Güncelleme Tarihi:
ABD'de Cumhuriyetçilerin adayı Donald Trump ile Demokratların adayı Joe Biden'ın yarıştığı ve ülkenin son dönemdeki "en kritik" seçimi olarak nitelendirilen 59. Başkanlık Seçimi için oy kullanma işlemi sona erdi. Sandıklar, Virginia ve Florida'da 19.00'da (TSİ Çarşamba 03.00), Washington DC ve Pennsylvania'da 20.00'da (TSİ Çarşamba 04.00), New York'ta ise 21.00'de (TSİ 05.00) kapandı.
İşte ABD Başkanlık Seçimi'nde dakika dakika yaşananlar:
11.05
ABD'de kritik eyaletler arasında yer alan Arizona'yı Joe Biden'ın kazandığı belirtiliyor. ABD Başkanı Trump, basın toplantısında Arizona'yı kazandığını öne sürmüştü. Arizona'yı alan aday, 11 delegeyi de elde etmiş oluyor. Yaşanan son gelişmelerle birlikte Biden'ın seçici kuruldaki temsilcisi sayısı 238, Trump'ın ise 213 olarak kayıtlara girdi. Öte yandan, Arizona 1948'den bu yana ilk kez bir Demokrat aday tarafından kazanılıyor.
11.00
ABD başkanlık seçimlerinde yarış tüm süratiyle devam ederken, Maine eyaletinde ipi göğüsleyen ismin Demokrat aday Joe Biden olduğu açıklandı.Maine seçimi kazanan Biden, hanesine 3 delege daha kazandırdı.
10.20
ABD Başkanı Donald Trump, seçim sonuçlarının ardından Biden'a Twitter'dan verdiği cevabın ardından gazetecilerin karşısına geçti. "Bu gece aldığımız sonuçlar muazzam" diyen Trump, Demokratları yine hırsızlıkla suçlarken "Bizi yakalamaları imkânsız. Büyük ihtimal başkanınız olacağım. Bu seçimi çoktan kazandık" dedi.
Trump, seçimlerde büyük yolsuzluklardan şüphelendiklerini belirterek, gerektiği takdirde seçimleri Yüksek Mahkeme'ye taşıyabileceklerini ifade etti. Yüksek Mahkeme'ye çağrı yapan Trump, "Oy vermeleri durdurmalarını istiyoruz. Artık 'sabahın dördünde açılmamış oylar çıktı' denmesini istemiyoruz. Benim için çok üzücü bir an" ifadelerini de kullandı.
10.05
Nebraska farklı statüye sahip iki eyaletten biri. Maine ile Nebraska dışında tüm eyaletlerde seçici kurul üyelerinin seçimi tüm eyaletlerde oy çoğunluğunu alan adayla bağlantılı. Örneğin 55 delegesi bulunan Califoria'da oyların çoğunu alan adayın partisi tarafından önerilen kişiler söz konusu seçici kurulda yer alıyor.
Fakat Nebraska ve Maine'de prosedür farklı. Burada delege seçimi nispi sisteme göre yapılıyor. Bu kapsamda Nebraska'da Biden bir delege, Trump ise dört delege kazanmış durumda.
Buna göre Nebraska'da üç delege çıkaracağı tahmin edilen Trump, dört delegeye sahip olunca toplamdaki temsilci sayısı 213 oldu. Biden'ın seçici kurul temsili ise 224 olarak tahmin ediliyor.
09.05
California'nın ardından en fazla delegeye sahip olan eyalet niteliğindeki Teksas'ta tahminler yanılmadı ve Başkan Trump gülen taraf oldu. AP'nin projeksiyonuna göre Trump, 38 delege daha kazandı ve seçici kuruldaki temsilci sayısını 212'ye çıkardı.
