ABD’de nükleer İran kapışması

İngiliz haber ajansı Reuters’a özel mülakat veren Obama, “Eğer aslında İran programlarını tam şu anki yerinde iki basamaklı yıllar boyunca tutma ve var olan unsurlarını geriye döndürme sözü vermeye istekli olursa… buna ulaşırsak, nükleer silaha sahip olmadıklarına dair bize böyle bir garanti verecek başka adım olmayacaktır” diye konuştu.

ABD Başkanı, İsrail Başbakanı Netanyahu’nun Beyaz Saray’ı bilgilendirmeden ABD Kongresi’ne gelip İran’la devam eden nükleer görüşmeleri eleştirmesini “İlişkilerimizi sekteye uğratabilir ancak kalıcı hasar vermez” diye yorumladı. Obama, İsrail ve ABD’nin ortak hedefi olan, Tahran’ın nükleer silah üretmesinin önüne geçilmesi amacına nasıl ulaşılacağı konusunda görüş ayrılıkları olduğunu da ifade etti.

Netanyahu’nun İran’la varılan 2013’teki geçici anlaşmaya muhalefetine değinen Obama, “Netanyahu her türlü iddiada bulundu. Bu, çok kötü bir anlaşma olacaktı, bu, İran’ın 50 milyar dolarlık rahatlama sağlamasıyla sonuçlanacaktı, İran bu anlaşmaya uymayacaktı. Bunların hiçbiri çıkmadı. Aslında bu dönemde İran’ın nükleer programını ilerletmediğini gördük. Pek çok açıdan programlarının unsurlarını geriye döndürdüler” dedi.

İRAN'DAN ABD'YE RET
İran Dışişleri Bakanı Cevad Zarif, ABD Başkanı Obama’nın “nükleer programı en az 10 yıl dondurma” önerisine reddetti. ABD Dışişleri Bakanı Kerry ile nükleer müzakere için İsviçre’de bulunan Zarif, “Obama’nın duruşu, kabul edilemez ve tehdit edici şart ve formüller kullanarak kamuoyu desteği kazanma ve İsrail Başbakanı Netanyahu’nun propagandası ile müzakerelerin diğer aşırıcı muhaliflerine karşı koyma amacı taşıyor” diye konuştu.

"BU ANLAŞMA SADECE İRAN'A BOMBANIN YOLUNU AÇAR"
İSRAİL Başbakanı Binyamin Netanyahu, tezahüratlarla karşılandığı ABD Kongresi’ndeki beklenen konuşmasını gerçekleştirdi. Amerikan Kongresi’nin Temsilciler Meclisi ve Senato ortak oturumunda tezahüratlarla kürsüye çıktı. Ve İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, defalarca alkışlarla kesilen tartışmalı konuşmasında, Amerika’nın en yüksek yasama organında ABD Başkanı’nın İran politikasına açık açık karşı çıktı. Netanyahu, ABD’nin İran ile olası anlaşmasının İran’a nükleer bombanın yolunu açacağını, Ortadoğu’da nükleer silahlanmayı tetikleyeceğini öne sürdü. Netanyahu şöyle konuştu: “İran’ın desteğiyle (Suriye Devlet Başkanı) Esad insanları katlediyor. İran’ın desteğiyle Husiler Yemen’in kontrolünü ele geçirdiler. İran, Ortadoğu’da Bağdat, Şam, Beyrut ve Sana’yı kontrol ediyor. İran’ın terör yürüyüşünü durdurmalıyız. Sakın yanılgıya kapılmayın. İran ve IŞİD arasındaki savaş İran’ı ABD’nin dostu haline getirmez. Bugün dünyada yüz yüze olduğumuz en büyük tehlike İslamcı militanların nükleer silahla evliliğidir. Ve eğer İran şimdiki müzakerelerdeki anlaşmayı kabul ederse bu İran’ın nükleer silaha erişimini engellemeyeceği gibi nükleer silaha erişimini garanti edecek.”

OBAMA: YENİ BİR ŞEY YOK
Netanyahu’nun konuşmasına ABD Başkanı Obama’nın cevabı ise kısa ve net oldu. Oval Ofis’teki bir toplantı öncesi gazetecilerin sorularını yanıtlayan Obama, Bibi’nin konuşmasını izlemediğini ama “dökümüne bakma şansı olduğunu” belirtip, “Yeni bir şey yoktu” dedi. Obama, Netanyahu’nun İran’la yürütülen müzakerelere yönelik eleştirileri için ise, “Ancak ana meselede, İran’ın nükleer silaha erişmesini nasıl engelleyeceğimiz konusunda Başbakan uygulanabilir bir alternatf önermedi” diye konuştu.

Netanyahu’nun protokolün baypas edilerek Kongre tarafından konuşmaya davet edilmesi, bunun İsrail’deki seçimler öncesine denk gelmesi ABD Başkanı Obama’nın tepkisini çekmişti.

NEDEN KONUŞTU?
Netanyahu’nun ABD Kongresi’ndeki konuşması iki hedef taşıyordu. Birincisi, İsrail Başbakanı, 17 Mart’ta İsrail’de yapılacak genel seçimler öncesi bir güç gösterisi yapmak istedi. İkincisi de, İran müzakereleri için belirlenen 24 Mart’taki taslak son tarihinden sonra Amerikan Kongresi’nde oylamaya sunulması beklenen İran’a yönelik ilave yaptırım paketi için lobi yaptı.