ABD Dışişleri Bakanı Kerry: Türkiye, Rus uçağını düşürebilirdi
Güncelleme Tarihi:
Dışişleri Bakanlığı, bir Rus uçağının Türk hava sahasını ihlal etmesi nedeniyle Moskova'ya sert tepki gösterdi. Türkiye, Suriye'ye yönelik angajman kurallarını Rusya'ya karşı uygulamazken, Moskova'yı söz konusu ihlalin tekrarlanmaması konusunda uyardı. Rusya ise ihlalin "navigasyon hatası"ndan kaynaklandığını savundu. ABD Dışişleri Bakanı John Kerry, bu olayın kendisini "fazlasıyla endişelendirdiğini" belirterek, "Türkiye, hakları doğrultusunda karşılık vererek bu uçağı düşürebilirdi. Bu tam da bizim daha önceden uyardığımız bir konu" dedi.
Dışişleri Bakanlığı'ndan yapılan açıklamada şöyle denildi:
"Rusya Federasyonu’na ait bir savaş uçağı 3 Ekim saat 12.08’de Yayladağı/Hatay bölgesinin güneyinde hava sahamızı ihlal etmiştir. Bölgede devriye uçuşu yapan iki F-16 uçağımız tarafından önlemede bulunulması üzerine Rus uçağı Türk hava sahasını Suriye’ye geçerek terk etmiştir.
Söz konusu ihlal, Rusya Federasyonu’nun Ankara Büyükelçisi, Bakanlığımız Müsteşar Vekili tarafından Bakanlığa çağrılarak kuvvetle protesto edilmiş, bu tür bir ihlalin tekerrüründen kaçınılması önemle talep edilmiş, aksi takdirde yaşanabilecek arzu edilmeyen bir hadiseden Rusya Federasyonu’nun sorumlu olacağı bildirilmiştir.
Ayrıca, Sayın Bakanımız Rusya Federasyonu Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov'u 3 Ekim günü arayarak konuyla ilgili benzer görüşleri tekrarlamış ve tepkimizi dile getirmiştir. Sayın Bakanımız, ABD, İngiltere, Fransa, İtalya Dışişleri Bakanlarıyla da durumu değerlendiren telefon görüşmeleri yapmıştır. Sayın Bakanımız NATO Genel Sekreteri ve Almanya Dışişleri Bakanıyla da konuyu ele alacaktır."
RUSYA: NAVİGASYON HATASI
Hurriyet Daily News'dan Sevil Erkuş'un haberine göre, Rusya Türkiye'ye, ihlalin "navigasyon hatası"ndan kaynaklandığını bildirdi.
Habere göre, Türk askeri kaynaklar, SU-30 tipi uçağın iki dakika boyunca yüzlerce metre Türk hava sahasını ihlal ettiğini ancak yapılan uyarının ardından Suriye'ye döndüğünü söyledi.
Askeri kaynaklar, Türk hava kuvvetlerinin, ihlal yapan uçağın, Suriye envanterinde de bulunan SU-29 ya da SU-24 olup olmadığını belirlemeye çalıştığını, daha sonra ise sadece Rusya tarafından kullanılan SU-30 tipi bir uçak olduğunu tespit ettiğini belirtti.
Ankara'daki Rus Büyükelçiliği yetkilileri de Hurriyet Daily News'a yaptıkları açıklamada, Moskova'daki Türk askeri ataşesinin hatayla ilgili bilgilendirildiğini belirtti.
“ARAMIZ BOZULMAZ”
Hürriyet Gazetesi Moskova Temsilcisi Nerdun Hacıoğlu’nun haberine göre, Türk Dışişleri’nin notasına Kremlin’den ise “Türkiye ile ilişkimiz çok yönlü. Bu yüzden zedelenmez” yanıtı geldi.
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in basın danışmanı Dimitri Peskov, Kremlin’de düzenlediği günlük basın brifinginde, Türkiye’nin verdiği notaya da değindi. Peskov, “Türkiye ile aramızdaki ilişki çok yönlü ve geniş alanları kapsıyor. Adı geçen uçak vukuatıyla ilgili Ankara’daki büyükelçimiz gerçekten Türk Dışişleri Bakanlığı’na çağrılmıştır. Ancak biz bu olayın ikili ilişkileri zedelemeyeceğini düşünüyoruz. Ankara’nın bize verdiği notada birtakım veriler sıralanmakta. Biz bu verileri inceledikten sonra Türkiye’ye daha detaylı yanıt vereceğiz” dedi.
ABD: TÜRKİYE İLE GÖRÜŞÜYORUZ
Gelişmeler üzerine ABD, Türkiye ile temasa geçtiğini açıkladı. İspanya Savunma Bakanı Pedro Morenes ile ortak basın toplantısı düzenleyen ABD Savunma Bakanı Ashton Carter, "Türkiye NATO üyesidir ve Rusya'nın hava sahasını ihlal etmesi sonrası sürekli görüşüyoruz. Bu konu NATO'da da bu hafta görüşülecek" dedi.