09.00
Twitter, ABD Başkanı Trump'ın Demokrat rakibi Biden'ı seçimi çalmakla suçladığı tweet'ine uyarı mesajı ekledi. Twitter'ın mesajında şu ifadeler yer aldı:
"Bu Tweet'te paylaşılan içeriklerin bir kısmı veya tümü tartışmalıdır ve bir seçime ya da başka bir toplumsal sürece katılma konusunda yanlış yönlendiriyor olabilir. "
08. 46
Joe Biden'ın kısa açıklamasına Trump'tan yanıt gecikmedi. Şahsi Twitter hesabından hemen paylaşımda bulunan Trump, Demokratların seçimi çalmaya çalıştığını iddia etti.
Trump'ın tweet'i şöyle: "Öndeyiz ama seçimi çalmaya çalışıyorlar. Buna izin vermeyeceğiz. Sandıklar kapandıktan sonra oy kullanılamaz. Bu gece bir açıklama yapacağım. Büyük galibiyet."
08.43
Demokrat Joe Biden seçim sonuçları açıklanmaya devam ederken Delaware'de destekçilerine hitap etti. "Geldiğimiz noktadan çok mutluyuz" diyen Biden, "Arizona'yı kazandığımızdan eminiz. Wisconsin ve Michigan konusunda da yol aldık" dedi.
Biden sözlerine özetle şöyle devam etti: "Oyları saymak uzun sürecek ama Pennsylvania'yı da kazanacağız. Seçimlerin sonuçlarını yarın sabaha kadar öğrenemeyebiliriz. Ama ben sonuçlar hakkında çok iyi şeyler hissediyorum. Hepinize minnettarım, tüm destekçilerime. Kazanacağız. Zafer bizim."
08.40
Seçimlerin en kritik eyaletlerinden biri olarak görülen Florida'da Trump ipi göğüsledi ve 29 delege daha kazandı. AP'nin tahminlerine göre; Trump bu sonuçla 174 delegeye ulaştı. 1964 yılından bu yana Florida'yı alan aday, başkanlık seçimini de kazanıyor.
8.25
Son tahminlere göre; Minnesota eyaletini Joe Biden kazandı ve 10 delegeyi daha hanesine katmayı başardı. Böylece Biden'ın seçici kurulda temsilci sayısı 223 oldu. Trump ise Ohio'yu alarak 18 ve Güney Carolina'yı alarak da dokuz delege kazandı. Trump'ın seçici kuruldaki temsilci sayısı da 145'e yükseldi.
8.18
Joe Biden'ın kampanya ekibinde yer alan Rufus Gifford, Twitter hesabından yaptığı paylaşımda, "Kazanacağız" iddiasında bulundu.
08.15
Bloomberg muhabiri Saleha Mohsin, kritik konumdaki Wisconsin eyaletinde kazanan ismin bugün açıklanamayacağını yazdı. Pennylvania'da da benzer bir durum olduğunu aktaran Mohsin, Michigan'da sonuçların kesinleşmesi için cuma gününe kadar beklemek gerekebileceği tahmininde bulundu.
08.05
ABD'nin Kuzey Amerika dışındaki tek eyaleti olan Hawaii'de gülen isim Joe Biden oldu. Böylece Biden seçici kurul delege sayısını 213'e yükseltti.
07.50
Delege sayısı açısından çok kritik olan Teksas'ta Biden üstünlüğünü kaybetmiş durumda. Oyların yüzde 78'i sayıldı. Trump'ın yüzde 52 ile 38 delegeyi alması bekleniyor. Teksas'ta uzun yıllardır Cumhuriyetçilerin ağırlığı var. 2016 seçimlerinde de eyaleti Trump kazanmıştı.
07.40
Seçimin en kritik eyaletlerinden Florida'da oyların yüzde 98'i sayıldı. Buna göre; Trump yüzde 51.3'le 29 delegeyi hanesine yazdırmak üzere. Seçimde ilk el değiştiren eyaletin ise Arizona olma ihtimali var. Arizona'da oyların yüzde 73'üne göre Biden, Trump'ın epey önünde. Biden'ın oy oranı yüzde 53.6, Trump'ın ise 45.1.
