‘ABD, Şiilerin tarafını tuttu’

İngiliz Independent gazetesinin Ortadoğu yazarı Robert Fisk, İran’la varılan nükleer anlaşmayı “Şiilerin zaferi” olarak yorumlarken “Amerikalıların Ortadoğu’nun mezhep savaşında Şiilerin tarafını tuttuğunu” yazdı. Fisk yazısında şu ifadeleri yer verdi:
“Oğullarını, 11 Eylül’de insanlığa karşı suç işlemeye gönderen, önce Taliban’ı sonra Irak ve Suriye’deki Sünni aşırı dincileri destekleyen Usame bin Ladin’i yaratan Sünni Müslüman devletlerin baskın etkisine ve nihayetinde IŞİD’i destekleyen emir ve prenslere güle güle. Washington, Körfez’in köhne prenslerinden ve onların bağnaz öğretilerinden, (ABD silahlarına para vermedikleri sürece) sinir bozucu zenginliklerinden ve Yemen’deki berbat içsavaşlarından bıktı. Şimdi blokta iyi adam Şii İran... İran, Obama yönetimini kendileri gibi Sünni Vahabi IŞİD’i yok etmek istiyorlarsa Esad’ı desteklemeleri konusunda ikna etmeye çalışacak. Arap kaynaklarına bakılırsa, Kerry ve Zarif beyler, Viyana’da tam da bu konu üzerinde saatlerce görüşme yaptı... Tabii IŞİD de İran’ın yeni anlaşmasından (İsrail Başbakanı) Netahyahu kadar dehşete düşmüş olmalı.”

15 YIL NÜKLEER SİLAH YOK

-New York Times gazetesi (ABD): “Anlaşma, tehditlerin askeri eyleme dönüşmesini engelledi. İran’ın nükleer silah üretme imkânını en az 15 yıl erteledi ve Ortadoğu’nun politikalarını yeniden şekillendirebilir. Bir savaş olasılığı azaldı.”
-Financial Times gazetesi (İngiltere): “Mükemmel olmayan tarihi bir anlaşma. Tahran’ın düşmanı Suudi Arabistan, nükleer faaliyetlerini hızlandırabilir.”
-Times gazetesi (İngiltere): Anlaşma, İran’ın komşuları ve ABD’nin gelecekteki başkanları için hayatı daha tehlikeli hale getiren bir kumar... İran nükleer anlaşmasından sonra yeni bir silah yarışı korkusu var.
-Suudiler: Anlaşma IŞİD sayesinde
-Lübnan’dan yayın yapan Şii Hizbullah’a yakın El Ahbar gazetesi, İran’ın başarısını Farsça “Yapabiliriz” başlığı atarak kutladı. Gazete, “İran’ın nükleer savaşı kazandığını” yazdı.
-Suudi El Vatan gazetesi: “Nükleer anlaşma İran terörüne para akıtacak.”
-Suudi El Hayat gazetesi: “IŞİD korkusu, ABD ile İran’ın anlaşma yapmasına neden oldu. Anlaşmanın başarıya ulaşmasında üçüncü bir kişinin daha katkıları oldu. (IŞİD lideri) Ebu Bekir El Bağdadi.”

İRAN BASINI: SAVAŞSIZ ZAFER

İran basınında hükümete yakın gazeteler, anlaşmayı “yüzyılın anlaşması” diye nitelerken, muhafazakâr çizgideki basın organları ise anlaşmaya ihtiyatlı yaklaştı. Ülkenin en büyük gazetelerinden yarı resmi “İttilaat Gazetesi” anlaşma için “tarihi anlaşma” manşeti attı. Reformcu kanada yakın gazetelerden “Yezd”, “Kilit döndü İran güldü” başlığını manşete taşıyarak İran’ın anlaşmadan kazançlı çıktığı yorumunu yaptı. Yine aynı çizgideki gazetelerden “Arman”, “Dünya İran’a saygıya durdu” manşetiyle çıktı. Reformcu Şark Gazetesi ise Dışişleri Bakanı Muhammed Cevad Zarif ve ABD’li mevkidaşı John Kerry’nin müzakerelerdeki bir fotoğrafını kullandı ve “Savaşsız bir zafer” manşetini attı. Aşırı muhafazakâr çizgisiyle tanınan ve zaman zaman Ruhani hükümetini ağır dille eleştiren Keyhan gazetesi ise “180 derece ihtilaf, bir anlaşmada iki rivayet” manşetini atarak, İran ve ABD’li yetkililerin nükleer anlaşma sonrası farklı şeyler söyledikleri görüşünü savundu. Yine muhafazakâr çizgideki Kudüs Gazetesi anlaşmayla “Batı’nın test edileceği” yorumunu yaparak, müzakerelerde varılan anlaşmanın İran ve dünya piyasalarına etkisinin olumlu olduğu değerlendirmesinde bulundu.