ilginç” paylaşımını yaptı. Uzmanlar, çoğunluğu Demokratlar tarafından kullanıldığı bilinen posta oylarının sayımına geçilmesiyle tablonun değişebileceğini ifade ediyordu. Bu arada Twitter, Trump’ın dünkü pek çok paylaşımına “tartışmalı” ve “yanıltıcı” olduğu gerekçesiyle “uyarı” etiketi koydu.

BIDEN: KAZANAN BİZ OLACAĞIZ

Sonuçlar henüz netleşmeden kameralar karşısına geçen Joe Biden, “Tarihimizde hiç olmadığı kadar çok Amerikalı bu seçimlerde oy verdi. 150 milyondan fazla kişi oyunu kullandı. Bu olağanüstü. Şimdi, uzun bir oy sayımından sonra, başkanlığı kazanmak için gerekli 270 delege sayısına ulaşacağımız netleşti. Zafer ilan etmek için değil, oy sayımı bitince kazanan olacağımızı söylemek için buradayım” dedi. Demokratların adayı olarak seçime girdiğini kaydeden Biden, “Ancak tüm Amerikalıların başkanı olarak yöneteceğim” diye konuştu. Oy sayımlarının durdurulmasına yönelik Trump’ın ekibinin başvurularına da değinen Biden, “Her oy sayılmalıdır. Halk susturulamaz” ifadelerini kullandı.

BERABERLİK DURUMUNDA NE OLUR?

Delege sayısının 269’da berabere kalması halinde ABD Temsilciler Meclisi, başkanı seçerken Senato da başkan yardımcısını seçiyor. Bu durumda ortaya Demokratların çoğunluğundaki Temsilciler Meclisi’nin Joe Biden’ı başkan yaptığı, Cumhuriyetçilerin çoğunluğundaki Senato’nun ise Mike Pence’i başkan yardımcısı seçtiği bir tablo ortaya çıkabilir. Herhangi bir adayın seçim sonuçlarını kabul etmediği bir durumda ise ABD Anayasası’nda sürecin nasıl yürüyeceğine ilişkin net bir açıklama bulunmuyor.

EKONOMİ VE KORONA BELİRLEYİCİ OLDU

ABD’de sandık çıkış anketlerine göre seçmenin eğilimini, ekonomik kriz, artan ırkçılık tartışmaları ve koronavirüs salgını etkiledi.

2020 yılına damgasını vuran koronavirüs salgını ve beraberinde gelen ekonomik endişeler ile ırkçılık, polis şiddeti ABD’nin gündemini en çok meşgul eden konular arasındaydı. ABD’nin dünya genelinde salgından en çok etkilenen ülke olması Başkan Donald Trump’ın süreci iyi yönetemediği eleştirilerine neden olurken, işsizlik ve ekonomik büyüme rakamlarının Trump döneminde olumlu seyretmesi, Başkan’ın hanesine yazılan artılar oldu. Bu gündem, seçim sonrası anketlerine göre sandığa da yansıdı.

İKİ TEMEL ETKEN

Anketlere göre 10 Trump seçmeninden 6’sı ekonomiyi tercihlerinde en önemli etken olarak ifade ederken, koronavirüs salgınının “bir şekilde” kontrol altında olduğunu, sosyal sağlık sigortası ve ırk ayrımcılığının daha az öncelikli konular olduğunu söyledi. Donald Trump’ın kazandığı 2016 seçimlerinde, oy kullananların yüzde 80 gibi büyük bir kısmı ülke ekonomisiyle ilgili negatif görüş bildirmişti. Demokrat Partili Joe Biden’ın seçmeninin tercihinde ise özellikle salgın yönetimi ve ırk eşitsizliği sorunlarının etkili olduğu gözlendi.

AZINLIKLAR BIDEN’A

Siyah George Floyd’un polis şiddeti sonucu yaşamını kaybetmesiyle uzun süre gündemde kalan ırk eşitsizliği konusu Biden seçmeninin bir diğer tercih sebebi olarak göze çarptı. Ön sonuçlara göre siyah seçmenlerin yüzde 87’sinin ve Asya kökenliler ile Hispanik seçmenlerin de büyük çoğunluğunun Biden’a oy verdiği saptandı.

KONGRE DENGELERİ

Seçimlerde 435 üyeli Meclis’in tamamı, 100 üyeli Senato’nun üçte biri yenilendi. Dün akşam itibariyle Senato’da Cumhuriyetçilerin 47, Demokratların 46 sandalyeyi garantilediği görüldü. Çoğunluk için 51 sandalye gerekiyor. Temsilciler Meclisi’nde ise Demokratların üstünlüğünün sürmesi bekleniyor.

PİYASANIN TEPKİSİ

Oy sayımının devam ettiği dün ABD borsalarında Dow Jones, S&P 500 ve Nasdaq endeksleri sırasıyla yüzde 1.3, yüzde 2.2 ve yüzde 3.8 yükselişle günü tamamladı. Uzmanlar, Kongre’de oluşan “dengeli” tablonun kritik değişikliklere imkan vermeyeceğine dikkati çekerek, bunun piyasalarda iyimserliğe neden olduğunu kaydetti.