07.20
AP'nin öngörülerine göre Joe Biden, Batı Yakası'nı silip süpürdü. Beklendiği üzere 55 seçici kurul üyesi bulunan California'yı Biden kazandı. Yedi delegeli Oregon ve 12 delegeli Washington eyaletleri de Biden'ı Amerikan Başkanı olarak görmek istiyor. Doğu Yakası'nın kuzeyindeki New Hampshire eyaletini de kazanan Biden, seçici kurul delege sayısını 209'a çıkardı.
Tahminlere göre; Donald Trump ise 10 delegeli Missouri'yi, dört delegeli Idaho'yu ve altı delegeli Utah'ı da alarak seçici kurul üye sayısını 118'e yükseltti.
06.50
ABD'de başkanlık seçimlerinin sonuçları yavaş yavaş belli olurken bahis şirketleri Trump'ın ikinci kez Beyaz Saray'a gitme ihtimalini yükseltti. BBC'nin haberine göre; Betfair, Trump'ın seçilme olasılığını yüzde 60'a çıkarırken, Biden'ı yüzde 40'a çekti. İngiltere merkezli Smarkets Exchange de Trump'ın yeniden kazanma şansını yüzde 39'dan yüzde 65'e yükseltti. Biden'ın kazanma ihtimali de yüzde 61'den yüzde 35'e geriledi.
06.30
ABD'de başkanlık seçimlerinin yanı sıra 435 sandalyeli Temsilciler Meclisi'nin tümü ve Senato'nun üçte biri için de seçim yapıyor. Türkiye'nin yakından tanıdığı Kuzey Carolina Senatörü Lindsey Graham, Demokrat rakibi Jaime Harrison'a karşı Senato'daki koltuğunu korumayı başardı.
Trump'ın Senato'da sadık bir müttefiki olan Graham, Başkan'la dış politika konularında zaman zaman ayrışıyor. Graham'ın Türkiye'nin Suriye'nin kuzeyindeki terör hedeflerine karşı başlattığı harekâtlara da karşı çıkmıştı.
06.00
Donald Trump, Kansas eyaletinde ipi göğüslemiş gibi görünüyor. Oyların yüzde 75'i sayılmış durumda ve Trump yüzde 53.6 ile seçici kurul delege sayısını 98'e yükseltti. Biden'ın oy oranı ise yüzde 44.3'te kaldı.
05.45
ABD'de 59. başkanlık seçimlerinin yanı sıra yapılan Senato ve Temsilciler Meclisi seçiminde sandalye dağılımı belli olmaya başladı. Amerikan basınında yer alan haberlere göre, şu ana kadar Senato'da Demokratlar sandalye sayısını 43'e, Cumhuriyetçiler 37'ye yükseltti. Temsilciler Meclisi'nde ise Cumhuriyetçiler 73 sandalye ile üstünlük sağlarken Demokratların sandalye sayısı 54 oldu.
05.35
Associated Press haber ajansının sabaha karşı yayınladığı son tahminlere göre Biden 131, Trump ise 92 delegeyi hanesine ekledi.
Adayların büyük oranda kazanmasının beklendiği eyaletler ve delege sayıları şu şekilde:
Donald Trump: Kuzey Dakota (3), Güney Dakota (3), Nebraska (3), Wyoming (3), Indiana (11), Batı Virginia (5), Kentucky (8), Arkansas (6), Güney Carolina (9), Oklahoma (7), Mississippi (6), Alabama (9), Tennessee (11), Louisiana (8)
Joe Biden: New York (29), Maryland (10), New Jersey (14), Illinois (20), Vermont (3), Virginia (13), New Mexico (5), Colorado (9) Connecticut (7), Massachussets (11), Rhode Island (4), Delaware (3), Washington D.C. (3)
05.30
Oyların henüz yüzde 12'sinin sayıldığı kritik eyalet Pennsylvania'da Demokrat Biden'ın yüzde 60.9 ile Trump'a karşı üstünlüğü bulunuyor. Sonuçlara ilişkin net bir tablo sunmayan bu verilere göre; ABD'nin mevcut başkanı Trump yüzde 38 bandında...
