ABD başkanlık yarışı ön seçimlerinde ikinci raunt

1)      New Hampshire neden önemli?

- Tıpkı bundan evvel önseçimlerin başladığı ilk eyelet Iowa gibi, 1.3 milyon nüfuslu New Hampshire da aslında ABD’nin genelini yansıtan bir yer değil. En önemlisi yine tıpkı Iowa gibi nüfusun neredeyse tamamı beyazlardan oluşuyor. 300 milyonluk ülkenin yüzde 15’ini oluşturan siyahları temsil etmiyor. Ayrıca ülkenin demografisini hızlı biçimde değiştiren Latinler ya da Asyalılar gibi azınlıkları da içermiyor. Ancak 1 Şubat’ta Iowa’da parti toplantısı (caucus) şeklinde yapılan aday seçiminden sonra ülkenin aslında ilk önseçim (primary) yeri sayılan New Hampshire, aday adaylarının kampanyalarının nasıl bir seyir izlediğinin anlaşılması açısından kritik.

2)      Eyaletin siyasi eğilimi nedir?

- Eğitim düzeyi ve halkın ekonomik seviyesi ülke ortalamasının üzerinde. Demokratların kalesi olarak biliniyor. Kuzeyindeki Maine Eyaleti’nden güneyde Massachusetts ve sonra New York’a bir hat çizdiğinizde, resim size Amerika’da liberallerin nerede yoğunlaştıklarını gösteriyor.

3)      Bu eğilim, anketlere göre New Hampshire’da yaşayanların kimlere daha çok destek verdiğiyle örtüşüyor mu?

-  Büyük oranda evet. Demokrat Parti’de rakibi Hillary Clinton’a göre daha sol bir çizgide kampanya yürüten Bernie Sanders’ın desteği rekor düzeye ulaşmış durumda. Bunda elbette New Hampshire’ın kendi eyaleti Vermont’a komşu olmasının da etkisi var. Ancak sonuçta Sanders, araştırmalara göre Clinton’la arasındaki farkı halen yüzde 20’lerde tutuyor. Cumhuriyetçilerde de, muhafazakâr değerlere ne kadar bağlı olduğu tartışmalı New Yorklu Donald Trump, yine anketlere göre en yakın rakibine yüzde 10’un üzerinde fark atmış durumda.

4)      New Hampshire sonuçları adayların kampanyalarını nasıl etkileyebilir?

-  New Hampshire, çıkardığı delege sayısı açısından yarışta belirleyici bir yer değil. Demokrat Parti’de toplam 4 bin 763 delegenin 32’si, Cumhuriyetçi Parti’de ise 2 bin 472 delegenin 23’ü New Hampshire’dan çıkıyor. Ancak buna rağmen Sanders’ın eyalette Clinton’ın büyük farkla önünde çıkması Clinton cephesinde şimdiden paniğe neden oldu bile. Psikolojik etkisi çok fazla. New Hampshire’ı Sanders’ın kazanacağı aslında uzun süredir belliydi. Ancak sorun, Clinton kampanyası Iowa’da Sanders’a karşı yüzde 0.5’den daha az bir farkla elde ettiği başarıdan sonra Sanders’ın önde gözüktüğü yerlerde farkı bir türlü kapatamıyor. Öyle ki, eski başkan Bill Clinton’ın kampanyadan mutsuz olduğu ve ekipte değişiklik istediği haberleri çıktı ama kampanya sözcüleri yalanladılar. Cumhuriyetçilerde ise New Hampshire’ın, Iowa’yı rakibi Ted Cruz’a kaybeden Donald Trump’ın çıkış yeri olacağı düşünülüyor.

5)      Çıkacak sonuç, 20 Şubat’taki South Carolina önseçimine nasıl yansıyabilir?

- South Carolina önseçimine kadar 11 günlük bir süre olduğunu düşünecek olursak, New Hampshire’da önde çıkan adaylar için bu süre bağış toplama ve kampanyalarına hız kazandırma açısından bir fırsat olacak. Ancak bunun ötesinde siyah nüfusun yoğun olduğu, Cumhuriyetçilerin her zaman çok güçlü olduğu, muhafazakâr South Carolina, New Hampshira’a göre farklı bir yarış olacak. Cumhuriyetçilerde Trump, South Carolina’da da açık ara önde. Ancak Demokratlar’da South Carolina Clinton’ın çıkışını başlatacağı yer olacak diye düşünülüyor. Eski Arkansas Valisi Bill Cilnton’ın güney eyaletlerindeki etkisi, Hillary’nin rakibine göre siyah nüfus arasındaki yoğun desteği, eyaletin tutucu çizgisi Clinton’ın avantajları. Bernie Sanders’ın kampanyasını bir türlü profesyonel bir yapıya kavuşturamaması, gençler arasındaki desteği ne kadar çok olsa da bunu örgütlenmesine yansıtamaması da en büyük handikapları.