DÜNYA ABD’YE KİLİTLENDİ

Trump’ın erkenden “zafer” ilan etmesi ve seçimi mahkemeye taşıyacağını söylemesi birçok ülkede endişe yarattı. Trump’ın sonuçları kabul etmediği bir senaryoda yaşanması muhtemel istikrarsızlık endişe kaynağı.

- Almanya Savunma Bakanı Annegret Kramp-Karrenbauer, “Bu çok patlayıcı bir durum. Birçok uzmanın tahmin ettiği gibi bu, ABD’de anayasal bir krize neden olabilir. Ve bu bizi endişelendirmesi gereken bir durum” diye konuştu.

- Avrupa ile ilişkilerde Trump’tan daha olumlu bir tablo çizmesi beklenen Biden’ın oy sayımı başladığında anketlerin işaret ettiğinden daha zayıf bir performans göstermesi şaşkınlık yarattı. Almanya Meclisi Dışilişkiler Komitesi Başkanı Norbert Röttgen, sonuçların Almanya’yı hazırlıksız yakaladığını söyledi.

- Alman Yeşiller Partisi lideri Robert Habeck, “Eğer Trump kazanırsa küresel düzen önemli ölçüde değişecek. Avrupa bir araya gelmeli, yoksa uluslararası anlamda Avrupa’nın artık hiçbir rolü olmayacak” açıklamasını yaptı.

- İngiltere Dışişleri Bakanı Dominic Raab, sonuçlar konusunda sabırlı olunması çağrısında bulunurken, “ABD sisteminde sonuç üretmesine güvendiğimiz kontrol ve dengeler düzenine ve demokrasinin değerlerine saygı duyuyoruz” dedi.

- İspanya Dışişleri Bakanı Arancha Gonzalez Laya, ABD’de adaylara, oyların sayılması sürecinin sonuna kadar beklemeleri çağrısında bulundu.

KANYE WEST’E 60 BİN OY

Rapçi Kanye West, oy pusulasına adını yazdırmayı başardığı 12 eyalette toplam 60 bin oy aldı. Şarkıcı ve modacı West’e en büyük desteği 10 bin oy ile Tennessee eyaleti verdi. West önceki gün oyunu kullandıktan sonra, “Hayatımda ilk defa oy kullandım. Gerçekten güvendiğim birine oy verdim... Kendime” demişti.

BAŞKENTTE PROTESTO

ABD’de 3 Kasım seçimleri görece sakin geçerken, önceki gün başkent Washington sokaklarında ABD Başkanı Trump karşıtı gösteriler düzenlendi. Yüzlerce kişi, Kongre binasının bulunduğu bölgelerde sokaklara döküldü, yolu trafiğe kapattı ve havai fişekler attı. Güvenlik önlemlerinin alındığı Beyaz Saray dışında arbede yaşandı. 3 kişi gözaltına alındı. Oregon eyaletinin en büyük şehri olan Portland’da ise silahlı gruplar Amerikan bayrağını yaktı. Oregon eyaletinde özellikle radikal sağ ve sol grupların çatışmasından endişe ediliyor.

TRUMP KARŞITI 4’LÜ YİNE KONGRE’DE

ABD’de başkanlık seçimlerinin yanı sıra yapılan Senato ve Temsilciler Meclisi seçimlerinde de dikkat çeken gelişmeler yaşandı. Temsilciler Meclisi’nde göçmen kökenli kimlikleriyle öne çıkan dört kadın Temsilciler Meclisi üyesi, yeniden bu göreve seçildi. Başkan Donald Trump’ın zaman zaman hedef aldığı bu isimler arasında, Minnesota temsilcisi Ilhan Omar, New York temsilcisi Alexandria Ocasio-Cortez, Michigan temsilcisi Rashida Tlaib ve Massachusetts temsilcisi Ayanna Pressley yer alıyor. Demokrat Parti’den Kongre’ye girmeyi başaran ve beyaz olmayan bu dört isim, “Takım” olarak adlandırılıyor.

AZINLIĞIN TEMSİLCİLERİ

Somali kökenli Ilhan Omar ve Filistin kökenli Rashida Tlaib, Ekim 2018’de yapılan ara seçimlerinde Temsilciler Meclisi’ne seçilerek ABD Kongresi’nde yer alan ilk Müslüman kadın vekiller olarak kayıtlara geçmişti. Ilhan Omar ayrıca, ABD tarihinde Minnesota’yı temsil eden ilk siyah kadın olmuştu.

ABD’DE İLK TRANS SENATÖR

ABD’de ilk kez bir trans birey, senatör olarak seçildi. Demokratların adayı Sarah McBride, Delaware Eyaleti Senatosu için yapılan seçimde Cumhuriyetçi aday Steve Washington’ı geride bırakarak bu göreve geldi. LGBTİ+ hakları savunucusu 30 yaşındaki McBride, kazandığının kesinleşmesinin ardından, “Bugünün, demokrasimizin trans çocuklar için de büyük ve yeterli olduğunu göstermesini umuyorum” diye tweet attı. Vermont eyaletinde ise 26 yaşındaki trans birey Taylor Small, eyalet milletvekili olarak seçildi. Demokratların adayı Small, Twitter hesabından yaptığı paylaşımda, ülkenin beşinci trans milletvekili olduğunu duyurdu.