05.10
Amerikan yayın kuruluşu CNN, New York ve New Jersey eyaletlerini Demokrat Joe Biden'ın kazanacağını öngörüyor. New York'un 29, New Jersey'nin ise 14 seçici kurul delegesi bulunuyor. Söz konusu iki eyaleti de 2016 seçimlerinde Demokratların adayı Hillary Clinton kazanmıştı.
05.00
BBC'nin dezenformasyon ve sosyal medya muhabiri Marianna Spring, sakin bir seçim günü olmakla birlikte, kritik eyaletlerden biri olan Pennsylvania'da teyit edilmemiş oy sahteciliğine ve kirli oyunlara ilişkin iddialar olduğunu duyurdu. Fakat Spring, dayanaksız bu iddiaların kritik eyaletleri hedef aldığı görüşünde.
Philadephia'da bir gözlemcinin seçim merkezine girmesinin engellendiği iddiasıyla bir videonun sosyal medyada yayıldığı belirtildi. Videonun Twitter'da 2 milyon kez izlendiği ve Trump yanlısı hesaplardan paylaşıldığı görülüyor. Videonun sahte olmadığı ve olayın hile değil seçim kurallarıyla ilgili bir karışıklıktan kaynaklandığı düşünülüyor.
Videodaki bir adam, yetkililer tarafından dışarıda durması için uyarılıyor. Bir kadının adı bilinmeyen şahsa, "şehir geneli" sandık izleme belgesinin bazı özel oy merkezlerinde geçerli olmadığını söylüyor. Sandıkları gözlemlemek isteyenlerin bazı oy merkezlerine girmesine izin verildiği biliniyor. Videodaki şahsın da sonradan özür dilenerek merkeze alındığı görülüyor.
FOTO: Reuters/ New York'taki Times Meydanı'nda toplananlar, seçim sonuçlarını böyle takip etti.
04.45
Tahmini sonuçlara göre; Cumhuriyetçi Donald Trump'ın kazanmasına kesin gözüyle bakılan eyaletler şöyle: Kentucky, Indiana, Batı Virginia, Güney Carolina, Oklahoma, Mississippi, Alabama, Tennessee...
Yine tahminlere göre; Demokrat Joe Biden ise Vermont, Virginia, Maryland, New Jersey, Illinois, Connecticut, Massachussets, Rhode Island, Delaware eyaletleri ile Washington DC'yi kazanıyor.
Bu sonuçlara göre; Biden'ın seçici kurul delege sayısı 86, Trump'ın ise 66 olarak görülüyor.
04.30
California'nın ardından Texas 38 delegeyle en çok üyeye sahip seçici kurulun bulunduğu eyalet özelliği taşıyor. 1990'lardan bu yana geleneksel olarak Cumhuriyetçileri seçen Texas'ta oyların yüzde 46'sına göre; Joe Biden yüzde 50.4, Donald Trump yüzde 48.3'te görülüyor.
ABD'de halk başkan ve yardımcısını doğrudan seçmiyor. Eyaletlerin büyük oranda nüfusa göre belirlenen sayıda delegenin bulunduğu seçici kurulları bulunuyor. Amerikalılar verdiği oylarla bu seçici kurulları belirlerken, seçici kurullar da başkan ve başkan yardımcısını seçiyor. Toplamda 538 delege bulunurken, 270 delegenin desteğini kazanan aday seçimi kazanıyor.
04.12
Florida'da seçim başa baş gidiyor. 1964'ten bu yana Florida'yı alan adayın başkan seçildiği göz önünde bulundurulursa eyaletin önemi kolayca anlaşılabilir. Oyların yüzde 85'ine göre, Trump üstünlüğü az farkla ele geçirmiş durumda. Buna göre; Trump yüzde 50.3, Biden 48.8 bandında seyrediyor. 2016 seçimlerini Trump çok küçük bir farkla kazanmıştı.
FOTO: Reuters/ California San Diego'da bir barda Amerikalılar seçim sonuçlarını izliyor.