6)      Iowa’da merkez siyasetçilerin düşüşü New Hampshire’da sürüyor mu?

-  Anketlere göre evet. Cumhuriyetçilerde Trump ve Teksas Senatörü Ted Cruz’un önde olması, Demokratlarda Sanders’ın başarısı bunun kanıtı. Iowa’da umulmadık bir başarı elde eden, önseçimde Cumhuriyetçilerin merkez siyasetini temsil edeceği düşünülen Florida Senatörü Marco Rubio’nun cumartesi günü yapılan münazarada çok kötü bir performans sergilemesi de bu eğilimin New Hampshire’da değişmeyeceği yorumlarına neden oldu. Rubio gibi merkez siyaset kontenjanına oynayan New Jersey Valisi Chris Christie’nin Rubio’yu münazarada düşürdüğü durum, Jeb Bush ve John Kasich gibi isimleri de bu yüzden umutlandırdı. Ancak merkez adaylar arasındaki bu bölünmüşlük, Cruz gibi marjinal görüşler savunan, Çay Partisi’ne yakın bir adayın Trump’a karşı bir süre daha yarışta kalacağını gösterdi. Cumhuriyetçi Parti, merkezden ayrı bir adayı en son 1964’de başkan adayı gösterdi. O sene Demokrat Partili Lyndon Johnson’a kaybeden Barry Goldwater. Cruz’un yarıştaki performansı da bu yüzden “Goldwater etkisi” olarak adlandırılıyor. Cumhuriyetçilerin katı kanadı, Goldwater’dan 52 yıl sonra Cruz’la bu yüzden yeniden şansını denemek istiyor.

7)      Bernie Sanders rüzgârı, New Hampshire’dan sonra devam edebilir mi?

-  Sanders’a Demokrat Parti içinde çekilmesi için çok baskı oluşmaya başladı. Çünkü yarış kızıştıkça, Hillary Cumhuriyetçi Parti adayına karşı  yürüteceği kampanyanın fonlarını Sanders’a karşı harcamak zorunda kalıyor. Bu da Demokrat Parti’nin yarıştaki elini zayıflatıyor. Ancak Sanders’a yönelik bu baskılar, adayın eninde sonunda Hillary olacağı varsayımına dayanıyor. Sanders’ın aday olabileceğine halen partinin yöneticileri inanmıyor. Sanders’ın gençler arasında topladığı desteğin Hillary Clinton’ınkine göre ezici ölçüde yüksek olması, hatta 40 yaş altı kadınlar arasında bile Hillary’ye karşı daha güçlü gözükmesi ise Demokrat Parti yönetiminin halen çözüm bulamadığı meseleler.

HILLARY’NİN NEW HAMPSHIRE KAMPANYASINDA MURAT GÜZEL DE VAR

NEW Hampshire’daki önseçimlerin başka bir ilginç yanı da, Hillary Clinton’un eyaletteki seçim kampanyasının önemli destekçilerinden birinin Türk kökenli Murat Güzel (54) olması.

2012’deki Demokrat Parti Genel Kurulu’nda da tek Türk kökenli delege olan Güzel, aslında Pensilvanya Eyaleti’nde yaşıyor. ABD’nin önde gelen gıda sektörü yatırımcılarından biri olan Güzel, bu nedenle Demokrat Parti’nin bu yıl Pensilvanya’nın Philadelphia kentinde yapılacak genel kurulunun da organizasyon komitesinde.

Ancak partiye verdiği desteğin ötesinde Güzel, Hillary Clinton’ın kampanyasının da sorumlularından. Güzel, Hillary’nin finans komitesi üyesi. New Hampshire’daki kampanya için eyalette bir haftadır çalışan Güzel, “Biz başladığımızda Bernie Sanders açık ara öndeydi. Yüzde 30’lardaydı fark. Ancak şimdi yüzde 20’lere inmiş durumda. Ben onun daha da düşeceğini tahmin ediyorum. Hillary Clinton’ın buradan itibaren çıkışı başlayacaktır” dedi.

Güzel, Sanders’ın performansının Hillary kampanyasında bir şaşkınlık yaratıp yaratmadığı konusunda ise “Herkes şaşırdı. Beni de şaşırttı. Hillary’yi şaşırttı” dedi. Güzel, bu işe neden girdiğini ise “ABD siyasetinde Türk kökenliler en az etkin olan gruplardan. Bunun değişmesi lazım. Dünya siyasetini etkileyen ABD’yi kuru kuru eleştirmektense, inandığınız doğrular için o siyasetin içinde olmak önemli bir şey” diyerek açıkladı.