Anadolu Ajansı'nın haberine göre, İspanya Savunma Bakanı Pedro Morenes de ülkesinin NATO misyonu kapsamında Türkiye'de konuşlandırdığı Patriot füzelerinin Suriye'den gelebilecek saldırıları engellemeye yönelik olduğunu belirtti. Morenes "Türkiye'deki misyonumuz NATO ile bağlantılıdır ve Rusya için değil Suriye'nin olası bir saldırısında Türk halkını korumak içindir. (Hava sahası ihlali) Rusya ve Türkiye arasında olan bir kazadır ve umarım bir daha tekrarlamaz. Türkiye bizim dostumuz ve müttefikimizdir. Türkiye ve NATO'ya karşı taahhütlerimizi yerine getireceğiz" diye konuştu.
KERRY: TÜRKİYE DÜŞÜREBİLİRDİ
Konuyla ilgili konuşan ABD Dışişleri Bakanı John Kerry, Rus savaş uçağının Türk hava sahasını ihlal etmesinin, kendisini "fazlasıyla endişelendirdiğini" söyledi.
Reuters'ın haberine göre; Kerry, Şili ziyareti sırasında yaptığı açıklamada, Dışişleri Bakanı Feridun Sinirlioğlu'nun bu olayın ardından kendisini aradığını belirtti. Konuyu ABD Savunma Bakanı Ashton Carter ve Beyaz Saray ulusal güvenlik danışmanı Susan Rice ile de ele aldıklarını ifade eden Kerry, "Fazlasıyla endişeliyiz. Çünkü şurası kesin ki; Türkiye, hakları doğrultusunda karşılık vererek bu uçağı düşürebilirdi. Bu tam da bizim daha önceden uyardığımız bir konu" dedi.
"KAZA OLDUĞUNA İNANMIYORUM"
ABD Savunma Bakanlığı'ndan bir yetkili ise, "Bunun bir kaza olduğuna inanmıyorum" dedi.
Reuters'ın haberine göre, ismş açıklanmayan yetkili, Rusya'yı "tehlikesiz ve sorumlu" hareket etmeye çağırdı.
Aynı kişi olduğu tahmin edilen ABD'li bir yetkili de AFP'ye yaptığı açıklamada, "Bu (Rusya'nın) yaptıklarına ilişkin endişelerimizi doğruluyor. Niyetlerini sorgulatmayı sürdürüyorlar" dedi.
İNGİLTERE'DEN TEPKİ
Rus uçağının Türk hava sahasını ihlaline İngiltere de tepki gösterdi.
İngiltere Dışişleri Bakanı Philip Hammond, Twitter hesabından "Türk hava sahasına yönelik Rus ihlali hali hazırda çok riskli olan durumu daha ciddi hale getirmektedir. Bundan vazgeçmesi için Rusya Dışişleri Bakanlığına çağrıda bulunuyorum" mesajını verdi.
İngiltere'nin Ankara Büyükelçisi Richard Moore da, "Rusya’nın Türk hava sahasını ihlali pervasız ve endişe vericidir. Birleşik Krallık ve diğer NATO müttefikleri, Türkiye ile omuz omuzadır" diye tweet attı.
Russia’s incursion into Turkish airspace is reckless and worrying. UK, and its other NATO Allies, stand shoulder to shoulder with Turkey.
— Richard Moore (@UKAmbRichard) October 5, 2015Angajman kuralları Rusya’ya uygulanmadı (Uğur ERGAN/ANKARA)
Türkiye, 22 Haziran 2012’de Türk Hava Kuvvetleri’ne ait RF 4 keşif uçağının Suriye tarafından düşürüldüğü iddiasından sonra Suriye’ye yönelik angajman kurallarını değiştirmişti. Bu değişime göre Türkiye, hava, deniz ve karada Suriye tarafından bir ihlal olması durumunda anında misliyle karşılık veriyordu. Nitekim Türkiye, 16 Eylül 2013’te bir Suriye helikopterini, 23 Mart 2014’te de bir Suriye savaş uçağını, Türkiye Hava Sahası’nı ihlal ettikleri gerekçesiyle sınırda devriye görevi F 16’lar tarafından atılan füzelerle düşürülmüştü. 16 Mayıs 2015’te de yine Türkiye Hava Sahası’nı ihlal ettiği gerekçesiyle Suriye’ye ait bir hava aracı Türk uçaklarınca düşürülmüştü. O dönemin Milli Savunma Bakanı İsmet Yılmaz düşürülen hava aracının helikopter olduğunu öne sürerken, Suriye ise insansız hava aracı olduğunu iddia etmiş ve bununla ilgili görüntüler yayınlamıştı. Türkiye, karadan da Suriye tarafından gelen her türlü tacize anında misliyle yanıt vermişti. Rusya’nın Suriye’de özellikle de Türkiye sınırı yakınında hava harekatlarına başlaması, Rus uçaklarının da Türkiye Hava Sahası’nı ihlal etme riskini beraberinde getirmişti. Ancak Başbakan Ahmet Davutodğlu, New York dönüşü uçakta gazetecilere yaptığı açıklamada Rusya’nın Türkiye’yi üzecek bir hareket yapmasını beklemediğini ifade etmişti. Askeri ve diplomaik kaynaklar ise, Suriye için değişmiş angajman kurallarının, Rus uçakları için de geçerli olacağını savunmuşlar, buna da, “Çünkü Rus uçaklarını Suriye’ye Esad rejimine davet etti” gerekçesini göstermişlerdi. Ancak Türkiye, 3 Ekim’de yapılan hava ihlaline karşı değişen angajman kurallarını işletmedi.