ABD Dışişleri Bakanı geliyor... Sinvar sonrası ateşkes arayışı

Seçimlere elinde “Ortadoğu’da barış” kozuyla girmek isteyen Demokrat ABD Başkanı Joe Biden, Dışişleri Bakanı Antony Blinken’ı, Ekim 2023’te başlayan savaşın ardından 11. kez Ortadoğu turuna gönderiyor. Biden’ın kıdemli Ortadoğu danışmanı Amos Hochstein ise İsrail ve Hizbullah arasında bir ateşkes için Lübnan’ın başkenti Beyrut’ta temaslarda bulunuyor. İsrail ise iki ateşkes masasına da yeni şartlar ve kozlarla oturmaya hazırlanıyor.

İSRAİL’İN İKİ TALEBİ

ABD Dışişleri Bakanlığı’ndan yapılan açıklamaya göre, İsrail’den başlayacak turunda Blinken bölge liderleriyle “Gazze’de ateşkes ve savaş sonrasının yanı sıra İsrail ile Hizbullah arasındaki çatışmayı sonlandırmanın yollarını” görüşecek. Beyrut’ta Lübnan Başbakanı Necip Mikati ve Parlamento Başkanı Nabih Berri ile görüşen Biden’ın danışmanı Hochstein ise 2006’daki İsrail-Lübnan savaşının ardından alınan “1701 sayılı Birleşmiş Milletler kararının uygulanmasının” müzakerelerin temelinde olduğunu vurguladı. 1071 sayılı karar, Hizbullah’ın silahsızlandırılmasını ve İsrail sınırının Lübnan devletinin kontrolüne geçmesini öngörüyor. İsrail’in, Lübnan’da ateşkes masasına oturmak için Beyaz Saray’a ilettiği talepler arasında da “Hizbullah’ın tamamen silah bırakması” maddesi yer alıyor. Axios’un haberine göre, Tel Aviv ayrıca ateşkes için “Lübnan hava sahasına sınırsız erişim” sağlamak istiyor. Hizbullah’ın silah bırakması yönünde yapılan bir teklifi reddetmesine kesin gözüyle bakılıyor.

SİNVAR’IN NAAŞI PAZARLIK KONUSU

Gazze’de ise Hamas lideri Yahya Sinvar’ı öldürmesinin ardından grubun elinin zayıfladığına inanan İsrail, ateşkes ve rehine takası masasına yeni bir kozla oturmak istiyor. Bu kapsamda İsrail iç istihbarat birimi Şin Bet’in şefi Ronen Bar’ın müzakerelerin yeniden canlandırılmasını görüşmek üzere Mısır’ı ziyaret ettiği belirtildi. İsrail medyasına göre Başbakan Binyamin Netanyahu hükümeti, müttefiki ABD’ye “daha önce tartışmaya açık olmayan bazı alanlarda taviz vermeye hazır olduğunu” bildirdi. Ayrıca İsrail’de gizli bir yerde tutulduğu belirtilen Sinvar’ın naaşının müzakerelerde “pazarlık kozu” olarak kullanılması planlanıyor. Sinvar’ın ölmesiyle savaşın hedefine ulaştığını belirten rehine yakınları, Netanyahu hükümetine anlaşmaya öncelik verme baskısı yapıyor. Hamas’ın 7 Ekim’de kaçırdığı 251 rehineden 97’sinin hâlâ Gazze’de olduğu tahmin ediliyor.

GİRİŞİMLER ETKİLİ OLUR MU

Ancak İsrail ordusunun İran’a yönelik misilleme saldırısının boyutunu ve zamanını kesinleştirmeye çalıştığı bir zamanda, hem Lübnan’da hem de Gazze’de ateşkese varılmasının ne derece mümkün olduğu belirsiz. Siyasi analistler, Hamas ve Hizbullah’ın bir anlaşma teklifine yanıt vermeden evvel İran-İsrail geriliminin sonraki aşamasını görmek isteyeceğini belirtiyor. Öte yandan Haaretz gazetesine konuşan İsrail müzakere heyetinden bir yetkili, Sinvar’ın öldürülmesinin iki tarafın da pozisyonlarında henüz bir değişikliğe yol açmadığını söyledi. Netanyahu hükümetinin tavrının yeterince yumuşamadığını kaydeden yetkiliye göre, Hamas ise ateşkesten ziyade Sinvar’dan sonra grubun başına kimin geçeceğini belirlemekle meşgul.

SİNVAR KAÇMA TEKLİFİNİ REDDETMİŞ

Geçen hafta Gazze Şeridi’nin güneyinde İsrail askerleriyle girdiği çatışmada öldürülen Hamas lideri Yahya Sinvar’ın, bölgeden sağ salim ayrılma teklifini reddettiği öne sürüldü. Amerikan Wall Street Journal’a konuşan ABD’li, Arap ve Hamaslı yetkililere göre Gazze savaşının başlamasından kısa süre sonra arabulucu ülkeler tarafından Sinvar’a bir teklif götürüldü. Teklife göre rehine takası müzakerelerinde Hamas adına Mısırlı yetkililerin yer alması karşılığında Sinvar’ın, Gazze’den çıkması sağlanacaktı. Sinvar bu teklifi “Ben kuşatma altında değilim, Filistin topraklarındayım” diyerek reddetti.