03.50
Trump'ın kazanmak zorunda olduğu eyalet olarak değerlendirilen Ohio'da büyük bir sürpriz yaşanıyor. 2016 seçimlerini 8 puan farkla kazanan Trump, oyların yüzde 20'den fazlası hesaba katılarak yapılan projeksiyona göre; yüzde 36.7'de kalmış görünüyor. Biden'ın oy oranı ise yüzde 62.2.
03.40
Associated Press'in aktardığı verilere göre; kritik eyalet Florida'da Biden yüzde 50.5, Trump ise 48.8 düzeyinde seyrediyor. Oyların ise 76 sayılmış durumda...
03.33
Joe Biden'ın yardımcısı olarak ABD'yi yönetmek için yarışan Kamala Harris, Twitter hesabından yaptığı paylaşımda, "Kurallara riayet edin" mesajı verdi. Ardından Joe Biden da aynı mesajı Twitter hesabından paylaştı.
03.30
Hürriyet Gazetesi ABD Temsilcisi Razi Canikligil, gelen ilk sonuçları değerlendirdi: "Florida'nın Miami bölgesinde Biden yönünde üstünlük var ancak beklediğim oranda değil. Daha fazla fark atması gerekiyordu. Florida için her şey değişebilir. Kübalıların çok yoğun olduğu bölge. 10 puan fark atmış durumda Biden. Ama Florida'nın diğer yerlerine baktığımız zaman onlar Cumhuriyetçi. Bütün Florida'yı alabilmesi için farkın çok daha yoğun olması gerekiyor."
03.20
İkinci dönemi için yarışan Donald Trump'ın genel olarak Cumhuriyetçilerin aldığı West Virginia'yı kazanıp, hanesine bu eyaletin sahip olduğu beş delegeyi yazdırması bekleniyor. West Virginia'yı alan son Demokrat ise 1992 yılında Bill Clinton olmuştu.
03.10
Amerikan medyası, sekiz seçici kurul üyesine sahip Kentucky'nin Trump tarafından kazanılacağını, üç üyeli Vermont'ta ise Biden'ın galip çıkacağını öngördü.
03.05
BBC'nin projeksiyonuna göre; 11 delegenin bulunduğu Indiana'da Trump kazanıyor. Başkan Yardımcısı Mike Pence'in memleketi olan Indiana'yı genel olarak Cumhuriyetçiler kazanıyor. 2008'de Demokrat Barack Obama az bir farkla bu eyaleti kazanmıştı.
02.15
ABD Başkanı Donald Trump, şahsi Twitter hesabından yaptığı paylaşımda, "Tüm ülkede gerçekten çok iyi görünüyoruz. Teşekkürler" mesajını paylaştı.
SANDIKLAR KAPANMAYA BAŞLADI
Indiana ve Kentucky eyaletlerinin bazı noktalarında sandıklar TSİ ile 02.00'da kapandı. Kritik eyaletler arasında yer alan Florida ve Georgia'da ise oy verme işlemi 03.00'da sona erdi.
03.30'da ise seçimin kaderine etki edecek North Carolina'da sandıklar kapandı. TSİ 04.00'da Pennsylvania'da oy kullanma süreci sona erdi. 05.00'da kapanan sandıklar ise Arizona, Michigan ve Wisconsin.
REKOR KATILIMA ULAŞMASI BEKLENİYOR
ABD 3 Kasım öncesi şahsen ya da posta yoluyla oy kullanan seçmen sayısı 100 milyonu aştı. Rekor olan bu rakama koronavirüs pandemisi yol açtı. Ülkede sadece dün 90 bini aşkın kişiye koronavirüs teşhisi kondu.
Florida Ünversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Michael P. McDonald, ABD genelinden elde ettiği verileri baz alarak, kullanılan oy sayısının 160 milyona ulaşmasını beklediğini aktardı. Yüzde 65'lik bu oran, 1908 yılındaki seçimlerden bu yana ulaşılan en yüksek düzey.