AB Genişleme Temsilcisi Varhelyi Hürriyet’e konuştu: Hasar büyük, orantılı yardım etmek istiyoruz

Ankara’da önceki gün Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu ile görüşen Avrupa Birliği Genişlemeden Sorumlu Komiseri Oliver Varhelyi temaslarının sonunda Hürriyet’in sorularını yanıtladı. Varhelyi uluslararası toplumun deprem nedeniyle yaşanan büyük hasarla orantılı olarak Türkiye’ye yardım etmeyi istediğini söyledi. “Depremi ilk duyduğumda inanamadım. Bunun inanılmaz bir trajedi olacağını anladım” diyen Varhelyi, mart ayında yapılması planlanan Avrupa Birliği Donörler Konferansı hakkında da mesajlar verdi.

Depremi ilk duyduğunuzda aklınızdan neler geçti?

Depremi ilk duyduğumda inanamadım. Bu büyüklükte bir deprem daha önce hiç görülmedi Avrupa ya da Asya’da. Bildiğim kadarıyla en son Fukuşima olmuştu. Haberleri duyunca şoke oldum. Daha sonra etkilenen alanın ne kadar büyük olduğunu, depremin merkezinin ne kadar büyük bir alan olduğunu öğrendiğimizde bunun inanılmaz bir trajedi olacağını anladım.

BÖLGE YENİDEN İNŞA EDİLECEK

Ekonomik maliyeti konusunda bir ön tespit var mı Avrupa Birliği’nde?

Çok rakam dile getiriliyor ama bunların çoğu tahmin, çünkü henüz bir maliyet ortaya koymak için çok erken. Biz doğru tespitin nasıl yapılabileceği konusunu da ele aldık buradaki görüşmemizde. Öyle görünüyor ki, Birleşmiş Milletler Kalkınma Ajansı, Avrupa Birliği, Dünya Bankası ve Türk yetkililerle bu çalışmaları birlikte yapacağız. Bu aşamada size bir rakam söylemek için çok erken. Burada yetkililerden bazı somut rakamlar duydum ama dediğim gibi henüz net bir rakam dile getirmek için çok erken. Neredeyse bu bölgede tüm coğrafya yeniden inşa edilecek. Anlıyorum ki hâlâ ayakta olsalar bile bazı binaların dahi yıkılıp yeniden yapılması gerekecek. Şunu fark etmemiz gerekiyor: Zemin yer değiştirdi.

ARNAVUTLUK ÖRNEĞİ

Arnavutluk için de deprem nedeniyle bir konferans yapılmıştı, ama deprem buna göre çok daha az hasar vermişti. Arnavutluk için 1 milyar Euro’nun üzerinde para toplanmıştı, Türkiye için bir beklenti var mı acaba?

Benim bir beklentim var ama şu anda sizinle bunu paylaşabilecek durumda değilim. Bu Donörler Konferansı’nı en az Arnavutluk örneği ile orantılı, en az onun kadar başarılı tamamlamak istiyoruz. Hatırlarsanız o zaman 1.15 milyar Euro toplanmıştı, o gün de bu para beklentilerin çok üzerindeydi. Vermek istediğimiz mesaj şu: Uluslararası toplum yardımcı olmak istiyor. Ve uluslararası toplum hasarla orantılı olarak yardımcı olmak istiyor.

ŞEFFAFLIK İSTENECEKTİR

Bu para toplandıktan sonra Türkiye’nin kullanımı konusunda şartlar olacak mı?

Bunu konuşuyoruz. Farklı modeller var paranın kullanımı ile ilgili. Arnavutluk’ta kullandığımız modeli kullanabiliriz. Yeniden inşaya geldiğinde iş, sanırım uluslararası toplum para harcanırken şeffaf olunduğunu görmek isteyecektir. Bir yandan da uygulamanın bir parçası olmak isteyebilir uluslararası toplum. Fakat henüz her şey çok yeni. Üzerinde çok çalışacak vaktimiz olmadı, zaten bu yüzden buraya geldik. Sadece ihiyaçları dinlemek değil paranın kullanımı ile ilgili modellemeyi de ele aldık. Şimdiye kadar temellerini belirledik. Bundan sonra ekiplerimiz bu çalışmaları yürütecek.